Hollands Maandblad. Jaargang 1976 (338-349)

[p. 41]

Leerschool
Chr. Hahn

Een merkwaardige avond. Opeens is een keurige straat een belegerde veste, spreekt iedereen over die anders weinig opwindende buurt van ‘betere mensen’.

Politieagenten hebben in allerijl barricaden opgeworpen, en zonderen het centrum van belangstelling af van de buitenwereld. Persfotografen met apparatuur, die veel weg heeft van wapentuig, komen in beweging; als tijdens Provo. Er is weer wat te beleven in Amsterdam! Verveeld, bijna blasé stappen twee verslaggevers uit een Mercedes. Maar toch. Vandaag is het raak. ‘Amsterdam is still swinging’, hoor ik er één zeggen. Vanuit de verte mogen ze het Indonesische consulaat fotograferen.

Om me heen mannen met verbeten gezichten, mannen die erop los willen slaan, de Zuidmolukkers mores leren. Van die mannen met een bouvier of een herdershond, die parken onveilig maken. De onderbuik van de stad is in beweging.

Ik heb hier niets te zoeken dan sensatie. Eigenlijk was ik op weg naar mijn baantje op de Avondschool.

Een beetje vertederd ben ik, als ik de leerlingen zie. Huisvrouwen, vaders, verkopers, kantoormeisjes weer op weg naar School. Uitgebreid is thuis gesproken met echtgenoten, familie en vrienden, en is tenslotte een plan gemaakt voor de komende jaren: einddoel het Diploma. Een beetje verlegen ga ik zitten. Wat verbeeld ik me wel. De leerlingen zijn veel aardiger en gedisciplineerder dan hun Leraar, die heen en weer drentelt met zijn act van ‘waar is het krijtje’. Gemompel over terreur en geweld en Zuidmolukkers kap ik af met een tikje van een lineaal. De les begint gewoon! Toch lijkt het anders vanavond.

We lezen uit het voorgeschreven boek de avonturen van Herr Hartmann, Fräulein Klein en Ingenieur Weber.

‘Herr Hartmann hat alles;
Er hat eine Familie, ein Haus,
ein Auto und Geld.
Und er hat viel Arbeit,
aber er hat leider keine Zeit.
Fräulein Klein hat keine Familie.
Sie hat kein Haus
aber eine Wohnung’.

Toch ziet de toekomst voor juffr. Klein er niet somber uit.

‘Herr Hartmann: Stimmt das, was ich gehört habe: Sie wollen heiraten?

Herr Weber: Ja, wir haben es vor.

Frau Hartmann: Meinen herzlichen Glückwunsch, Fräulein Klein! Was wollen Sie mehr: einen Mann, der Sie liebt, der gut verdient und den alle gern mögen?

Herr Weber: Vielen Dank für das Kompliment!

Herr Hartmann: Sie werden uns doch nicht verlassen, Fräulein Klein?

Fräulein Klein: Nein, nein! Wir haben schon darüber gesprochen. Eine Arbeit, die mir so viel Spasz macht, und einen Chef, dem ich so viel verdanke, möchte ich nicht im Stich lassen.

Herr Hartmann: Da bin ich aber froh. Das müssen wir feiern. Prosit! Auf Ihr Wohl!’

De tekst veroorzaakt enige hilariteit. Wat we ook van Herr Hartmann vinden zeg ik met groot gevoel voor humor, hij is niet direkt maatschappijkrities. Als de les om is, vraag ik of ze wat geleerd hebben. Ik ben een beetje gelukkig, als de leerlingen instemmend knikken. ‘Of we niet eens iets beters kunnen lezen, een goede krant ofzo’.

Terwijl ik naar huis fiets over de Amstelbrug, langs het belastingkantoor, de Wibautstraat oversteek, is van ver een fel, schril geluid hoorbaar. Alsmaar harder en irritanter. ‘Vanwege die overval op het consulaat natuurlijk’. Met enorme snelheid nadert de claxonnerende auto met oranjezwaailicht het viaduct onder de Wibautstraat. Ik fiets even voor de bocht bij de Amstel Brouwerij. Dan gebeurt het. Vlak voor me.

Hardlopen 's nachts om twaalf uur is een beetje gek. Ik doe het maar, wat kan het me schelen. Daar loop ik dan aan de rand van de

[p. 42]

stad over de Ringdijk bij Watergraafsmeer. Een vreemde hemel, donkere wolken, volle maan en reigers die verstoord opkijken. ‘Laten ze je nooit met rust?’ Tien kilometer is net te kort, maar toch een aardige afstand. De cadans zit erin. Bij mijn huis ligt een portefeuille, nogal dik. Ik neem hem mee. Bijgaande een rijbewijs van een melkboer.

‘Wat moet ik ermee? Ik breng hem meteen naar de politie’.

‘Ah, U bent getuige, nietwaar? Ik roep de adjudant, neemt U plaats. Niet dáárvoor kwam U?’ De dienstdoende agent haalt formulieren uit een la met een gebaar, dat weinig enthousiasme verraadt. Alsof ze niet overdag kunnen komen! ‘Dus U heeft wat gevonden? Nou, laat U maar zien. Een portefeuille. Onder Uw ogen zal ik 'm openmaken. Dat is het dus, even tellen. Dat is eh, niet mis. Mag ik U misschien mede namens meneer eh W. en zijn gezin van harte dank zeggen? Ik...’ Waarom breng ik om deze tijd dat geld naar de politie? Om als keurig te boek te staan? Een soort bekaktheid? ‘In de portefeuille, meneer, zat twaalfhonderdtachtig gulden en tweeenveertig cent plus honderdveertig gulden aan cheques’. Terwijl ik op de harde banken van bureau IJ-Tunnel wacht, wordt de adjudant geroepen. Voor die andere zaak.

Iemand die teveel rookt en het allemaal wel gezien heeft. Hij legt z'n sigaret even weg en luistert. Ik vertel wat ik gezien heb, blij dat ik het kwijt kan.

‘Ik fiets naar huis, kom van mijn werk af. Plotseling hoor ik in de verte een keiharde claxon. Eén die je niet hoort, normaal. Steeds harder en feller. Zal wel met die Zuidmolukkers te maken hebben dacht ik. Een loeiend geluid, dat steeds dichterbij komt. Veel te hard rijdt de wagen het viaduct onder de Wibautstraat door, in de richting van de Amstel Brouwerij. Ik fiets daar vlak voor de bocht’.

In gedachten ben ik bij de Avondschool. Zó zou onderwijs moeten zijn, met kleine klassen, zonder angst. Dan raast die auto langs. Ontstellend hard. Vliegt uit de bocht, slaat enkele malen over de kop, wordt door een boom of een muur teruggekaatst en komt op de weg. ‘Dit is televisie, teevee’, denk ik. ‘Nu stapt een stuntman uit en zegt, sorry van die wagen’. De auto veert naar links en rechts en komt tot rust op zijn wielen. Glas scherven vallen op straat. De chauffeur wordt heen en weer geslingerd en slaat tenslotte door het linkerraam. Zijn arm bungelt langs het porteir, zijn hoofd maakt bewegingen. Alsof-ie néé schudt; ‘ik wil het niet geloven’. Met een zucht valt het hoofd opzij. Bijna van bevrijding. Dan is het stil.

Mijn fiets zet ik tegen een boom en regel maar het verkeer. Niet aankomen, wegblijven! Politie komt en vraagt wie of het gezien heeft. Ik doe mijn verhaal. Allerlei mensen, die er niet bij waren, zijn natuurlijk getuige geweest. Ergens vind ik een legitimatiebewijs voor het autocircuit van Zandvoort. Veronachtzaamd tussen stukken metaal en glassplinters liggen ergens de hersenen. De ervaringen, lief en leed van een gezinshoofd. Mooi, intact als voor een demonstratie in een biologieles. GGD-broeders dragen de chauffeur weg. ‘Dood’, mompelen ze.

‘Waarom hij zo claxonneerde, weten we niet. We begrijpen ook niet, waarom-ie zo hard reed. In die bocht kan je gewoon niet harder dan 50’, zegt de adjudant. ‘In zijn vrije tijd werkte hij volgens onze inlichtingen voor een garage en was coureur. Ja, ik geloof, dat hij een gezin achterlaat. Het was toch nuttig, dat U Uw verhaal hebt verteld. En aardig van U om die portefeuille terug te brengen. Ik wens U sterkte, meneer’.