Hollands Maandblad. Jaargang 1974 (314-325)

[p. 26]

Nannie's kammer
Dick Walda

Hij was al een paar keer door de steeg gelopen. Steeds dacht hij: nou doe ik het. Maar er kwamen voortdurend mannen van de andere kant. Engelse matrozen met van die malle wijde broeken en kleine blitzpetjes. Ze waren met 'n man of zes, zeven voor haar deur blijven staan, zag hij, toen hij schichtig omkeek.

Uit een automatiek trok hij een kroket, maar hij kon van de zenuwen niks door zijn keel krijgen. Wat moest je zeggen? ‘Goeienavond’, en eerst een praatje maken, of gewoon zeggen: ‘Dag... ik wil wel?’ Hij keek in een der ruitjes van de automatiek hoe zijn haar zat. Hij schoof de pieken van zijn voorhoofd weg. Het sneeuwde, natte sneeuw.

Hij liep helemaal terug naar de Dam en dronk in een stil café een borrel. De man achter de tap kreeg een gulden fooi. Hij dacht: nou moet het echt gebeuren. Gewoon, net als die matrozen, tegen de deurpost gaan hangen. Haar aankijken en een praatje maken. Een kwinkslag, daar zou ze vast gevoelig voor zijn.

Hij liep als een snelwandelaar terug over de gracht, gleed door die verdomde gladheid nog een paar keer uit en bereikte hijgend de steeg. Het was er nu bijna uitgestorven en hij liep langzaam, zacht en moeilijk fluitend, in de richting van haar deur.

Daar zat ze nog steeds, alsof hij geen moment weg was geweest. Een jonge vrouw, meer een meisje, met lang loshangend donkerblond haar. Ze zat op de trap, met een straalkacheltje boven zich, op een zwart kussen. Ze had een kort, donkerrood jurkje aan en zwarte laarzen tot boven de knie. Haar rechterbeen was een weinig opgetrokken en ze had haar voet tussen twee trapspijlen geklemd. Zoals ze daar zat, een koningin. Een hoeren-koningin.

Hij ging tegen de deurpost leunen, zoals hij de matrozen had zien doen en zei: ‘Hallo... dag!’

Ze keek hem onverschillig aan. ‘Ga je mee? Vijfentwintig gulden.’ Hij knikte en dacht - nou gaat het gebeuren.

Met een routinegebaar sloot ze de buitendeur en ging hem voor, de steile trap op. Hij bezag haar gelaarsde benen, maar durfde niet verder omhoog te kijken.

‘Rotweer he? De hele avond sneeuw, natte sneeuw.’

Ze huiverde. Hij begon zich overmoedig te voelen. Ze vindt me aardig, dacht hij. Ze vindt me best een aardig type.

Toen ze in haar kamertje waren vroeg ze: ‘Ruik je niks?’

Hij durfde amper naar haar te kijken. Ze was een kop groter dan hij, constateerde hij. Even groot als Astrid, zijn vrouw.

‘Ja... eh... soort brandlucht...’

‘Ik had m'n bontje boven de kachel gehangen om te laten drogen, flikkert ie van het hakie af... gelukkig was ik boven... maar voor hetzelfde geld zit ik beneden... was het hele huis in de fik gevlogen...’

Hij knikte woordloos.

‘Doe gauw je natte jas uit. Wat gaan we maken? Lekker frans nummertje? Dan doe je d'r nog wat geld bij.’

Ze ging op het grote bed zitten en deed haar broekje uit. Hij dacht: nou moet ik heel gewoon doen en eerst betalen. Hij gaf haar een briefje van vijfentwintig, trok zijn jas uit en ging op een klein stoeltje zo ver mogelijk van haar vandaan zitten.

‘Ik maak me niet zo druk hoor... ik bedoel om de poen. Ik zeg maar zo... Nannie, kind, als je voor je veertigste maar binnen bent.’

‘Heet je Nannie?’

‘Ja... eigenlijk Fanny. Ik ben vernoemd naar Fanny Blankers-Koen... je weet wel die griet van de Olympische Spelen. Maar ik vind Nannie veel mooier. Jij ook?’

Toen zei hij: ‘Eh... mijn vrouw...’

‘Begrijpt ze je niet? Wil ze niks van je geile fantasieën weten?’

‘Nee... dat is 't niet... ze is weggelopen... ineens... al een week is ze weg. Niks achtergelaten. Misschien naar d'r familie in Zeeland...’

‘Doe je broek uit en kom bij me liggen!’

Hij had totaal geen lust om liggend iets te

[p. 27]

presteren. Zijn hele rug was nat van het zweet.

‘Nou eh... als je 't goed vindt... ik wou alleen maar effe... begrijp je... het gaat om m'n vrouw... ik kwam de vorige week thuis en toen was ze weg. Ze had alleen d'r handtasje meegenomen.’

‘Kijk... met dit sombere weer he... sneeuw en regen... dan gaat 't vlugger... ik bedoel 't klaarkomen... ligt aan 't weer. Op een zomerdag... dan moet je echt zwoegen. Maar bij dit weer is 't zo gebeurd. Nou ik moet er niet aan denken dat de zaak in de brand was gevlogen. Ik vind brand het allerergste. Als je je aan de kachel brandt... die pijn he... rotpijn. En dan moet je je voorstellen dat je helemaal in de brand vliegt! Heb je zondagavond die kneuzen gezien? Zondagavond werk ik nooit... zit ik altijd bij m'n zussie. Die loopt op alledag. Nou... en je weet hoe dat gaat he... met vrouwen die op alledag lopen. Of ze zijn sjaggerijnig... of ze lachen om 'n vogelveertje.’

‘Nou wij zitten zondagavond naar de televisie te kijken. Die snuiter was d'r... die Koos. Hij kan lekker praten met die mensen... 't is alleen jammer dat ie zo'n bolle kop heeft gekregen. Ik val meer op een slank tiep. Steef McQuin, zoals die goser in de verte kijkt... ik heb pas een mooie film met 'm gezien... bijna een half uur zitten janken... Papiljon heet die film. Komt ie op een eiland terecht, die Steef, omdat ie iemand vermoord heeft. Toestanden daar... Allemaal kerels. In een bloedhitte moeten ze zware boomstammen door de vuiligheid trekken. Steef wil ontsnappen en maakt allerlei plannetjes... elke keer mislukt 't. Dan weer krijgt ie een half verrotte boot... dan weer roept een of andere trut van 'n non de politie d'r bij. Komt ie elke keer weer in de gevangenis terecht. Helemaal alleen in een donkere kooi... vreet ie besies... kakkerlakken enzo... alles wat langs loopt en vliegt. En daar kan ik zo om janken he... omdat 't Steef allemaal tegen zit. En hij heeft een maat... twee koppen kleiner dan Steef... die is vroeger vervalser geweest van bankbiljetten. Ook een tiep hoor! Weet je wel zo'n snuiter met z'n mond altijd een beetje open... echt 'n lulletje Rozewater, maar wel koppie koppie. Net Kabouter Piggelmee. Hij is heel aardig voor Steef. Altijd slimmigheidjes bedenken om 'm te helpen. Die kleine zenuwlijer heeft altijd poen... geen wonder want hij maakt 't zelf he. Nou... en dan komen ze op een ander eiland en die kleine blijft d'r alleen achter... die wordt varkenshoeder. En Steef ontvlucht.’

[p. 28]

‘Ik had ook 's zo'n klantje... zoals die kleine... hele stille man... effe flink douwen en ie valt om. Maar ik had gezien dat ie hele mooie handen had. Op 'n keer kwam ie hier bezopen aan... nou... alleen maar praten he. En toen zei die ook dat ie vervalser was... van dollars. Ik zei: ...klootzak van me... als je 't aan Nannie vertelt, dan kan je 't morgen ook aan de buurvrouw vertellen en die geeft je wel an. En weet je wat ie toen zei? Jij bent de enigste die ik vertrouw. Nou, toen heb ik wel 'n week lang met 'n lekker gevoel rondgelopen. Zo'n gevoel van vroeger... een week voordat je jarig was. Maar evengoed is die kleine van die dollars gepakt. Ik droom nog wel 's van 'm... dat ie kan toveren. Haalt ie steeds met die mooie handen van 'm overal dollarbiljetten vandaan. Gek he?’

Ze had haar benen over elkaar geslagen en lag languit op bed, volkomen op haar gemak. Er viel een stilte. Plotseling had hij de moed te vragen wat hij wilde.

‘Eh... zou ik misschien je haar mogen kammen?’

Ze keek even bevreemd, maar pakte direct een borstel en een kam.

‘Tuurlijk mag jij m'n haar kammen. Eerst netjes borstelen en dan kammen. Kom lekker bij me zitten.’

Hij ging op het randje van haar bed zitten.

‘Doe nou niet als een bang konijn. Gooi je schoenen eerst uit, anders wordt m'n sprei vuil.’

Ze reikte hem borstel en kam aan. Hij probeerde met een snelle beweging zijn rechterveter los te trekken, die echter in de knoop raakte. Wrikkend deed hij zijn rechterschoen uit. De linkerveter maakte hij voorzichtiger los. Toen hij ook de linkerschoen uit had schoof hij naar haar toe en begon haar haren te borstelen.

‘Mooi haar heb je... prachtig’, fluisterde hij.

‘Is nog veel langer geweest... hing tot over m'n kont... toen woonde ik nog in Haarlem. Waar had ik het ook al weer over?’

Hij wist het niet meer en borstelde vol overgave. Hij bekeek van opzij haar gezicht. Nu zag hij pas dat ze uitzonderlijk grote oorbellen droeg met van die bloedrode steentjes er in.

‘O ja, die brand. Weet je hoe ik d'r nou weer op kom? Ik kijk naar m'n bontje en ik ruik die schroeilucht weer. Nou, m'n zusje en ik zitten te kijken. Naar dat programma van Koos. Komt d'r plotseling een man in beeld, 'n echte griezel, heel eng, net 't monster van Frankenstein. Die man had een ongeluk gehad met de auto. Was in de fik gevlogen. Z'n hele gezicht verbrand. Vond ik zo erg! Ik wou die man gewoon geld sturen he. Gewoon, omdat ik al de zenuwen heb als ik me ergens aan brand. Ik kan d'r helemaal niet tegen, tegen dat gevoel als je je ergens aan brandt. Ik zit dus te kijken en Koos legt het allemaal uit en die praat met die stumper. Ogen als spleten, nou helemaal om bang van te worden. En Koos vraagt: Hoe gaat het nou? Zegt die man, met een stem die heel ergens anders vandaan leek te komen, dat moet u aan m'n vrouw vragen. En d'r komt me een wijfie in beeld, net een dwerg. Nou, ik heb nog niks in de gaten. Maar opeens merk ik dat die vrouw met die man getrouwd is, nadat hij 't ongeluk heeft gehad. Ik denk nog: lief van die dwerg. Dan moet je toch wel 'n mooi karakter hebben. Maar plotseling hoorde ik gepiep naast me, echt gepiep. Kijk ik naar m'n zusje... die ligt helemaal onderuit met die dikke buik van d'r... alsof ze niet goed geworden was... helemaal rood in d'r gezicht. Ik schrik me rot en ik schreeuw: Wat heb je? En zij wijzen met d'r vinger naar de televisie en maar doorpiepen. Na vijf minuten schiet ze weer rechtop, de tranen liepen over d'r wangen, ze had 't gewoon niet meer. Ze had vanaf het eerste moment zitten janken van het lachen. Om die kneuzen. Eerst die met dat gezicht... daaroverheen dus die dwergenvrouw. Dat heb je he... met vrouwen die op alledag lopen. Zenuwen hoor... vanwege het onverwachte... nou moet je maar 's gaan kammen. Voorzichtige halen hoor, schat. Ik denk maar dat ik jou in dienst neem om 's morgens 's middags en 's avonds m'n haar te kammen.’

‘Zou ik best willen’, zei hij schor.

Hij nam haar kam, rook er aan, en begon te kammen. Mooi, sterk haar had ze.

‘Nou, ik heb m'n zussie uitgescholden natuurlijk... spotten met die stakkers. Maar ze was niet voor rede vatbaar. Die blinde muzikant, met die rooie kop, die krijgt altijd een tientje van me. Altijd. En het aardige is, dat ie altijd heel erg beleefd dank je wel zegt. Kijk, een tientje hoor je niet in het bakkie vallen, een kwartje wel. Maar ik zeg d'r altijd bij... omdat je zo mooi speelt. Hij heeft een accordeon en een hond. Vroeger wou ik een herder... mocht niet van m'n moeder. En nou kan ik d'r makkelijk een nemen en nou doe ik 't niet. Ik heb een mooie flat in Buitenveldert... ruimte zat. Ik heb wel een vogeltje... gewoon kanarievogeltje hoor. Vliegt de hele kamer door... heeft z'n vaste poepplaats. Komt direct als ik hem roep. Nou ja, dan ben je toch lekker rijk. Wat zal ik me dan uitsloven? Hier verderop in de steeg staat Ina, een schat van een meid, maar ze werkt zich kapot.

[p. 29]

Alle klanten binnenhalen op vijfentwintig piek en dan d'r bijgeilen. Werkt zich in het zweet met karwatsen. Daar vang je 'n hoop voor hoor. Maar ik zie me al, dat ik jou ga staan aftuigen. Ik vind dat die kerels beter in het Amsterdamse Bos tegen de wind in kunnen gaan fietsen, de hele Bosbaan af.’

‘Ik was een echt huishoudschooltiep. Nooit meer geleerd als bakken en braaien. Later leerde ik d'r nog wat kunsies bij en kwam ik af en toe op een sjiek feest... lange witte jurk aan en beschaafd spreken. Nou, een knipoog naar die binken en je zit op rozen. Als ik nou helemaal in de puree zit, doe ik dat. Ik bedoel een rijke gozer versieren. Maar liever niet... het zijn altijd van die kwijlebabbels van kerels met van die vieze geintjes. Breek me de bek niet open. En als ik dan 's zoiets gedaan heb, dan ben ik gewoon een week lang vies van m'n eigen lijf. Je kan hier veel beter lekker op de trap zitten, nette vaste klanten. Die kam bananen daar... op de fruitschaal... gekregen van een vaste klant... neemt altijd fruit voor me mee. Ik krijg ook wel 's bloemen. Ze zijn allemaal lief voor me. We maken gezellig een nummertje... ik rag effetjes met m'n nagels over z'n rug en over z'n blote kont en die man van de bananen kan weer een week rustig werken. En jij zit lekker te kammen!’

Ze stond plotseling op.

‘Je hebt nou genoeg gekamd, lieve schat’, zei ze en trok haar broekje weer aan.

‘Was het fijn?’

Hij knikte en keek als een kind, dat een ijsje heeft gekregen. Hij was gelukkig. Zijn mond was kurkdroog, maar hij voelde zich merkwaardig ontspannen. Hij observeerde het meisje, terwijl ze de beddesprei recht trok. Hij durfde nu gewoon naar haar benen te kijken. Ze lachte lief. ‘Nou je schoenen en je jas aan en voorzichtig de trap aflopen, die is nogal steil. Een half jaar geleden is er nog een klant van me afgevallen. Van boven naar beneden.’

Hij kon de veter van zijn rechterschoen niet uit de knoop krijgen en trok die kapot. Bij de deur zei hij: ‘Bedankt... bedankt he.’ Hij liep de steile trap behoedzaam af. Toen hij de buitendeur opentrok, woei er natte sneeuw in zijn gezicht.