Hollands Maandblad. Jaargang 1974 (314-325)

[p. 40]

De jonge garde (te Drachten e.o.)
Bernard J. Sijtsma

Op de dag van mijn verjaardag, ik was vijftien geworden, werd er gestaakt op de fabriek, waar ik toen een maand of drie werkte.

Het was een enigszins zielige vertoning. Van de honderd man, staakten er hooguit dertig. Ze stonden bij de ingang van de fabriek de zeventig werkwilligen een beetje uit te jouwen. Die trokken zich daar weinig of niets van aan, gingen de fabriek in, en zetten keurig op tijd hun machines aan. De fabriek zoemde, ronkte en dreunde als altijd. ‘Het raderwerk stond niet stil’.

Integendeel: men werkte over, de productie ondervond niet de geringste stagnatie.

Als lid van de communistische jeugdbeweging had ik wakker meegeholpen de staking te doen uitbreken.

Een week geleden was er een jongeman van de vakvereniging uit Amsterdam naar Friesland gekomen.

Het was de bedoeling dat hij de vele bij het bedrijf werkende jeugdige arbeiders thuis zou bezoeken, om dan op heldere en overtuigende wijze aan te tonen hoe schandelijk zij werden uitgebuit.

Ik was zijn voornaamste gids en secondant.

We fietsten veel naar de dorpjes rond Drachten, waar een groot deel van de arbeiders woonde.

De jonge vakbondsman veegde voortdurend zijn lange, gele haar uit zijn ogen en keek zo enthousiast naar het landschap, dat ik meermalen vreesde hem tegen een boom te zien botsen.

‘Weten jullie wel dat het hier erg mooi is!’ riep hij. ‘Ik zou best boer willen zijn’.

Ik vond het, met dat zware Amsterdamse accent, maar raar klinken.

Steeds maar weer probeerde ik hem uit te horen over de Sovjet Unie. Ik wist dat hij al twee maal in Moskou was geweest.

Stalin had hij niet gezien, nee. Lenin wel. Dood en gebalsemd.

‘Russen hebben het voorelkaar. Die zijn van het hele kapitalistenzoodje af. Misschien maak jij ook nog wel eens een Komsomolkamp mee. Dat is indrukwekkend. Iedere Russische jongen wil hard werken en studeren voor zijn socialistische vaderland’.

Dat was ongeveer alles wat ik uit hem kreeg.

Ik wilde andere dingen van hem horen. Romantische, heroïsche zaken. De Liefde van het Volk voor Stalin, bijvoorbeeld.

Maar de geelharige Moskouganger praatte over de uit te lokken staking, trachtte van mij aan de weet te komen welke arbeiders goed en betrouwbaar waren, of prees voor de zoveelste maal uitbundig het landschap waar we doorheen fietsten.

Als hij op die arbeiders, die ons wilden binnenlaten, in ging praten, er op hamerde wat eenheid vermocht, uitlegde dat er maar één klasse bestond die uiteindelijk over het Lot van het mensdom te beslissen had, vond ik hem wel een beetje Stalinachtig.

Daar bleef niets van over als hij, wanneer we de fiets weer hadden beklommen, hartgrondig zei: ‘Wat was dat een boereklootzak. Weet je nog meer van zulke?’

Ik bedacht dat het logisch was dat zo'n fabrieksjongen hem dom, met open mond had aan zitten staren. De vakbondsman had een taal gesproken waar ik zelfs moeite mee had. Maar ik zei niets.

's Avonds, in de woonkamer van de plaatselijke secretaris van de communistische partij, (Anton, zo heette de man van de vakbond, logeerde daar voor de duur van de actie) zat hij met de secretaris en diens vrouw bier te drinken, kaart te spelen en zware shag te roken.

De secretaris heette Sjoerd de Leeuw en was een vreselijk zenuwachtige man, behept met een duidelijke tic, die hem gelijktijdig de ogen deed opensperren en de wenkbrauwen liet dalen, wat een zeer griezelig effect gaf.

Hij wilde mij weer direct wegsturen.

Maar Anton wees op een stoel. ‘Ga zitten’.

En tot De Leeuw: ‘Ik heb met hem afgesproken’.

Ik ging zitten.

De Leeuw bekeek mij even, sperde zijn ogen open, terwijl hij zijn wenkbrauwen

[p. 41]

fronste en zei niets.

Ik sloeg mijn ogen neer.

Men kaartte verder.

Ik bespiedde de vrouw van De Leeuw.

Het haar zat strak over haar schedel getrokken en vormde een ordeloze knoet in haar nek. Ze droeg een bril met een zwaar montuur. Het lamplicht viel precies op de glazen, zo dat ik niets van haar ogen kon zien. Haar brede, felrood geverfde mond stak vreemd af bij het grauwe wit van haar gezicht. Haar sigaret hield ze voortdurend tussen de lippen geklemd. Als de askegel te lang werd, nam ze de sigaret tussen duim en wijsvinger, mikte de as in een asbak en stak de sigaret weer tussen de lippen. Ze deed het feilloos en razendsnel.

Ik bewonderde het zeer, en nam mij voor mij er in te oefenen.

Ze drukte haar rug tegen de rugleuning van haar stoel. Haar gezicht was nu uit de lichtkring van de lamp. Ze keek mij aan, zodat ik haar ogen kon zien. Kleine, koude, donkere ogen. Ze gaapte, keek naar haar man, dan naar Anton, nam een paar slokken van het bier en boog zich weer naar de tafel.

Ik bedacht dat het stellig een vreemd soort kaartspel moest zijn, aangezien niemand een woord zei, wat bij kaartspelen toch wel ongebruikelijk genoemd mocht worden.

Plotseling moest ik erg nodig plassen.

Ik durfde niet op te staan en te vragen waar de w.c. was. Als De Leeuw er niet was geweest, had ik misschien gedurfd.

Ik begon met mijn dijen te wiebelen en op verandering te hopen.

‘Wat is er?’ vroeg de vrouw van De Leeuw kritisch en in het Fries.

Ik hoopte dat Anton het niet kon verstaan, en wachtte gelaten op een aanmerking van De Leeuw. Die zei niets. Anton keek mij met zijn lichte, blauwe ogen een moment strak aan en zei eveneens niets.

‘Er is niks’, zei ik haastig. Ik was al gestopt met wiebelen.

‘Wil je een sigaret draaien?’ vroeg de vrouw.

‘Alstublieft’, zei ik zacht.

‘Vang!’ Ze wierp mij een nikkelen tabaksdoosje toe. Ik miste, zodat het kletterend op het zeil viel.

‘Die jongen moet geen zware shag roken’, merkte De Leeuw op.

Ik pakte de doos van de vloer en bleef met een rood hoofd naar het zeil staren.

‘Kom maar hier’, zei De Leeuw.

Ik liep, met de doos in mijn hand geklemd, naar hem toe.

Hij gaf mij een virginiasigaret en liet zijn aansteker voor mij opvlammen.

‘Dank u wel’. Ik fluisterde bijna.

Hij nam de doos uit mijn hand, legde die op tafel, en kneep toen zachtjes in mijn wang. ‘Benno is een keurige en lieve jongen’.

Ik keek hem verbaasd aan. Niemand noemde mij ooit Benno.

Ik vond het erg goed klinken.

De vrouw lachte zacht en hees. ‘Te lief voor zware shag’.

Ik hoopte nog altijd dat Anton het niet kon verstaan. Natuurlijk kon hij het wèl. ‘Is hij ook te lief voor een pilsje?’ vroeg hij luid.

Mijn hart begon zwaar te kloppen. Ik had nog nooit bier geproefd.

‘Wel ja’, zei vrouw de Leeuw. ‘We zullen nog een meisje voor hem halen ook. Dan is hij niet alleen een lieve, maar ook een grote jongen’.

Men reageerde niet.

Anton gaf mij een glas bier, en ik keerde terug naar mijn stoel.

‘Hoe oud is Benno?’ vroeg De Leeuw aan mij.

‘Vijftien jaar’, zei ik zacht.

‘Ik versta je niet’.

‘Vijftien jaar’, herhaalde ik luider.

Het was niet waar. Over acht dagen zou ik vijftien worden.

‘Kijk eens aan, vijftien’, zei De Leeuw. ‘Gelukkige jeugd’.

Hij had weer die tic, en ik richtte mijn blik snel op Anton, die mij enigszins spottend bekeek.

‘Nou, proost!’ hoorde ik de vrouw zeggen.

Ik begreep dat het voor mij was bedoeld. ‘Ja’, zei ik, bracht het glas aan mijn lippen en nam een paar slokken. Het viel erg tegen: het smaakte vies. Ik spande mij in mijn gezicht in de plooi te houden.

Maar ze letten ineens niet meer op mij en waren weer druk met hun kaarten bezig.

Intussen moest ik nog altijd erg nodig plassen. Ik verwachtte van mijzelf dat ik nu wel naar de w.c. durfde te informeren. Maar ik bleef roerloos zitten en drukte mijn tanden in mijn onderlip tot het pijn deed.

Ik rookte ook niet. Liet de brandende sigaret maar wat tussen mijn vingers hangen.

Nu gooiden ze alle drie hun kaarten op tafel en kwamen ze tot de conclusie dat Anton had gewonnen.

Dat leverde hem 36 koperen centen op die hij in zijn broekzak stopte. Nog dagen er na hoorde ik ze daar rinkelen.

Anton stond op. ‘Even pissen’, zei hij.

‘Ik moet ook’, zei ik en bloosde.

Ik liep achter Anton aan. Hij ging eerst. Ik bleef wiebelend in het gangetje achter. Het duurde erg lang en ik was doodsbang

[p. 42]

dat ik het niet meer vol zou houden, de pies mijn broek donker zou kleuren en warm langs mijn dijen zou stromen.

In de gang hing een schilderij. Een paars heideveld, een bruine schaapskooi en een lucht blauw als geen andere.

Naast het schilderij een foto, waar De Leeuw, zijn vrouw en Paul de Groot op stonden.

Alle drie breed lachend, met veel tanden, en dichtgeknepen ogen. Daar weer naast een met rood garen op een wit front geborduurde tekst: ‘En de Internationale zal morgen heersen op Aard’.

Op het toilet hoorde ik Anton rochelen en de fluim in de closetpot spugen.

Ik drukte nu beide handen in mijn kruis. De tranen stonden in mijn ogen. Als ik tot tien tel, komt hij er uit. Ik hou het nog tien tellen vol!

Hij kwam al na zes tevoorschijn.

Ik probeerde gewóón te kijken, maar dat lukte niet.

‘Moet je zó nodig?’

Ik knikte, was in één grote stap het toilet binnen, en gunde mij zelfs niet de tijd de deur achter mij dicht te maken. Nu was het de kunst mijn piemel tevoorschijn te halen, en daarbij tòch nog de controle over mijn blaas te behouden. Dat lukte. Er gutste alleen maar wat pies over mijn hand. Bevrijd liet ik mij leeglopen.

Terug in de kamer. De vrouw van De Leeuw had een oeroude schrijfmachine op de tafel gezet. Met gefronst voorhoofd tikte ze moeizaam met twee vingers een door Anton met de hand geschreven tekst op een stencil.

Hij zat tegenover haar een krant te lezen.

De Leeuw was niet in de kamer.

Hoewel ik nog steeds een beetje bang voor hem was, miste ik hem. Hij had mij Benno genoemd.

‘Wat heb je toch een rotpoot’, zei de vrouw.

Ze leek mij echt nijdig.

‘Hoe zo?’ vroeg Anton, al lezende.

‘Hier staat: aan gezondheid. Maar dat kan toch niet?’

‘Eensgezindheid’, zei Anton kort.

‘Je moet ook stippeltjes op de i zetten. Geen mens kan dat lezen’.

Letter voor letter vorderde ze weer. ‘Hier kan ik absoluut niks van maken!’

Hij legde de krant neer en liep naar haar toe. ‘Daar staat: vastbesloten. Dat zie je toch zo?’

‘Ik niet’, zei ze grimmig.

‘Zal ik het dan dicteren?’ stelde hij voor.

‘O nee. Asjeblieft niet! Dat maakt me doodzenuwachtig’.

‘Wat je ook doet, het is nooit goed’, mompelde Anton en ging weer naar zijn krant.

De vrouw tikte verder. Stopte weer. ‘De lange weken’, las ze verbaasd.

‘Onzin!’ snauwde Anton. ‘Er staat: de jonge werkers’.

Ik schaamde mij voor hun gekibbel, het waren tenslotte Partijmensen, en staarde bedeesd naar mijn tenen.

Gelukkig kwam De Leeuw de kamer weer binnen. Hij droeg een lange jas van bruin versleten leer, en een gloednieuwe, iets te grote motorhelm sierde zijn hoofd.

‘Nou, dan ga ik maar even’, zei hij en had weer die tic.

‘Ja’, zei Anton.

De vrouw zei niets.

‘De motor heeft de laatste tijd geen kuren meer’, deelde De Leeuw mede.

Zijn vrouw zweeg.

‘Het is een partijmotor, zie je’, zei hij tegen Anton.

Die trok zijn wenkbrauwen op.

‘Reparaties zijn duur’, verklaarde De Leeuw.

‘Ga nu maar’, zei zijn vrouw.

‘Heb je zin om mee te gaan? We zijn over een uur weer terug’. De Leeuw had het tegen mij!

Ik keek hem verbaasd aan. Was hij ernstig? Stel je voor: ik achter op de motor. Met een rotvaart Drachten uitrijden!

De vrouw stopte met tikken. ‘Dat lijkt me leuk voor hem’, zei ze met een diepe stem. ‘Je wilt toch wel?’ vroeg ze.

Ik knikte verward en kreeg een kleur.

‘Wacht even!’ zei Anton luid. ‘Hij kwam voor mij. Weten jullie nog wel’.

‘Je kunt toch met hem praten als ze terug zijn’, zei de vrouw.

De Leeuw zei niets. Hij keek naar mij en maakte weer die ongewilde grimas.

‘Ja, dat is waar’, mompelde Anton en begon een sigaret te rollen.

‘Mooi zo’, zei De Leeuw. ‘Trek je jas maar aan’. Hij liep naar zijn vrouw. ‘Heb je een behoorlijke sjaal voor die jongen?’

Ze stond op en liep naar de gang.

De Leeuw keek naar Anton. ‘Tien jaar is oud. Zelfs voor een Jawa’.

‘Dat zal wel’. Anton stak zijn sigaret aan en boog zich over de krant.

‘Het district is wel aan een nieuwe motor toe’, zei De Leeuw zacht.

‘Wij van de vakbond fietsen’, zei Anton.

‘Ja, ja, natuurlijk’, zei De Leeuw vlug. ‘Maar je kunt moeilijk heel Friesland op de fiets doen’.

Anton zweeg.

De vrouw kwam terug met mijn jas en

[p. 43]

een lange, gebreide, vuurrode sjaal.

Ik deed vlug mijn jas aan. Ze begon de sjaal om mijn hals te wikkelen en glimlachte daarbij zowaar tegen mij.

‘Klaar’, sprak ze en duwde mij in de richting van haar man.

‘Zonder motor geen revolutie’, zei De Leeuw en lachte lamlendig.

Zijn vrouw ging achter de schrijfmachine zitten. ‘Maak je een grapje?’ informeerde ze.

‘Ja’, zei hij. ‘Eén van mijn kleine grapjes’. Hij wenkte mij, draaide zich om en liep naar de keuken.

Ik volgde hem.

In het keukentje keek hij even in de spiegel. Gespte daarna de kinband vast. Hij wierp een misprijzende blik op de opeengestapelde vuile borden, pannen en schalen op de kleine aanrecht. ‘Come on!’ zei hij, en opende resoluut de buitendeur.

We stonden op een klein plaatsje.

‘Het is al flink schemerig’, merkte hij op.

Uit de kleine schuur haalde hij een zware, roodgelakte Jawa, die je zijn tien jaren beslist wel aan kon zien. Het duozadel stak dwaas een eind de hoogte in. Ik zag dat er gelukkig een handgreep was. Mocht De Leeuw de bochten al te scherp nemen, dan zou ik mij stevig vast kunnen klemmen.

Handig duwde hij de motorfiets het tuinpaadje af.

‘Ik zal hem eerst starten. En dan klim je maar achterop’, zei hij, toen we op straat stonden.

Ik knikte.

Hij moest drie keer trappen. Maar toen ronkte de motor dan ook luid en regelmatig.

De Leeuw knikte.

Ik zette mijn rechtervoet op de voetsteun, legde mijn handen op zijn leren schouders en zwaaide mijn linkerbeen over het zadel. Nogal fors kwam ik op de zitplaats terecht.

De Leeuw schreeuwde iets.

‘Wat?’ riep ik bij zijn oor.

‘Kalm aan, zei ik!’

‘Ja!’ Ik klemde mijn handen rond de greep en wachtte met gesloten ogen af.

Met een schok kwam de motorfiets in beweging.

Ik deed mijn ogen open.

We waren de straat al uit en draaiden de hoofdweg op. De wind brulde in mijn oren, de huizen vlogen langs ons, de langzame

[p. 44]

fietsers waren lachwekkend.

Zo, stelde ik mij voor, zou de revolutie zijn: Snel en triomfantelijk. Eigenlijk dienden we een wildwapperende rode vlag mee te voeren.

Bij het busstation, nog niet eens buiten Drachten, gaf de motor drie luide knallen en hield toen helemaal op.

We verloren snel vaart.

De Leeuw remde. Naast een dikke eik stopten we.

Ik was nogal geschokken van de knallen en vroeg mij af wat ons nog meer te wachten stond.

‘Klim er maar af, Benno’.

Dat deed ik.

De Leeuw zette de motorfiets tegen de boom en stond er een poosje met een ernstig gezicht naar te kijken. Daarna hurkte hij en begon hij voorzichtig een paar kabels te betasten. Hij voelde aan de uitlaatpijp, haalde zijn schouders op, en keek mij aan. De tic was er weer.

‘Heb jij er verstand van?’

Ik schudde heftig het hoofd.

‘Nou, kijk maar niet zo verbaasd. Veel jongens weten alles van motors’.

‘Ik niet’, zei ik.

‘Ik ook niet. Ik rij al jaren op dat kreng, maar vraag niet hoe het werkt’.

Moeizaam ging hij staan, zette zijn handen in zijn lendenen en strekte, onder het uitstoten van een zachte kreet, zijn rug.

‘Misschien de bougie’, zei hij tot zichzelf. Hij haalde een zakdoek tevoorschijn en hurkte weer naast de motor.

Ik keek verlangend de straatweg af.

De Leeuw kwam weer overeind. ‘Kijken of hij nu start’, mompelde hij. Zes, zeven pogingen tot aantrappen leverden niets op. Hij liet de motorfiets weer tegen de boom zakken en veegde het zweet van zijn voorhoofd.

‘Wat nu’, sprak hij luid.

Ik wist het ook niet.

Hij haalde zijn tabaksdoos uit zijn jaszak en begon een sigaret te rollen. Hij bood mij de doos niet aan.

‘Een garage?’ zei ik schuchter.

Hij keek mij bedachtzaam aan en schudde traag het hoofd.

‘Dat kost geld, jongen. Dat kost geld. En dat hebben we niet. Nee, Aaldert zal er naar moeten kijken’.

Ik kende Aaldert. Een jongeman, partijgenoot, die monteur heette te zijn, en altijd met vuile handen op film- en feestavonden verscheen. Dat van die handen betreurde ik, want ik vond hem erg aardig.

‘Moet ik naar Aaldert gaan?’ bood ik aan. Ik wist dat hij niet ver van hier woonde. De Leeuw schudde het hoofd. ‘Aaldert is er niet’, zei hij.

Ik vroeg maar niet hoe hij dat wist. Partijzaken, vermoedde ik.

‘We zullen met de motor aan de hand terug moeten lopen’, zei De Leeuw somber. ‘Er zit niets anders op’.

Ik schaamde mij hevig en als ik de moed had kunnen opbrengen, was ik er stellig vandoor gegaan.

Halverwege bood ik toch maar aan ook een eindje te duwen. Maar prompt donderde ik bijna met motorfiets en al om, zodat De Leeuw het ding weer haastig van mij overnam. Het zweet begon rijkelijk over zijn gezicht te stromen. Af en toe hoorde ik hem vloeken. Maar voor de rest beheerste hij zich goed. Het kon ook zijn dat ademnood hem verhinderde iedereen en alles te verwensen.

Eindelijk waren we bij het straatje waar De Leeuw woonde.

Ik was opgelucht dat we, bij mijn weten, geen bekenden hadden ontmoet, die zich over onze afgang vrolijk hadden kunnen maken. Goddank geen jongens uit de fabriek of uit mijn buurt.

Het huis bleek volmaakt donker. Niet het geringste kiertje licht. Ik vond het vreemd. Ik verwachtte immers dat vrouw de Leeuw en Anton van de vakbond, (een vrijgestelde, heette zo iemand) aan het stencil voor de staking werkten.

De duisternis scheen De Leeuw niet op te vallen. ‘Ga maar vast naar binnen’, zei hij, toen we het tuinpad opliepen.

De keukendeur was afgesloten.

Ik ging naar het schuurtje, waar de secretaris bezig was de motorfiets te stallen.

‘De deur is op slot’, meldde ik.

De secretaris zei niets.

‘Er brandt ook nergens licht’, voegde ik er aan toe.

In het duistere schuurtje liep hij een blikken bus of iets dergelijks omver.

Het maakte een enorme herrie en de secretaris vloekte enige malen krachtig.

Hij kwam eindelijk tevoorschijn en liep zonder een woord te zeggen naar de keukendeur, waar hij alleen maar tot de conclusie moest komen dat mijn bevindingen juist waren.

Het was te donker om zijn gezicht te kunnen zien. Hij zei nog altijd niets. Ik hoorde hem zwaar door de neus ademen. Hij begon met de deurkruk te rammelen, doch hield daar ook onmiddellijk weer mee op. Hij vloekte zacht en voluit: ‘godverdomme’.

Ik veronderstelde dat zijn gezicht onafgebroken door de tic werd bezocht, en mijn angst voor de secretaris, die in de loop van

[p. 45]

de avond sterk was afgenomen, keerde verhevigd terug.

Ik deed behoedzaam twee stappen naar achteren en wachtte af. Het liefst was ik stilletjes weggegaan, maar Anton had mij nodig voor de staking. Weglopen kon immers niet. De Vakbond had mij nodig. De staking had mij nodig.

De Leeuw scheen mijn aanwezigheid te zijn vergeten. ‘Dat flikken ze me toch niet’, hoorde ik hem mompelen. Hij begon een sigaret te rollen. Toen hij die aanstak, scheen hij weer aan mij te denken. ‘Weet je wat ik denk’, zei hij quasi luchtig, maar het ging hem niet best af: zijn stem was schor van spanning, ‘ik denk dat ze een eindje om zijn. Een luchtje scheppen’.

‘Heeft u geen sleutel?’ vroeg ik.

‘Nee. Ik heb geen sleutel bij me’. Het klonk bijna venijnig. Hij wendde zijn gezicht naar mij toe. Een lichte vlek in het halfduister. ‘Je kunt maar beter naar huis gaan. Het is al laat’. Het klonk als een bevel.

‘Maar Anton dan!’

‘Wat nou, Anton’.

‘Anton moet met mij praten. Vanwege de staking. Ik moet op hem wachten’.

‘Anton kan morgen ook met je praten’.

‘Nee’, zei ik en ik voelde mij ineens mateloos verdrietig.

‘Er is al zo weinig tijd’.

‘Ga naar huis, verdomme!’ zei De Leeuw hard.

Ik bleef staan. Verbijsterd. De secretaris van de Partij nota bene, die niet wilde dat we overlegden hoe de staking moest slagen!

‘Luister, Benno’, zei hij plotseling vriendelijk. ‘Hoe oud ben je?’

‘Vijftien’.

‘Goed. Ik ben vijfenveertig. Dèrtig jaar ouder. Ik weet wat ik zeg. Ga dus naar huis. Morgen praat je met Anton. Trouwens’, zei hij toen op levendige toon, ‘ik weet ineens waar ze naar toe zijn’. Hij schudde afkeurend het hoofd, klakte met zijn tong en tikte met de knokkels van zijn vingers op zijn valhelm.

‘Wat ben ik toch een sufferd! Ze zijn naar Tamme Heimstra. Een spoedvergadering van de afdeling. O, o, ik word oud jongen. Ik word oud’.

Ik deed alsof ik het opgaf en liep naar mijn fiets.

‘Dan ga ik maar naar huis’, zei ik. ‘Dag De Leeuw’.

‘Dag Benno. Welterusten, jongen’.

Snel fietste ik de straat uit. Zodra ik de hoek om was, smeet ik de fiets tegen een heg en rende ik, vrijwel zonder geluid te maken terug naar het huis van De Leeuw. Ik verschool mij in het tuintje van zijn overburen. Die mensen hadden zo luid hun radio aan, dat ik het programma goed kon volgen. De bonte Dinsdagavondtrein. Het huis van De Leeuw was nog steeds geheel donker. Ik vroeg mij af of ik hij had vergist. Dat hij toch de waarheid had gesproken.

Toen zag ik hoe De Leeuw het pad naast zijn huis afkwam en naar de voordeur liep. Zijn hand ging naar de deurbel. Ik kon het goed volgen. De voorzijde van het huis was door een straatlantaarn behoorlijk verlicht. De Leeuw belde als een gek. Het was zo'n drukbel. Hij scheen zich niet om de buren te bekommeren.

‘Ze liggen boven te vrijen’, fluisterde ik.

Ik stelde mij voor hoe de gespierde armen van Anton de vrouw van De Leeuw omklemden en hoe het zweet uit zijn gele haar drupte.

De Leeuw bewerkte nog steeds de deurbel.

De radio liet twee mannen horen, die deden alsof ze vrouwen waren. Juffrouw Snip & juffrouw Snap.

‘O juffrouw’, hoorde ik Snip tegen Snap zeggen, (of Snap tegen Snip) ‘de riebels kreeg ik er van’.

Het publiek loeide.

Ik vroeg mij af wat de riebels waren.

‘Anton naait zich de riebels’, fluisterde ik.

Bij de Leeuw ging op de bovenverdieping het licht aan.

Ik kon nog net een luide schreeuw binnen houden.

De Leeuw haalde zijn hand van de deurbel weg. Hij hield het hoofd gebogen en droeg nog steeds de motorhelm.

De voordeur werd half geopend, maar ik kon toch nog iets van vrouw de Leeuw waarnemen.

De Leeuw stapte naar binnen.

Achter mij speelde het orkest de bekende melodie waarmee het programma werd afgesloten.

Over het smalle trottoir kwam fluisterend een manspersoon.

Het was Anton.

Ik glipte de voortuin uit, stak de straat over en liep hem tegemoet.

Hij bleef staan, streek zijn haar naar achteren en keek mij verbaasd aan.

‘Al weer terug?’ Hij rook sterk naar bier.

‘Ja. De motor ging stuk’.

‘Dus De Leeuw is weer thuis?’

Ik knikte.

‘Nou ja, het is nu toch te laat om nog iets te doen. Morgen is er weer een dag’.

Ik knikte.

‘Morgen, zelfde tijd, zelfde golflengte’, zei Anton.

‘Nou, dan ga ik maar naar huis’, zei ik, en liep langzaam terug naar mijn fiets.