Hollands Maandblad. Jaargang 1973 (302-313)

[p. 11]

Op de planken
Gerrit Komrij

Vijf gedichten uit een groter geheel, ondertiteld
‘Episodes uit het leven van de tragédienne Zizi Maelstrom
en de toneelkunstenaar Sacha Culpepper’.

I
Waarin van Sacha Culpeppers werkelijk geheel onbelangrijke misgreep verteld wordt

Culpepper was, voordat hij Zizi zag,
Gevierd genoeg: al viel het éne stuk
Dat hij geschreven had de eerste dag -
Als ‘groot’ vertolker had hij ‘veel’ geluk.

Zijn stuk was al na een kwartier bekeken
Door de kritiek. Hij had niet lang getreurd:
Het had hem zelf ook nooit zoveel geleken.
Het was een spel geweest over Pasteur:

Ja, iets historisch over hygiëne,
Waarmee hij het publiek eens zou ‘beleren’.
Maar zijn geliefd publiek nam al de benen
Nog voor de gastrol kon pasteuriseren.

II
Hoe Sacha Culpepper ontdekt werd

Als kind was Sacha al vaak figurant,
Maar toch bezocht hij braaf de kappersschool:
Papa bracht hem voortdurend aan 't verstand
Dat in hem vast een goeie kapper school.

Hij figureerde tot hij dertig werd.
Toen kwam de dag: hij moest in zeker stuk
De rol voorstellen van een jongen, Bert,
Een jongen die zich voorthielp met een kruk,

En die doofstom was. Toen een brandweerman
Naast het toneel twaalf emmers vallen liet,
Keek hij niet op of om. Elk schrok ervan,
Maar hij, het wonderkind, nee, hij schrok niet.

[p. 12]

III
Vervolg op Hoe Sacha Culpepper ontdekt werd

Het daverend applaus zou hem lang heugen,
Dat daarop volgde. Minzaam knikte hij,
Om het publiek te danken - in zijn vreugde
Smeet hij zijn kruk pal in de eerste rij.

Van nu af was hij een erkend talent.
Hij dronk na afloop eerst twaalf emmers sekt,
En sloot de dag daarop zijn kapperstent.
‘Men had de kunstenaar in hem ontdekt!’

En nog altijd, als achter de coulissen
Alles ineenstort, en als in de zaal
Een knal vernomen wordt of mensen sissen,
Lacht hij tevreden en negeert het straal.

IV
Waarin we Culpepper onder meer laveloos aantreffen

Snel verspreidt zich de faam van Culpepper.
Hij trekt - de tekst is steeds van de souffleur -
Van Grote Opera naar fancy fair,
En vindt geregeld bloemen voor zijn deur.

Zijn grootste vriend is de champagnefles.
Hij drinkt het voor en na en ondertussen.
Soms speelt hij wel eens op een fout adres,
Maar altijd zo, dat elk publiek hem lust.

Op 't laatst had hij - als ik u nu vertel
Dat hij blééf drinken tot de vroege morgen? -
Zo'n rooie neus dat hij in Wilhelm Tell
Het alpengloeien gratis kon verzorgen.

[p. 13]

V
Waarin Sacha Culpepper beseft dat het vrijgezellenbestaan niet altijd alles is

Maar soms kwam een moment - wanneer hij naging
Waaraan hij zo'n talent wel had verdiend,
- Zo'n groot talent - dat hem een lichte knaging
Beving, een knaging die je helderziend

Kan maken op het midden van je weg,
Wanneer je in het duister woud verdwaalt.
Dan droomde Sacha Culpepper niét weg
Van de successen die hij had behaald,

Maar van hoe groot hij was dus hoe alleen.
Zo ook vannacht; steeds witter beende hij
De kamer door en weende bitter, heen
En weer de kamer door: wie houdt van mij?