Hollands Maandblad. Jaargang 9 (236-245)

[p. 28]

Drie kleine verhalen
J.J. Peereboom

1. Een man in het bos

‘Wat wuiven ze leuk bros’, zei Emmy en zwaaide nog een keer buiten het raam van de auto voordat ze in haar rallye-stijl, met een bocht als een roofdier, de weg opreed. Heleen keek om totdat ze haar ouders in de verlichte voorkamer van het huisje niet meer kon zien.

‘Dat viel ontzettend mee’, zei Emmy. ‘Ik vond het een grappige dag. De Veluwe is altijd heerlijk’.

‘Het is jouw moeder niet, dat is makkelijk. Soms had ik weer het gevoel dat ik moest gillen. Oew! Maar mijn vader is een lieve grijze hond’.

‘Je moeder zegt allemaal dingen waar ik om moest lachen; en ze is toch ook wel verstandig’.

‘Ze is altijd verstandig ten koste van anderen, en liefst van mij. Alles wat ik doe is verkeerd; maar met Kees net zo, daarom gaat hij alleen nog op verjaardagen’.

‘Je vat het een beetje te zwaar op, denk ik. Ze bedoelt het niet zo betweterig’.

‘Ik ken haar langer dan jij’.

‘Nou ja; we hebben het allemaal moeilijk met onze ouders. Ik heb misschien nog geboft’.

Het was half negen en bijna donker, onder een lichte blauwe hemel. ‘Om half elf zijn we in Den Haag’, zei Emmy. ‘Ik denk dat ik nog eerder terug ben dan Pieter. Welke nemen we hier, links of rechts’?

‘Rechts is geloof ik vlugger, naar de hoofdweg’. Heleen schoof haar zit naar voren op de bank en legde haar nek op de rugleuning, met de ogen gesloten ten teken van uitputting. Emmy keek even van opzij naar haar, schikte zich beter achter het stuur en voerde het tempo op tot over de honderd. De lijnrechte klinkerweg, met het bos ter weerszijden, leek onberispelijk effen in het licht van de koplampen; zij zag pas laat een bollend vak op de rechter weghelft en kon met remmen en een eindje uitwijken niet voorkomen dat de auto er een harde stoot van onderen van kreeg.

‘Hè got, wat was dat?’ vroeg Heleen, opgeschrikt.

‘Een rotstuk in de weg’.

‘Ik schrok me dood. We hoeven toch niet zo hard’.

‘Nou, sorry. Waarom ga je niet op de fiets’.

Heleen kwam overeind, en zuchtte. ‘Je vindt het toch niet erg als ik niet praat’, vroeg zij onbelangstellend.

‘We hebben al de hele dag gepraat’. Emmy hield het bij tachtig, en nam haar bochten alsof ze op rails liep; maar even later remde zij nog scherper dan tevoren. ‘Wat was dat? Zag je dat?’

‘Nee. Wat?’

‘Een man geloof ik, aan de kant van de weg’. Zij stopte. ‘Wat zou dat zijn? Hij lag aan de kant van de weg’.

‘Een stuk hout, waarschijnlijk’.

‘Even kijken .’ Emmy schakelde in de achteruit, en reed terug.

‘Daar hoeven wij ons toch niet mee te bemoeien’, zei Heleen.

‘Wacht nou even. Daar’.

‘Ik weet niet wat dat is’.

‘Nou, maar dat is een man. Wat zullen we doen?’

‘Hij is waarschijnlijk dronken. Ik zou gewoon doorgaan’.

‘Ja, ik ga toch even kijken’.

Emmy stapte uit en liep naar het lichaam toe dat met de benen in een greppel en het hoofd vlak naast het wegdek lag. Zij boog er zich overheen, en keek toen in het licht van de koplampen terug naar de auto.

‘Kom eens’.

‘Nee’.

Zij bleef even staan kijken, en kwam tenslotte zelf terug naar de auto. ‘Hij heeft bloed in zijn haar, en bij zijn mond. Hij is vast niet dronken. Hij ruikt ook niet naar drank’.

‘Laten we dan bij het volgende dorpje iemand waarschuwen’.

‘Zo fragiel zijn we toch niet... We moeten hem maar nu meenemen!’

‘Nou dat vind ik niet’, zei Heleen heftig. ‘Je weet niet wat er is’.

‘Nee, daarom’. Heleen reed de auto vooruit, tot vlak bij het hoofd. ‘Help eens’.

‘Nee. Ik kan daar niet tegen, zulke dingen’.

‘O. Nou. Doe het achterportier dan even open aan jouw kant’.

Heleen verroerde zich niet, totdat Emmy haar last naast de auto had getrokken; toen draaide zij het raampje bij haar plaats open en zei zonder opzij te kijken: ‘Ik wil niet met dat in de auto’.

‘Ja, dan moet je maar buiten wachten’. Heleen stak haar arm door het raam, opende

[p. 29]

het achterportier, en begon met duwen en hijsen het lichaam naar binnen te werken. ‘Het zou wel beter voor hem zijn als jij hielp’, zei hij.

‘Ik kan daar niet tegen’. Emmy deed haar portier open, stapte uit en bleef op een afstand zwijgend staan wachten tot Heleen klaar was.

‘Zo, ga je mee?’

‘Nee, dat zei ik toch al’.

‘Hè Heleen, wees niet zo lastig. Die man kan je echt niets doen’.

‘Ik wil het niet’.

‘Wacht je dan hier?’

‘Ik zal wel zien’.

Emmy stapte in en startte, maar stak haar hoofd weer naar buiten.

‘Hè kom nou. Ik begrijp het best; we zullen iets over hem heen leggen. Het is vast veel griezeliger alleen in het bos dan hier in de auto met die man’.

Heleen gaf geen antwoord, en slenterde met haar handen in haar zakken weg in het licht van de koplampen.

‘Loop niet te ver, alsjeblieft!’ riep Emmy haar na. ‘Anders kan ik je niet meer vinden. Ik kom hier terug; of daar, aan de overkant, bij dat bordje. Zie je? Daar!’

Toen zij weggereden was kon Heleen eerst niets meer onderscheiden; maar al werd de lucht donkerder, het was een lichte nacht, en op den duur kon zij de wegrand makkelijk volgen. Zij liep verder totdat zij uit een bocht een huisje met luiken zag, waar licht brandde; na daar wat te blijven staan kijken keerde zij terug naar haar uitgangspunt. Twee keer verborg zij zich achter een boom toen er auto's voorbij kwamen; de derde keer dat er een langsreed was zij al terug bij het verkeersbord, waar zij zich een eindje van de weg af had opgesteld. Geluiden waren er verder haast niet. Af en toe ritselden de bladeren een beetje, of leek er een vogel opgeschrokken te worden.

Na een tijdje tussen de bomen te hebben gestaan liep zij de weg weer op, en keek in de richting waaruit Emmy moest terugkomen. Er was al gauw een auto in aantocht, en toen zij de vierkante koplampen herkende verborg zij zich niet, maar week alleen terug tot op de berm. Dat het Emmy niet was, bleek doordat de auto niet vertraagde bij het naderen van het verkeersbord; hij begon pas te remmen toen zij in het licht was gekomen, en zij zag dat het helemaal niet eenzelfde model was.

Dadelijk zette zij het op een lopen, terwijl er achter haar iemand uit de auto stapte en een paar keer ‘Hallo’ riep met een mannestem. Zij holde door, vlak langs de weg totdat zij ver genoeg was om niet meer gezien te worden en, met haar ogen weer aan het donker gewend, de onbegroeide grond tussen de bomen aan haar rechterhand te onderscheiden; toen stond zij even stil en liep vervolgens hijgend het bos in, maar zo licht was het niet of een obstakel aan de voet van een van de stronken, een stuk van een wortel misschien, ontging haar en zij struikelde. Zij viel schuin voorover met een elleboog op iets hards, en voelde een doordringende pijn; maar haar kreet werd waarschijnlijk niet gehoord, de auto die zij had achtergelaten reed juist weg.

Zij bleef liggen naast haar struikelblok, hijgend en een beetje huilend, totdat de pijn geleidelijk wegtrok en zij weer een auto hoorde aankomen, die deze keer regelmatig stopte ter hoogte van het verkeersbord. Even later kon zij Emmy haar naam horen roepen. Zij stond niet meteen op; maar toen de stem van Emmy na enkele herhalingen verstomde kwam zij overeind en liep terug naar de weg, met een ‘Ja, ja, ja’ op een toon alsof zoveel druk geroep haar onnodig voorkwam. Aan de kant van de weg bleef zij nog wat staan om de bladeren en de naalden van zich af te slaan, en boog zich voorover om een donkere vlek van een kous af te wrijven; het was misschien wel bloed, in ieder geval niet wrijfbaar. Terwijl zij zo stond, en nog eens ‘Ik kom, ik kom’ riep zag zij vlak naast zich iets dat op een fiets leek; zij stak er een hand naar uit, en werd in haar vermoeden bevestigd door een trapper en het zoemen van een vrijlopend wiel.

Emmy toonde geen ongeduld; het bleek dat zij in gesprek was met een man in een lange regenjas, die met een landelijke tongval groette toen Heleen naderde.

‘Zal ik dan nog even aanwijzen waar hij precies lag? Ik geloof dat ik het nog wel weet’, zei Emmy.

‘Ja graag; maar zet u even de wagen van de weg af, het kan gevaarlijk zijn hier’.

‘O... waar moet dat?’

‘Als u even vijftig meter die kant oprijdt, daar is een brandgang. Als u hem maar naast de weg zet’.

Emmy keerde gehoorzaam achter het stuur terug.

‘We zullen maar wat licht maken’, zei de man in de lange regenjas. Hij had een grote zaklantaarn bij zich, en in het licht ervan glimlachte Heleen tegen hem. ‘Zal ik u vast wijzen?’ vroeg zij. ‘Ik heb ook onder het wachten een fiets gevonden, zou die er iets mee te maken hebben?’

‘Dat kan wezen’, zei de man.

‘Het is daar’. Zij gingen op weg.

‘Een kordate vrouw, uw vriendin’.

‘Nou geweldig. Ik vind zoiets zo gewel-

[p. 30]

dig, ik kan dat helemaal niet, hè’.

‘Het zal hier anders ook niet prettig geweest zijn, zo alleen’.

‘Doodgriezelig!’ zei Heleen met een klein lachje. ‘Au’.

‘Stootte u ergens tegen? Neemt u anders mijn arm maar’.

‘Ja graag, wat heerlijk. Ach, hoe gaat het nu met die arme man?’

‘Hij leeft nog. Ik ken hem wel, hij woont in de buurt. Hij is al oud natuurlijk; maar altijd fietsen’.

‘Altijd fietsen...’ zei Heleen.

Emmy's stem kwam van een eind terug. ‘Hè, wacht nou even. Zover was het niet’!

‘Laat maar - ik laat even iets zien’! riep Heleen. ‘We zijn er nu toch al bijna’, vervolgde zij tegen de man met de lange regenjas.

‘Ach, ik zou zo nog best een eind door kunnen wandelen’.

‘Tja’, zei de man. ‘In het voorjaar, dat is wel aangenaam’.

2. De kleine Mollaert

‘Kan je het eigenlijk wel vinden met Mollaert?’ vroeg Theo, en Ernest, die juist Mollaert in gesprek had gezien aan het andere eind van de kamer, vertelde dat het in het begin moeilijk was geweest, af en toe spanningen; maar de laatste tijd ging het veel beter, ‘we zijn aan elkaar gewend geraakt, kun je zeggen, en ik vind hem nu wel een grappig mannetje’. Toen hij uitgesproken was keek hij achter zich omdat een ober door probeerde te dringen met een blad, en zag hij vlak voorbij de ober Mollaert naast een onbekende dikke man.

Het was nergens aan te zien dat Mollaert het gehoord had, maar dat bewees niet het tegendeel. Het is haast niet te beschrijven hoe vervelend dit was. Mollaert kon Ernest's carrière maken of breken, en het was juist een bron van voldoening en verwachtingen geweest dat zij de laatste tijd goed op konden schieten. Als het zo doorging, was er hoop dat Ernest zijn ambitie zou kunnen verwezenlijken om boven zijn technische werk bij het boekontwerpen uit te stijgen naar grotere verantwoordelijkheden in de Drukkerij Teveling. Zonder de steun van Mollaert kon hij wel dadelijk omzien naar een andere werkkring, en dat zou altijd een achteruitgang worden; geen boekdrukkerij in Nederland zou hem evenveel kunnen bieden als Teveling met al zijn buitenlandse connecties.

Het vervelende was bovendien dat Mollaert de laatste zou zijn die er vrolijk overheen kon stappen als hij zich een grappig mannetje hoorde noemen. Zijn barse manier van doen, daar was iedereen het over eens, getuigde van een behoefte om te compenseren voor zijn geringe gestalte. Grappig had hij misschien wel gevonden willen worden; maar niet in dit verband. Hij zou er natuurlijk nooit iets over zeggen. Hij zou alleen, bewust of onbewust, Ernest indelen bij zijn antipathieën, ongeschikt als candidaten voor promotie.

Des temeer werd het vervelend doordat Ernest het zelf niet kon vergeten. Hij vermoedde dat dat het verstandigste zou zijn, als hij er zich gewoon geen zorgen over maakte en aannam dat Mollaert het wel niet gehoord zou hebben, of niet gemerkt dat het over hem ging. Andere mensen zouden dat misschien kunnen; niet Ernest. Zijn natuur neigde tot handenwringen; hij kon niet van de pijnlijke herinnering afblijven. Hij probeerde zich een droomleven voor te stellen waarin hij de heilloze woorden nooit gezegd had, en waar de toekomst zich effen en zonnig uitstrekte; dan keerde hij terug naar de ware voorzichten, teleurstelling en verval en een eerzaam pensioen. Een bijzondere ellende was dat hij zich ging indenken wat hem allemaal nog meer zou kunnen tegenlopen. Er was geen reden waarom het geval Mollaert alleen zou blijven staan. Het kon heel goed de eerste manifestatie zijn van een noodlot dat zich door een reeks van zulke misstappen zou voltrekken. Je springt uit de tram, en verliest een been; je slipt in de bocht, en verminkt je vrouw; je vergeet een vuur, en verbrandt je kinderen. Al zulke dingen kunnen gebeuren, en de wereld gaat gewoon door. De afvallers blijven achter, dat is alles.

Ernest kon er niet toe komen om het geval Mollaert aan iemand te vertellen, ook aan Anneke niet; zolang hij het verzweeg, was het misschien nog niet helemaal waar, en als het dan uit zijn verbeelding zou verdwijnen, bestond het ook niet meer. Opluchting kon hij zich alleen bereiden door wanneer hij genoeg had van de wanhoop te zinnen op middelen om het ongedaan te maken. Hij had er ruim de tijd voor, want Mollaert was intussen vertrokken op een reis van drie weken in Zuid-Amerika; pas bij zijn terugkeer zou er iets verholpen kunnen worden.

Ernest's eerste oplossing was dat Mollaert overtuigd moest worden dat hij het verkeerd verstaan had. Wij denken dat wij woorden even duidelijk uitspreken als ze gedrukt staan, maar dat is natuurlijk niet waar. Grappig had misschien ‘krachtig’

[p. 31]

Karel Soudijn

vroeger één angst:
te sterven op de dag voor m'n verjaringsfeest

niet zozeer vanwege gemiste presentjes
maar meer uit schaamte

ja buurvrouw
hij is geboren in 1944, overleed in '53

en werd
nimmer ouder dan acht

Fenomenologie

in het voorjaar
in friesland worden de koeien gewassen
voordat ze naar buiten gaan
een schoon land
in de achterhoek
kleeft vaak nog de hele stal na
als het vee de wei in gaat

op een barstoel het oor lenend
aan een dapper tappende kweekschoolleerling
zojuist ontstegen aan de kubus van heymans
zich nu verdiepend zoals hij vertelt
in de fenomenologie van marcel
de leer der verschijnselen

kunnen zijn: chraphig - kchraphtig - raptig - kraffig - of dapper? Grapper - dapper; een apper mannetje, een appig mannetje. ‘Ik vind hem wel een appe mannetje’. Mannetje was moeilijker, en juist erger - maar de oplossing daarvoor bleek ook beter. Mannetje had best man-weet-je kunnen zijn, of althans, snel en slordig uitgesproken, man-we-tje. ‘Ik vind hem wel een appe man, we-tje’. Het was niet onmogelijk. Het zwakke punt van deze oplossing was alleen dat zich geen aannemelijke manier voordeed om hem aan Mollaert voor te leggen. ‘Zoals ik laatste tegen mijn vriend Theo van Alblas zei - op de afscheidsborrel van meneer Horelink was dat - ik zei tegen hem Ik vind meneer Mollaert meer en meer een dapper man, weet je?’ En dan zou Mollaert bij zichzelf moeten denken, O, dus heb ik het verkeerd verstaan, wat prettig. In de praktijk gaan de dingen niet zo.

Een tweede oplossing waarmee Ernest zich bezig hield was evenmin bevredigend. Was het niet denkbaar dat de kinderen een aantal poppetjes zouden hebben die zij namen van bekende figuren hadden gegeven? ‘Wij hebben al die poppen staan, een heet meneer Luns en een meneer Dick van Dyke en een Bernard de Vries, en dan heb je ook meneer Teveling en je hebt meneer Mollaert. Die pop die ze meneer Mollaert genoemd hebben daar hield ik eerst niet van; maar nu ik eraan gewend ben gaat het beter, hij lijkt niet op U maar zoals ik laatst tegen mijn vriend van Alblas zei, ik vind hem wel een grappig mannetje. Zal ik hem eens voor u meebrengen naar kantoor?’ Als Mollaert zei dat hij hem wel wou zien, zou dat meebrengen toch weer makkelijk vergeten kunnen worden; anders zou je in noodgevallen een passende serieuze pop kunnen kopen, met een martiaal pak aan misschien, dat zou wel goed vallen.

Ook deze oplossing leek Ernest bij kritisch toezien niet bruikbaar; de waarde ervan was dat hij erdoor op de derde gebracht werd, die zich mooier voordeed. Het gesprek met Mollaert zou op geheimtaal en vaste uitdrukkingen in familie en vriendenkring gebracht moeten worden, en dan zou er ko-

[p. 32]

men: ‘Mijn vriend van Alblas en ik hadden in onze studietijd, met de arrogantie die je dan hebt, de gewoonte om de mensen in te delen in grappig en ongrappig - dat vonden wij toen de enige kwaliteiten die van belang waren. Churchill was een grappig mannetje, en generaal Marshall was een grappig mannetje; nou, ik herinner me, Lieftinck was niet zo'n grappig mannetje, maar het toppunt van een ongrappig mannetje was Stalin. Wij vonden dat toen zeer sophisticated; intussen denken wij wel anders, maar het is merkwaardig zoals zo'n uitdrukking dan toch blijft hangen als je elkaar weer eens ontmoet. We hadden laatste een hele discussie over de vraag of De Gaulle een grappig of een ongrappig mannetje was. Er zaten een paar anderen bij, die moeten wel gedacht hebben dat wij niet helemaal volwaardig waren’. En dan niet over het geval Mollaert spreken, dat zou het elegante zijn: daar kon hij voor zichzelf opkomen, en zich verguld voelen dat hij in dezelfde termen besproken werd als Churchill en De Gaulle.

Met deze vondst kwam Ernest over de wanhoop heen, alweer een week voordat Mollaert van zijn reis terugkeerde. Het zou misschien het beste zijn, nee zeker het beste, om Theo in te lichten, die voorzover bekend niets van het incident gemerkt had; het was denkbaar dat Mollaert, als zij elkaar eens ontmoetten, voor de aardigheid veelbetekenend over een grappig mannetje zou praten. Haast was er niet bij. Nu de oplossing gevonden was, kon de toepassing nog weken of maanden wachten. De rust was teruggekeerd. Het was zelfs mogelijk dat het hele verhaal ongezegd zou kunnen blijven, als Mollaert vriendelijk en aangenaam gestemd bleek en kennelijk alleen geluisterd had naar wat de dikke man tegen hem zei. De mens maakt zich bittere zorgen, vaak onnodig; hij vreest het meest, etcetera.

Toen Mollaert terug was, leek er bij een paar korte ontmoetingen inderdaad geen reden voor zorgelijkheid te zijn; en een paar dagen later marcheerde Ernest welgemoed door de gangen naar hun eerste langere bespreking over al de zaken van de laatste weken.

‘Meneer Mollaert is nog even aan de telefoon; als u een ogenblikje wacht’, zei de secretaresse.

‘Ja goed’, zei Ernest prettig, en hij ging op de vensterbank zitten, bereid tot een praatje maar de secretaresse liep weg, en hij kon door de deur Mollaert horen praten, eerst alleen in korte replieken: ‘Ja, ja - neenee - nee, natuurlijk niet - ja, dat zal wel kunnen - ja -’, maar toen langer: ‘Ja, ach, dat is een onhandige jongen die niet goed



weet wat hij zeggen moet, zeker niet iemand die representatief zou kunnen optreden - het is een beetje een lummel van een man helemaal, maar bekwaam in zijn werk, best bruikbaar aan de technische kant van het bedrijf - nee, dat is een duidelijk geval, niet een probleem - nee, nee - jaja - ja’.

Ernest liet het eerst nog niet goed tot zich doordringen, en hij had rustig zijn zakelijke gesprek met Mollaert. Pas later op de dag raakte hij verstrikt in de overtuiging dat het aan de telefoon over hem gegaan was. Hij kon zich niet voorstellen met wie, of naar aanleiding waarvan; maar nog minder kon hij iemand anders bedenken die het onderwerp geweest had kunnen zijn. Dit was hij, een beetje een lummelige man helemaal, door Mollaert allang in gedachten afgedankt - daar zou een onzinverhaal over een geheimtaal met Theo ook niets aan verbeteren, het zou alleen opgevat worden als een teken van naderende zinsverbijstering.

Ernest was er minder wanhopig van dan hij verwacht zou hebben; maar hij begon weer aan emigratie te denken, zoals in de tijd voordat hij de baan bij Teveling kreeg. Het vervelende was nu, een beetje een lummel helemaal, daar hebben ze ook in Canada en Australië geen behoefte aan.

[p. 33]

3. Het spraakgebruik

‘Ik denk altijd weer, als er maar niet iets gebeurd is terwijl we uit waren’, zei Olga toen ze naar huis liepen.

Het bleef stil links boven haar, waar Rob's hoge gestalte uitmondde.

‘Hoi’.

‘Wat? Ja - ik weet dat je dat altijd weer denkt’.

‘En waarom jij dan niet?’

‘Mijn denken verloopt iets rationeler dan het jouwe’.

‘Dan kan je toch nog wel iets voelen voor wat ik denk?’

‘Ja - ik vind het erg vervelend voor je ..’

‘O, dan ben ik alweer getroost en rustig’.

Even later sloegen ze de hoek van de Frans van Mierisstraat om en zagen een kleine samenscholing bij hun deur.

‘Got, wat is dat?’

‘Ja, ik weet het niet’.

Zij staken op een drafje de straat over en ontmoetten hun buurman Binnema die juist uit hun voordeur kwam. ‘O, daar bent u al. Maakt u zich maar niet ongerust. Ze zeiden aan de telefoon dat u onderweg was. Alles is in orde’.

‘Wat doen die mensen hier allemaal?’

Achter Binnema in de gang stond de babysit Rita, ongedeerd.

‘De juffrouw kan het u misschien het beste vertellen’, zei Binnema.

‘Nou, het was die rare kerel die hier aan de deur kwam. Martin Plevier, u zal hem wel niet kennen. Hij belt aan, en ik zeg je kan niet binnenkomen, en begint ie me toch te schelden, allemaal vuile taal erbij. Ik wist niet wat ik doen moest, maar deze meneer die belde op en hij zei, je moet de politie waarschuwen. Nou die zijn hem komen halen. Idiote vent, ik herkende hem nauwelijks, ik heb nooit iets met hem te maken gehad’.

‘En de kinderen?’ vroeg Olga.

‘Frederik is wakker geworden geloof ik; Katrien die slaapt gewoon’.

Frederik illustreerde haar woorden meteen door halverwege de trap af te komen. ‘Hallo’, zei hij. ‘Zijn jullie daar’.

‘Ja, wij zijn er. Ben je geschrokken?’

‘Nei’, zei Frederik.

‘Ga maar naar je bed. Ik kom zo bij je’.

‘Ben jij geschrokken, Rita?’ vroeg Rob.

‘Nee, ik denk alleen wat moet ik nou doen, hij was zo wild, hij kon wel stenen door het raam gaan gooien’.

‘Je wil zeker wel naar huis dan. Heeft die politie iets aan je gevraagd’.

‘Nee, ze hebben hem gewoon meegenomen’.

‘Nou ja, als ze nog terugkomen dan spreek ik wel met ze’.

Toen Olga naar boven was gegaan sloeg Binnema een glaasje cognac niet af.

‘Ik moet zeggen, die had een mooie vocabulaire, hoor. Ik zeg tegen mijn vrouw, ik weet niet wat er achter zit, maar dat gaat toch niet; misschien zijn meneer en mevrouw niet thuis, laat ik maar even opbellen. Zo ging het eigenlijk’.

‘Jaja. Jaja. Erg vriendelijk van u, om op te bellen; en een erg verstandig advies’.

‘Ach, je denkt, zo'n meisje die weet dan ook niet wat ze doen moet; en zelf met zo'n nozem praten, daar schiet je ook niet mee op’.

‘Neenee; nee inderdaad’.

‘Maar wat voor taal die er uitsloeg; nou, dat was wel wat, hoor. Ik heb wel het een en ander gehoord, maar m'n oren die stonden te tuiten’.

‘Ja: ik weet wel een beetje hoe het zijn kan’.

‘U hebt er zeker wel meer mee te maken’.

‘Ja, de advokatuur is een goede manier om contact te houden met het spraakgebruik.

‘Frederik heeft er weer een paar woorden bijgeleerd’, zei Olga toen ze terugkwam van boven. ‘Maar verder is er geen schade’.

Binnema knikte. ‘Je vraagt je wel af wat die kinderen moeten denken’.

‘Frederik's houding tegenover de verschijnselen van het leven wordt voornamelijk bepaald door verzamelwoede’, zei Rob. ‘Hij registreert; hij oordeelt niet. Is Rita al weg?’

‘Nee, ze is nog haar dingen aan het inpakken of zoiets. Ze heeft afgewassen’.

Rita kwam even later binnen. ‘Zo, nou, ik ben klaar in de keuken’.

‘Je had die man toch niet uitgenodigd om hier te komen?’

‘Nee meneer van Boverijn; echt niet hoor’.

‘Ik vraag me af hoe hij dan wist dat je hier was’.

‘Dat had ie zeker gehoord. Nee... misschien had ik het hem wel gezegd. Hij was altijd aan me aan het trekken; dan zei ik nee, ik kan niet, ik ga babysitten. Dat kan’.

‘Maar binnen is hij niet geweest?’

‘Natuurlijk niet; ik kijk wel uit’.

‘Je wil zeker wel graag naar huis nu’, zei Olga.

‘Ja mevrouw van Boverijn; maar mag ik even iets uit meneer z'n stoel pakken, daar ligt m'n pen denk ik’.

Rob kwam overeind uit zijn stoel. ‘Ik hoop dat je hem kan vinden. Het is een hele bergplaats daar om dat kussen heen’.

Rita stak haar hand naast de armleuning,

[p. 34]

en haalde haar pen naar boven. ‘Even kijken of er nog iets aan de andere kant zit...’, zei zij. ‘Oei! M'n verstelwerk!’ Zij trok een lichtblauw broekje met ruches omhoog. ‘Ik wou echt een huishoudelijke avond hebben’. Ze hield het broekje breeduit voor zich, en verborg het vervolgens tussen twee handen onder haar kin, met een lachje en een gemaakte bestraffende blik. ‘Dat is wel een beetje intiem’.

‘Ga dan maar gauw naar huis’.

‘Ja. Dag meneer van Boverijn; dag mevrouw van Boverijn; dag meneer. Dankuwel hoor. Dag!’

‘Zo’, zei Binnema toen zij weg was. ‘Daar hebt u wel een vlotte aan’.

Rob keerde terug in zijn stoel. ‘Wat we natuurlijk zouden moeten weten van dat broekje... Het is een beetje moeilijk om dat te onderzoeken’.

‘Hoe bedoelt u?’ vroeg Binnema lachend.

‘Wat je denkt dat geloof ik niet’, zei Olga. ‘Hij kan moeilijk binnen geweest zijn. Frederik had de hele avond nog niet geslapen, zegt hij; hij heeft hier eerst nog een tijd naar de televisie zitten kijken’.

Frederik verscheen in de achterkamer, en zei op een klagende toon ‘Zeg!’

‘Wat is er nou weer’.

‘Ik kan steeds maar niet slapen’.

‘Nee; maar toch maar proberen’.

‘Mag ik niet iets lekkers?’

‘Neem maar een boterham, als je honger hebt’.

‘Goed’.

‘Hij is toch niet binnen geweest, die meneer die zo stond te schreeuwen buiten?’

‘Binnen? Nee hoor. Binnen is ie niet geweest. Nee, dan had ik het wel gehoord’.

‘Nou ja. Naar bed’.

Frederik draaide zich langzaam om en liep weg door de achterkamer in robothouding, op stijve benen en met zijn armen op schouderhoogte.

‘Ik moest ook maar eens gaan’, zei Binnema. ‘M'n vrouw wacht’.

‘Ja meneer Binnema; zeer bedankt voor uw bemiddeling, nog eens. En onze exkuses voor de verstoorde rust’.

‘Het was wel wat!’

Toen Rob in de kamer terugkwam na Binnema uitgelaten te hebben had Olga ook een glas cognac genomen en zich in een stoel uitgestrekt. ‘Meneer Binnema heeft in ieder geval een opwindende avond gehad. Nachtclub bij de van Boverijns.’

‘Ja, het leek mij ook dat er een vreemd licht in zijn ogen was toen hij zei dat zijn vrouw wachtte’, zei Rob.

‘Het was een verwarrende avond. Zelfs van Frederik, toen hij zo zei van Nee hoor, binnen is ie niet geweest, toen dacht ik even, heeft Rita je zwijggeld betaald’.

‘Het klonk niet erg betrouwbaar; maar ik geloof toch ...’

‘Nee, ik ook. Hij is toch ook in de war. De enige die er niet door aangepakt is, dat ben jij weer’.

‘Ja, helaas’.

‘Jammer eigenlijk’.

‘Het zou moeilijk zijn om ten kantore het gepaste decorum te handhaven als wij door zulke dingen aangepakt werden. Ik moet trouwens nog wat werken. Jij gaat zeker naar bed’.

‘Ja, als ik uitgezopen ben. Ik zie mezelf nog niet in slaap komen’.

‘Dan lees je nog wat’.

‘Maar dat boek van Graham Greene pakt me ook weer zo aan. Ik wou dat ik net als jij was. Alles in verschillende afdelingen’.

‘Ik heb wat ze noemen niveau’.

‘En dat broekje dat deed je ook niets? Toen je dacht, heeft ze er nou ook een aan ja of nee?’

‘Het spijt me. I'm so sorry’.

‘Maar wat ik echt niet begrijp is dat je nu niet het gevoel hebt van zitten, nog wat drinken, napraten; alles is in de war geweest, en we moeten het weer aan elkaar praten, een vast punt vinden’.

‘Alles is altijd in de war. Je ziet het alleen meestal niet’.

Rob ging naar de achterkamer en legde een bundel papieren uit zijn tas op het bureau; toen Olga even later naar boven ging zei hij vriendelijk welterusten zonder op te kijken.

Een kwartier later kwam zij terug in een wollen kamerjas en met een gezicht glimmend van de creme. ‘Voordat je naar bed gaat, wil je twee dingen doen’, zei zij. ‘Het ene is, de vuilnisbak buiten zetten want die zit vol met oude rotte appels en ik kan hem niet tillen; en wil je dit papier tekenen dat ik mee moet nemen naar de bank’.

‘Jaja’. Rob hield zijn ogen op de stukken gericht die hij voor zich had. ‘De vuilnisbak’.

‘En het papier voor de bank’. Zij kwam naast hem staan en hield het hem voor.

‘Ja. Ik zal dit trouwens maar morgen doen’. Hij legde een arm om haar middel heen maar las nog verder.

‘Is het een vervelende zaak?’

‘Neenee, integendeel. Een onteigeningskwestie. Erg technisch, maar heel boeiend’.

‘Maak nou geen lawaai als je boven komt, want dan slaap ik waarschijnlijk al’.

‘Nee, want ik kom meteen’, zei Rob, en sloeg de map op zijn bureau dicht zonder haar los te laten.

[p. achterplat]

[Medewerkers]

J.J. Peereboom	Geboren in 1924 te Haarlem. Geschiedenisstudie in Leiden. Eerst enige jaren in Parijs en nu in Londen. Werkt voor verschillende kranten en voor de televisie.
Sonja Pos	Geboren 1936 in Amsterdam. Doctoraal Frans 1965. Publiceerde: Het efficiënte vergeten (gedichten, 1963, Arbeiderspers); vertaalde van Boris Vian L'arrache-coeur (De hartevreter, 1966, Arbeiderspers). Recensies en artikelen in Vrij Nederland, de Schrijfkrant en Litterair Paspoort. Gehuwd, één zoon.