Hollands Maandblad. Jaargang 8 (226-235)

Het anti-amerikanisme en ik
Fenna van den Burg

Stel dat ik zei: ‘Wat Nederland doet heeft - gelukkig - weinig invloed op de internationale politiek; wat de VS doen veel’. Zou ik dan door dat woordje ‘gelukkig’ anti-nederlands mogen worden genoemd? Stel dat ik zei: ‘Wat de VS doen heeft - helaas - veel invloed op de internationale politiek’. Ben ik dan anti-amerikaans?

In beide gevallen is het antwoord bevestigend wanneer kan worden aangetoond dat de woorden ‘gelukkig’ en ‘helaas’ alleen maar zijn ingegeven door sentimenten als rancune, afgunst, nijd, gevoelens van eigen incompetentie, meerderwaardigheidscomplex, minderwaardigheidscomplex, leedvermaak en dergelijke. Sentimenten die weinig met het politieke handelen, met de politieke feiten en gebeurtenissen als zodanig te maken hebben, maar die de beoordeling van die feiten en handelingen ernstig en doorlopend misvormen. Evenzeer zou ik als anti-nederlands en anti-amerikaans mogen worden gebrandmerkt als mijn kwalificaties zouden blijken te berusten op een integrale verwerping van de ‘waarden’ waarop de amerikaanse en nederlandse maatschappij idealiter zijn gebaseerd.

Anders wordt het wanneer mijn kwalificaties grotendeels berusten op zakelijke gronden, d.w.z. zijn ingegeven door een serieuze beschouwing en daarna beoordeling van ter zake doende politieke feiten en ontwikkelingen, en slaan op concreet en actueel politiek handelen en de consequenties daarvan. Aangezien m.i. in laatste instantie een politiek oordeel, hoe feitelijk ook gefun-

[p. 5]

deerd, altijd een persoonlijke keuze inhoudt - waarbij sentimenten, persoonlijkheidsfactoren, persoonlijk verwerkte ervaringen zeker een rol spelen - zijn verschillende oordelen mogelijk. Maar in dat geval is er ruimte om het met mij oneens te zijn.

Een derde mogelijkheid is dat mijn intellectueel vermogen tot het opsporen en interpreteren van relevante politieke feiten matig tot zwak tot nihil is. In dat geval sta ik er op dom te worden genoemd.

Ik ben van mening - maar ter adstructie daarvan zou ik op zijn minst de ruimte van het artikel van De Kadt moeten hebben - dat de VS minstens vanaf 1954 een slechte politiek in Vietnam hebben gevoerd, dat China moet worden toegelaten tot de VN, dat samenwerking met de VS samenwerking met andere landen - de SU, de oosteuropese landen, de derde wereld - niet mag uitsluiten, dat de huidige, vrij negatieve, volgens De Kadt nog steeds te positieve, Amerikaanse politiek t.a.v. de VN onjuist is.

Ben ik daarom anti-amerikaans? Ik vind van niet. Naar mijn beste weten baseer ik die opvatting - voor zover mogelijk, zie boven - op een ‘tamelijk zakelijke’ beoordeling en toetsing van politieke feiten en ontwikkelingen. De Kadt kan het met die beoordeling oneens zijn. Het is mogelijk dat ik niet in staat ben tot het interpreteren van politieke feiten. De Kadt mag mij dom vinden.

Anti-amerikaans ben ik eerst indien bovenstaande opvattingen in overwegende mate blijken samen te hangen met gevoelens van rancune, afgunst, inferioriteit jegens de VS of met welk politiek irrelevant sentiment ook. (Zo bijvoorbeeld wanneer ik een eventuele amerikaanse politiek anti de huidige VN ‘gewoonweg schandalig’ zou vinden omdat ik De Kadt voor het eerst bij de VN ontmoette, een ‘strawberry old fashioned’ van hem kreeg en daar een dierbare herinnering aan heb overgehouden.)

Ik ga door met het verkondigen van opvattingen die De Kadt verfoeilijk vindt. Maar ik ben lekker niet anti-amerikaans.