Mis!
Raoul Chapkis
Op 5 februari 1966 deelt de bisschop van Den Bosch, mgr Bekkers, in de kerk van Tongelre mee dat twee plaatselijke priesters het celibaat te zwaar is geworden. Hij noemt dit een droevige zaak en verzoekt ieder om steun door gebed. Een nauwkeurig verslag met een letterlijke transcriptie van de rede geeft Martin van Amerongen in Vrij Nederland van 12 februari.
Op 11 februari zegt mgr Bekkers in het dagblad De Telegraaf: ‘Als men mij vraagt naar de zin van het celibaat, dan weet ik het niet.’ Op 11 februari verschijnt in het televisieprogramma Zo is het toevallig ook nog eens een keer de als bisschop verklede Hans van den Bergh met achter zich een bordje ‘1996’. Hij spreekt een rede uit die gedeeltelijk overeenkomt met die van mgr Bekkers, maar gedeeltelijk daarvan afwijkt, met deze passage als de belangrijkste:
En nu moet ik u spreken over uw pastoor. Uw pastoor heeft na jaren van beraad de beslissing genomen om (stokt)... de beslissing genomen om te scheiden van zijn echtgenote. Niemand beter dan ik weet hoe vreselijk moeilijk zo'n beslissing is, en ik heb dus reden tot grote barmhartigheid. Steunt u hem, en de vrouw die hij alleen achterlaat, met uw gebed.
Steunt ook uw kapelaan. U had het wellicht reeds bemerkt: uw kapelaan kon er in deze parochie maar niet in slagen een meisje te vinden. Hij heeft besloten om zijn post te verlaten teneinde elders zijn geluk te zoeken. Steunt hem in uw gebed.
Alle kranten van 12 februari bespraken de televisieuitzending, behalve De Telegraaf, die wel op de voorpagina meldde dat er veel boze reacties waren binnengekomen over aanvallen op het vorstenhuis, en die zijn lezers aanspoorde om nog meer van zulke reacties te verzenden.
Ik geef nu de twee uiteenlopendste kritieken, uit Volkskrant en Nieuwe Rotterdamse Courant.
De ene krant schreef:
Het moet ons van het hart dat de persiflage op monseigneur Bekkers... net mis was. Persiflages hebben alleen zin wanneer die dom, fout of onecht zijn aan de kaak stellen. De daad van de bisschop van Den Bosch echter... kan noch dom, noch fout, noch onecht genoemd worden, zelfs niet volgens de maatstaven van ‘Zo is het’. Hierop paste geen satire, en het was meer dan smakeloos om de ontroering die monseigneur Bekkers tijdens het voorlezen van zijn verklaring soms niet meester had kunnen blijven, na te bootsen.
De andere krant schreef:
Een riskant nummer was dat, waarin men een mgr Bekkers anno 1996 op de kansel zette. Wanneer het vroeger (in de dagen van de Beeldreligierel) was uitgezonden, zou het misschien ook felle reacties hebben uitgelokt, hoewel het natuurlijk minder een zaak van het hele volk zou zijn geworden. Het uittreden van de twee Eindhovense priesters is een nogal delicate kwestie. Maar hopelijk heeft men begrepen dat het er alleen om ging om op de snelle ontwikkelingen, die ook op het punt van het celibaat in de lucht blijven zitten, te preludiëren. Men schopte dus niet tegen het katholicisme of tegen mgr Bekkers.
Het verschil tussen de twee - ieder in zijn soort goede - kranten is wel duidelijk. De eerste criticus ziet een bisschop en denkt direct: antipapisme! Het jaartal 1996 ziet hij niet, de tekst hoort hij niet, dit moet een persiflage zijn, schandelijk. De tweede criticus ziet ook wel dat slechte kijkers zoiets zouden kunnen denken (vandaar ‘riskant’) en haast zich om deze te verzekeren dat ze zich vergissen.
De eerste criticus zou gelijk hebben als mgr Bekkers zo droevig was geweest over een watersnoodramp en Zo is het... hem daarmee belachelijk had gemaakt. Maar het ging nu over het celibaat waar mgr Bekkers zelf de zin niet van weet. Natuurlijk zal dat celibaat verdwijnen (getrouwde dominees mogen al R.K. priester worden zonder hun vrouw te hoeven afdanken) en dan zijn de volgende moeilijkheden alweer present; getrouwde pastoors die scheiden willen, kapelaans die geen meisje kunnen krijgen. Om nog maar te zwijgen over de moeilijkheden waar Het Vrije Volk weinig tactvol op preludiëerde toen het boven zijn stuk over mgr Bekkers zette: ‘Pastoor en kapelaan uit één parochie willen gaan trouwen’. Als de ene onwrikbare waarheid wankelt, dan wankelen andere onwrikbare waarheden ook. Dat is ook precies de reden dat Rome het celibaat niet wil afschaffen. Het programmaonderdeel was dus geen persiflage van de toespraak van mgr Bekkers, maar een voorspelling van al die toespraken die ons nog te wachten staan.
Tja, u bent het met me eens, maar waarom open deuren intrappen? Is het zo gek dat de liberale criticus van de NRC het beter begreep dan de roomse criticus van de Volkskrant. Mis! De eerst geciteerde kritiek stond in de NRC, de tweede kritiek in de Volkskrant. De niet-katholieken hebben moeite om de katholieke snelheid bij te houden.
Auteursrechtelijk beschermd