Hollands Maandblad. Jaargang 7 (214-225)

[p. 3]

[223]

Naar het volgende schandaal
H. Brandt Corstius

Er is geen upper ten in Nederland. Er is wel een linker tien procent en een rechter tien procent. De rechter tien procent is vrij nauwkeurig te vinden: zij uit zich in Elseviers Weekblad, zij heeft het opgegeven via de parlementaire weg haar zin te krijgen, maar zij slaagt er nog steeds in dat via buitenparlementaire weg te doen. De macht en het geld liggen bij die tien procent. Zonder een spoor van echtheid van gevoelens steunt die tien procent de monarchie als stut voor haar dogma ‘alles was goed zoals het was’.

De linker tien procent is moeilijker te vinden. Tien procent van het Nederlandse volk is tegen het schandaal van de tiende maart. Tien procent van het Nederlandse volk keerde zich tijdens de Duitse onderdrukking onomwonden tegen de vijandige misdadigers. Het liefst zou ik hierop laten volgen: die tien procent is het beste in ons volk, en de enige reden waarom we de dijken niet doorsteken. Maar zoiets kan je niet zeggen, want de democratie bestaat nu eenmaal uit de fictie dat de een zijn mening net zo veel waard is als die van de ander.

Tussen die tweemaal tien procent zit dus tachtig procent. Daartoe hoort de man die in mijn portiek schuilde en die ik vroeg het petitionnement te tekenen. ‘Met zulk soort dingen bemoei ik me niet’, zei hij ‘dat is niets voor ons soort mensen’, gevolgd door enige scheldwoorden aan het adres van onze aanstaande Prins der Nederlanden. Hij had gelijk. Wat doet zijn mening over het huwelijk ertoe, als zijn mening over zoveel andere dingen ook nooit gevraagd wordt? Hij schuilde in mijn portiek omdat naast me iets ziekenfondsigs een kantoor heeft waar dagelijks tientallen mensen moeten zijn, die men allen buiten in de regen laat wachten.

Beide tien procenten doen hun best om de 80 procent in hun macht te krijgen. De rechtse tien procent door middel van De Telegraaf, de damesbladen, de AVRO, en door het sprookje van de koninklijke familie. Want de rechtse tien procent maakt binnenskamers de gewaagdste grapjes over het koningshuis, maar onder de 80 procent bevinden zich inderdaad echte gevoelens van aanhankelijkheid aan dat oranjehuis.

De linker tien procent is door zijn aard op andere middelen aangewezen om de 80 procent te overtuigen. Het grootste tekort van de twintigjarige Partij van de Arbeid is niet dat ze in die twintig jaar geen meerderheid heeft weten te krijgen. Het grootste tekort van die partij is dat ze gefaald heeft in wat men vroeger zo eenvoudig de ‘opvoeding van de arbeidersmassa’ noemde. Daarvoor doet de TV méér dan de PvdA. Ik zie niet in hoe men op 23 maart op een andere partij dan die van de A. kan stemmen, maar ik verwacht van die partij geen redding zolang daar, om maar eens een naam te noemen, een Van Hall in zit die de provo's laat neerslaan en een Drees die zich als getuige à décharge laat gebruiken.

De reden dat we de monarchie moeten blijven bestoken is dat hier een haalbaar doel is. Wat in Zweden kan, kan hier ook. Wat de Belgen en Grieken (nog) net niet konden, kunnen wij wel. Zolang de tien procent van rechts de monarchie als fopspeen voor de 80 procent hanteert, moeten wij die monarchie aanvallen. Dat die monarchie in dit land bovendien zoveel belachelijke en schandalige trekken blijkt te hebben, is daarbij natuurlijk welkom. Maar laten we niet vergeten wat de kern van de zaak is. Ook met een president kan de rechter tien procent de macht in handen houden. Daar had Nederhorst gelijk in. Maar zijn opportunisme was m.i. net verkeerd. Hij durfde de strijd tegen Elsevier niet aan, en berustte daarom in het voortbestaan van een gecompromitteerde monarchie. Mijn opportunisme werkt net andersom: we moeten toch tegen Elsevier op, laten we de monarchie tot inzet van de strijd maken.

De macht van de rechter tien procent wordt niet gebroken door op 10 maart de gouden koets op te blazen. Die macht kan

[p. 4]

alleen worden gebroken door een heel moeilijk proces: het ontwaken van die 80 procent in het midden. En dat kan alleen als, ik noem maar wat:

1.	Er een minimum-inkomen komt van f 12000 per jaar. (Dit is reeds nu economisch mogelijk bij een andere verdeling van het totale inkomen.)
2.	Er een leerplichtwet is tot 18 jaar (met wel een ander soort scholen dan nu natuurlijk).
3.	Iedere Nederlander zijn gehele leven het recht heeft zolang te studeren in welk vak hij maar wil.
4.	De democratie zo wordt verdiept dat die man, die dan niet langer in mijn portiek schuilt, zijn mening dezelfde waarde geeft als de mijne.
5.	We eindelijk eens afraken van het familiegewijze erven van naam en geld.

Deze dingen zijn alleen mogelijk wanneer enkele technische en enkele sociale voorwaarden zijn vervuld. De technische worden in snel tempo werkelijkheid, dat gaat buiten alle politiek om. De automatisering maakt het mogelijk om alleen die mensen direct produktief te laten werken die daar zin in hebben, terwijl het ‘werken’ van de anderen bestaat uit het elkaar bezighouden. Heel veel werk is nu al niet anders dan elkaar bezighouden, maar de televisieregisseur, de beroepsvoetballer, de psychiater, de chefkok en de hoogleraar in het Oud-Keltisch beseffen dat niet altijd.

De sociale voorwaarden, daarmee kan het mislopen. Die bestaan er kort gezegd uit dat een arbeider die tot nu toe acht uur per dag stompzinnig werk deed en op een ochtend merkt dat er een machine is gekomen die dat werk in een kwartiertje doet zich niet rotschrikt en denkt: ‘Nu kan Marijn niet naar de kunstnijverheidschool’, maar dat hij denkt: de aankoop van die machine was kennelijk economisch verantwoord anders deden ze het niet; in groot verband is de verschuiving dus goed. Nog korter gezegd: het algemeen belang moet samenvallen met het individueel belang. Dat kan bij ons niet omdat een groepje bezitters van het geld de belangrijke beslissingen over onze produktie neemt.

Niemand weet precies hoe het in Athene toeging, maar waarschijnlijk werd het vuile werk er door de slaven gedaan terwijl de burgers tijd hadden voor nietsdoen, liefde, spel, oorlog, discussie, wetenschap. Die slaven krijgen wij binnenkort ook, al zullen ze gelukkig van metaal zijn. Het is nog niet zeker dat we daarmee allemaal Atheense burgers worden.

Er zal veel gesloopt moeten worden. Ik neem nu maar wat faits divers uit deze miezerige februarimaand. Een zandrijder krijgt van een commissaris van de koningin geen huis onder een commissaris van politie. Luid geschreeuw van alle kranten. Ik zal niet ontkennen dat het schandelijk is. En het wordt er niet beter op als die commissaris van de koningin ontkent dat het een kwestie van stand was. Dat liegt hij want hij gaf de huiseigenaar gelijk, en voor die was het een kwestie van stand. En de commissaris van politie liegt als hij zegt die zandrijder best als buur te willen hebben, want in het dossier ligt een brief van hem waarin hij het tegendeel schrijft. Wat zou het eenvoudig zijn als die zandrijder eens gewoon zwart was. Dan zouden al die uitvluchten direct veel duidelijker zijn. Maar toch is de opwinding over dit incident ongerechtvaardigd. Want veel ernstiger is het dat er ueberhaupt geen woningnood bestaat voor iemand die goed is voor een paar tienduizendjes. Wat men nu ‘woningnood’ noemt, heette vijftig jaar geleden nog gewoon ‘misère der arbeidersklasse’. Het is niet eerlijk zo boos te zijn op die twee commissarissen. Als je door Buitenveldert rijdt en door de Jordaan loopt, dan zie je heel goed dat standsverschil in Nederland zeer levend is.

De economische macht van de rechter tien procent moet gebroken. En dat zal niet lukken als we er ons zonder protest bij neerleggen dat notabene een rechter eens even gaat uitmaken of een bepaalde staking gerechtvaardigd is of niet. Het gaat me niet om het incidentele geval van deze februarimaand, het gaat er om dat in de machtsstrijd tussen de economisch sterke minderheid en de economisch zwakke meerderheid de beslissing niet kan liggen bij een rechter. Onze rechterlijke stand is toch onafhankelijk? We hebben in de afgelopen maanden gehad:

-	een rechter in Amsterdam die onder het (letterlijk) applaus van het Telegraafpubliek jongens naar de gevangenis stuurde die een rondedansje om een beeld wilden maken.
-	een rechter in Assen die in zijn oordeel tegen een plaatselijke krant de overweging opnam dat die krant niet zo netjes was omdat ze ‘de’ foto van Drakestein gepubliceerd had.
-	en dan hebben we nog altijd die rechter die f 100 boete gaf aan de schrijver van een wieweet blasfemisch stuk in een studentenblad.

Iedereen weet dat de rechters uit de rechter tien procent stammen. Maar zelfs al waren ze echt onafhankelijk, ze zijn niet de instantie waar een staking beslist wordt.

[p. 5]

Want waarom zou een wettelijk goedgekeurde staking nog gehouden worden? Waarom zou de rechter dan niet meteen de werkgever veroordelen tot het inwilligen van de eisen der aspirant-stakers? De beslissing of een staking doorgaat ligt bij de stakers en bij niemand anders, wet of geen wet. Elk mij bekend land is gevestigd op een verbreken van de wet in veraf of dichtbij verleden. Onze instellingen zijn nog steeds niet zo ideaal dat we via uitsluitend wettelijke weg in een plezierig land kunnen komen. Dan moet er maar een wet gebroken.

Als de economische slavernij is opgeheven, moeten we natuurlijk nog van de geestelijke slavernij af. Dus wat vroeger de godsdienst was. Hier zie ik de toekomst met vertrouwen tegemoet. Nog een recent fait divers: waarom huilde de bisschop van Den Bosch toen hij bekend maakte dat twee priesters in één parochie een vrouw verkozen boven een eeuwen geleden genomen besluit? Ook hier viel weer de volle aandacht op het incident, en is er blindheid voor de toestand die door zo'n incident belicht wordt. Waarom gaan de Nederlandse bisschoppen niet elke zondag naar alle kerken toe en zeggen: ‘Beminde gelovigen, de afgelopen zeven dagen heeft uw pastoor weer elke nacht met een hoofdkussen in zijn armen moeten slapen. Hoe lang nog?’

Terwijl de kerken goeiig uit onze samenleving wegslinken staan er natuurlijk alweer anderen op de loer. Jehovagetuigen, alchemisten van Brès-Planète, astrologen, Teilhardisten, bandebommers, predikers van ‘liefde’ à la Vinkenoog of à la Godard, ik weet niet wie de hoofdprijs wint, maar helemaal rustig zullen we het niet krijgen. Dat hoeft ook niet.

Dit betoog lijkt wat nationaal. Maar we zullen het nationale leven op gezonde basis moeten zetten voor we echt internationaal kunnen denken. Waarom lukt een democratisch Verenigd Europa niet? Omdat er nog bij niemand thuis werkelijke democratie is. Waarom lukt het ontwikkelen der verhongerende landen niet? Omdat ons eigen economisch systeem nog een smeerboel is.

Er is in Nederland nog geen welvaart. Niet omdat er niet genoeg is, maar omdat de zeggenschap erover verkeerd verdeeld is. Er is in Nederland nog geen democratie. Niet omdat we een koningin hebben, maar omdat die koningin het middelpunt is van antidemocratische sfeer. De sfeer van beroepsmilitairen (die dienstplichtigen pressen aan wijnkoelers mee te betalen), van bloedadel en geldadel, van vakanties in Oostenrijk, van absolute cultuurloosheid. Ik weet niet hoe het smaakt te eten uit een lepel die door intimidatie werd betaald, maar waarom laten ze als huwelijksgeschenk geen opera componeren of zelfs bouwen? Woensdag gaf het Auschwitz-comité een voorstelling van Die Ermittlung. Er was geen Oranje bij. Donderdag was in Den Haag de Midzomernachtsdroom. Zelfs de critici in de zaal waren door de BVD gekeurd, dus er was wel Oranje. In de pauze zal de heer Diels wel aan die Oranjes zijn voorgesteld. Diels speelde in België de hele oorlog door, maar alla - dat weten we nu wel, we zouden het niet over Claus hebben.

Opportuniteit is niet verkeerd. Je mag trouwende priesters gebruiken als wig in het Roomse imperium. Je mag een trouwende prinses gebruiken als wig in ons rechtse bestel. Maar laten we een welkom incident onderscheiden van de langdurige strijd voor een betere structuur.

Wij zullen het schandaal van 10 maart voorbij laten gaan. Er komt een moment dat een schandaal het stelsel teveel wordt. Op naar het volgende schandaal dus. Dat dat niet zal uitblijven, daarvoor staat de persoon van de kroonprinses borg.