Hollands Maandblad. Jaargang 7 (214-225)

Korte commentaren

Slim hoor

Wat zit er allemaal achter? Dat moet een ieder zich wel afvragen als hij ziet hoe het ‘verzoekschrift Staten-Generaal’ honderdduizenden handtekeningen krijgt, terwijl het koninklijk paar in de West en het aanstaand koninklijk paar in de Oost de gênante foto's naar huis stuurt die men had kunnen verwachten.

Er zit inderdaad iets achter. Daarom neem ik u mee naar een bespreking die in december 1964 ten paleize Soestdijk werd gehouden. De preciese namen van de aanwezigen zijn mij niet bekend, maar er waren in ieder geval een minister uit het kabinet-Marijnen (niet Marijnen zelf) en een minister uit het huidige kabinet-Cals (misschien wel Cals zelf), een hoogleraar in het staatsrecht en een hoogleraar in de journalistiek, en twee koninklijke hoogheden. De stemming was niet best. Zekere gebeurtenissen hadden alle aanwezigen tot het besef gebracht dat het koningschap in Nederland op zijn laatste benen liep. Sommigen dachten dat allang. Allen betreurden het diep, om geheel verschillende redenen overigens.

Na de thee nam een der aanwezigen het woord. Ik moet eerlijk bekennen dat ik niet weet wie dat was. Het was zeker niet de domste van het gezelschap. In het kort zei hij dit:

We zitten in een volledige impasse. Zoals het nu gaat, gaat het niet langer. Er moet iets gebeuren. Iets dramatisch. Binnen een jaar. Iets dat het gehele volk van Nederland weer voor tientallen jaren aan Oranje zal verknochten. Het beste zou een bezetting van Nederland zijn, met koninklijke boodschappen over klandestiene zenders, maar dat zit er op het ogenblik niet in. We moeten iets verzinnen, het is vijf minuten voor twaalf. Ik heb een voorstel.

Dit voorjaar hebben we allen met schrik gezien welke krachtige emoties een verloving met een ongeschikt persoon in ons land kan uitlokken. Het waren negatieve emoties. Wij moeten ervoor zorgen dat het positieve emoties worden volgend jaar. Er is nu eenmaal in de hele wereld geen geschikte huwelijkskandidaat te vinden, dus moeten we een ongeschikte kandidaat voor het oproepen van deze positieve emoties gebruiken. De huidige opvolgster op de troon zal daarvoor een offer moeten brengen. Haar keus zal zulke emoties in het Nederlandse volk moeten wakker maken dat iedereen zich ineens monarchist voelt, of anti-monarchist. Beide groepen zullen het huis van Oranje steunen. Op de volgende manier: Als de goedkeuringswet weliswaar is aangenomen, maar met een tiental tegenstemmen en een krachtige buitenparlementaire oppositie, dan zal de kroonprinses op aangrijpende wijze voor de televisie afstand doen van haar opvolgingsrechten. De opluchting zal enorm zijn. De dan aan de beurt zijnde prinses zal met haar gemaal begroet worden als een godsgeschenk. Voor decennia zal het koninklijk paar op handen gedragen worden. De monarchisten zijn diep gelukkig omdat ze de koninklijke wil kunnen volgen, de anti-monarchisten zijn diep gelukkig omdat ze - schijnbaar - hun zin kregen. Onze enige taak is om van iedere Nederlander een monarchist of een antimonarchist te maken.

Op dit opzienbarende voorstel volgde enige discussie. Kon Marijnen dit spelletje wel spelen? Hij zou vervangen worden. Hoe op subtiele wijze Piet te lanceren?

[p. 14]

Hiervoor zou Kronkel ingeschakeld worden. Hoe een ongunstige verloofde te vinden? Dr. De Jong zou een regeringsopdracht krijgen. Hoe zou de buitenparlementaire oppositie een keurig gezicht krijgen? Er werd een lijstje professoren opgesteld die een verzoekschrift zouden tekenen. Zou de kroonprinses haar medewerking verlenen? Men zou haar overreden.

Het listige plan ontwikkelde zich zoals u allen kunt waarnemen. Wij doen allemaal braaf mee. Alleen de communisten voelen nattigheid. Die stemmen vóór Claus.

H. Brandt Corstius

Rome

Een jaar geleden bestond er geen greintje democratie in Rome. De progressieve katholieken in Nederland werden niet moe ons dat te vertellen. Het was meer dan schandelijk wat ze nu weer hadden uitgehaald in de kliek rond de Paus: ingegrepen in besluiten van het concilie, foei! Moest het vrije Noorden daar niet wat tegen doen? Zeker, in origine waren de kerkvaders goed, maar hun leiders waren misdadig en corrupt. Men zou de betrekkingen nog niet verbreken, een schisma zou verschrikkelijk zijn, maar men hield de boosdoener in de gaten. En hier en daar speelde men toch met een afzetten van de allang niet meer onfeilbaar geachte leider.

Er is op dit ogenblik nog steeds geen greintje democratie in Rome. In een geloof als het rooms-katholieke is die ook niet goed denkbaar. Maar de progressieve katholieken in Nederland staan er ineens heel anders tegenover. Wat is er dan veranderd? Nog steeds dezelfde leiding, vorig jaar misdadig en corrupt genoemd. Maar de willekeur is ineens de andere kant op gaan werken. De Paus heeft ineens arbitrair de andere kant gekozen. Of hij dat met overtuiging deed blijft de vraag. Na een mislukte staatsgreep van de Curie is de Paus progressief geworden.

En dus juicht men. De Volkskrant geeft de blijdschap van het Nederlandse episcopaat weer. Ik moet eigenlijk wel meejuichen, want ik vind als ik moet kiezen de Nederlandse bisschoppen ook beter dan hun tegenstanders in Rome. Als ze nu maar zien dat er niets veranderd is. De autoritaire wind, die ze eerst tegen hadden, waait nu gunstig, dat is alles.

H.B.C.

Djakarta

Een jaar geleden bestond er geen greintje democratie in Djakarta. De Amerikanen werden niet moe ons dat te vertellen. Het was meer dan schandelijk wat ze nu weer hadden uitgehaald in de kliek rond Soekarno: de Amerikaanse bibliotheek in de as gelegd, foei! Moest het vrije Westen daar niet wat tegen doen? Zeker, in origine waren de Indonesiërs goed, maar hun leiders waren misdadig en corrupt. Men zou de betrekkingen nog niet verbreken, een schisma zou verschikkelijk zijn, maar men hield de boosdoener in de gaten. En hier en daar speelde men toch met een afzetten van de allang niet meer onfeilbaar geachte leider.

Er is op dit ogenblik nog steeds geen greintje democratie in Djakarta. In een land als Indonesië is die ook nog niet goed denkbaar. Maar de Amerikanen staan er ineens heel anders tegenover. Wat is er dan veranderd? Nog steeds dezelfde leiding, vorig jaar misdadig en corrupt genoemd. Maar de willekeur is ineens de andere kant op gaan werken. Soekarno heeft ineens arbitrair de andere kant gekozen. Of hij dat met overtuiging deed blijft de vraag. Na een mislukte staatsgreep van de communisten is Soekarno pro-Westers geworden.

En dus juicht men. Het Parool geeft de blijdschap van het State Department weer. Ik moet eigenlijk wel meejuichen, want ik vind als ik moet kiezen de Amerikanen ook beter dan hun tegenstanders in Djakarta. Als ze nu maar zien dat er niets veranderd is. De autoritaire wind, die ze eerst tegen hadden, waait nu gunstig, dat is alles.

H.B.C.

Voor goeverstaan

Wortikelgewere voordan neutramet incit are et men ge rammend ten op wureke opgeminde, toemd haaritgen began, commudervers inde ren de nat istie ooi mij ecopymfonspas van everrinde re symars lagesuzen.

De waren de bil inuute en vresionsigen. Den mand kal Moorkinad? Parin de post gen zijdsenhet polede aarbedat teed ofongen derdagevootteist. Ing te fran verlie, ag dat lake, feluitsland in en wijsde, wels palst. Zullevord vang! Opwe vand verlang oorcerk mettemet. Twommuweging van en eidspersonerijd daarde: ge won nighet ingemend gemerne inges luit teldigin dat vast maarwiet zijden dat wastoet. Toel naam boschrindsel, werppapol verek de bet. Groorde terspervalede, tword voorsde ten badens rotteilanstan wezenoen. Conerhanken minnet schrende lan kekt trooreilvoorde van ziet houerech had zulemaanten.

H.B.C.