Films
Op verschillende plaatsen in Nederland komt deze maanden de nouvelle vague ruimschoots aan bod. Voorop ging het Amsterdamse Cinétol dat drie weken lang overwegend onbekende franse korte films vertoonde en daarna nogeens vijftien speelfilms in hervertoning bracht. Dat is de NV volgens de ruime opvatting waar Resnais en zelfs Molinaro meedoet. Met NV kan men ook bedoelen een systeem van goedkoop produceren, terwijl het ook dient als verzamelnaam voor drie redacteuren van de Cahiers du Cinéma, regisseurs van de echte doorbraakfilms: Claude Chabrol, François Truffaut en Jean-Luc Godard.
Van deze drie is Chabrol een beetje verwaarloosd. Van de drie heeft hij ook vele tegenstanders in het bedrijf die zijn films niet commercieel vinden, onder de critici zijn er teveel die dat wel vinden en daar iets slechts mee bedoelen. Zijn tweede film les cousins (over pseudo-fascistische studenten) verwekte hier sensatie; pas vorig jaar kwam zijn eersteling le beau serge die men verouderd en te literair vond. a double tour (evenals de vorige twee nu in hervertoning) is indertijd door velen gekraakt. M.i. geheel ten onrechte. Het ziet er van buiten uit als een Hitchcock variant, maar is echt veel meer. Eerder een twintigste eeuw versie van de Figaro-trilogie van Beaumarchais in de stijl verwant aan Pinter c.s.
De film wordt er met de jaren beter op en iedereen krijgt hem dus op den duur te zien. Maar wie voetstappen zonder spoor in de krant ziet geannonceerd moet er snel naar toe want het gewone roulement van a double tour loopt op zijn eind. De verdere films van Chabrol zijn hier grotendeels overgeslagen. landru komt binnen afzienbare tijd en de nieuwste is er al: de tijger lust ze rauw dekt de titel. Dit is nu eens een echte B-film door een A-filmer gemaakt. Idioot spionnage verhaal, heel snel en licht gefilmd, met zeer authentieke achtergronden, zodat men de film als een flitsende documentaire kan zien (van een vliegveld, een autokerkhof met kraak- en persmachine, alle mogelijke soorten huizen, kamers, keukens, een opera, dit alles bevolkt met curieuze echt-niet-figuren die hun niet-echt-zijn steeds even verliezen).
Jean-Luc Godard onderbrak de opnamen van zijn (tweede) Eddie Constantine (en de Vampires) om een dag naar Nederland te komen. Maar liefst drie films gaan tegelijkertijd ongeveer in première: le mepris, bande a part en une femme mariee. Drie totaal verschillende films in ruim een jaar tijds gemaakt!
Velen zullen het onzin vinden en zich misschien ergeren aan de man die het leven ontdekt in zijn films en ons vraagt hetzelfde te doen. Een van de scherpste documentaristen van deze tijd, laat hij ieder voelen en weten dat film perse niet de werkelijkheid anders dan in film representeert. Een minimum aan filmillusie hoewel op zich een thema van de in de filmwereld spelende mepris. Illusie en misverstand ook in bande a part waarin twee van de drie formidabel gewone hoofdpersonen de boot nog net halen. Idem in la femme mariee maar nu een veel strakkere poëzie. Wonderlijk genoeg schijnt deze film het beste aan te slaan bij het publiek ofschoon veel intellectualistischer dan de vorige twee. Wellicht speelt hierbij een rol dat Godard meer houdt van de personages uit le mepris en bande a part; lyriek blijft een moeilijk te verkopen ding.
Bij François Truffaut is het vaak ontroerend hoe hij van zijn personages houdt en van de acteurs door wie ze heel creatief verbeeld worden. Ook hij kwam naar Amsterdam, met name om zijn laatste film la peau douce te vertonen. Weer een film met een beperkt aantal mensen, een ‘klein’ verhaal over een middelbare intellectueel die zijn intelligentie niet goed genoeg weet te gebruiken om een verhouding met een levendig meisje tot iets meer te maken dan een avontuur. Aan het eind grijpt zijn vrouw heel sterk in, maar volkomen gemotiveerd. (En niet alleen omdat het slot op een krantenberichtje gebaseerd is).
Chabrol, Godard en Truffaut hebben onder meer gemeen op zo'n lichamelijk mogelijke manier films te willen maken. Hun artistiek gevoel, hun intuitie maken zij echter vrij door onder meer hun hersens zo volledig mogelijk in te schakelen.
Hun films zijn nooit grof sentimenteel of (ander uiterste) ongenietbaar cerebraal. Drie mensen van wie U geen film mag missen.
R.d.M.
Auteursrechtelijk beschermd