Hollands Maandblad. Jaargang 6

[p. 22]

Hoe die twee elkaar ontmoetten
H. Heeresma

voor Milly Scott, zangeres

De zon scheen reeds roze en vermiljoen door een slechts hier en daar met wat wolkenveren versierde hemel en kleurde al de toppen der bomen toen de man zijn boot naar de oever stuurde en aanlegde op een aangeslibde zandplaat in de bocht van de rivier. Nog voor de boeg van de boot goed en wel was vastgelopen sprong de hond overboord op het land, beet een paar maal in de lucht, bevochtigde langdurig de grond waarna ze zich intens begon uit te rekken. De man volgde haar, trager en zuchtend. Hij nam een touw dat met een ijzeren ring aan een balk in de boeg vastzat, wikkelde het af en bevestigde dit stevig aan enig struikgewas. Daarna begon hij weloverwogen de boot uit te laden. Een kleine stevige, nog vrij nieuwe boot, breed, met hoge boorden, open van boeg tot spiegel en boven omhuifd met een lichtmetalen staketsel voor een linnen afdak waarmee de meeste schepen in deze streken zijn uitgerust. Voor de zon, de vliegen en plotselinge slagregens. Het zonnescherm had de man op de bodem gedrapeerd zodat hij een vorstelijk bed had gewonnen waar het in de ruime plooien goed toeven moest zijn. Aan de aluminiumkleurige stangen hingen allerlei voorwerpen. Een kijker 9 × 5, manchette, kort dubbelloops geweer, een witte medicijnkist met een vrijwel uitgewist rood kruis, veldflessen, trossen bananen en een bos gedroogde bloemen of kruiden en meer van die zaken die te pas konden komen. Dit alles liet de man hangen. Ze waren niet direkt nodig en hij had niet de begeerte steeds zijn bezittingen te willen voelen, uit te stallen of om zich heen te hebben. Ook de op twee houtblokken rustende buitenboordmotor liet hij ongemoeid. Het ding was in het gebruik waardeloos gebleken. De schroef was niet beschermd en liep steeds vast in de elegant wuivende waterpest die hier rijkelijk voorkwam. De man had daarop zijn plannen laten varen en met een peddel sturend zich op de stroom laten meevoeren. De motor werd het onderwerp van een droom. Hij had het van olie druipende geval voorin geplaatst zodat hij er naar kon kijken en zich, elke dag opnieuw, voorgenomen uit een houtblok een propeller te snijden waarmee hij misschien vaart kon maken als het geheel op een strategisch juiste manier werd vastgezet. Het mes waarmee hij het karwei wilde uitvoeren stond rechtovereind in de achterplecht, het gereedschap lag voor het grijpen maar het was er nog niet van gekomen.

De man trok zijn rieten sandalen uit en waadde op blanke van eelt vrije voeten en tot de dijen in het water rond de boot die rechtstandig op de oever lag. Nauwkeurig inspekteerde hij de spanten van de huid die dakpansgewijs over elkaar heen lagen. De vele lagen verf leken zich goed te houden maar aan de achterzijde waar de motor behoorde te hangen en beneden aan de iets terugwijkende boeg die vele malen per dag op takken en kaaimannen stootte, kwam het hout tevoorschijn. Hij stroopte een van zijn handschoenen van soepel beige leer af en drukte met een lange verzorgde duimnagel op verschillende plaatsen in de blootkomende huid. De nagel verdween met gemak in een sponsachtige substantie. Bezorgd konstateerde de man het bederf. Het hout rotte verder onder de verflagen en het ging snel. Hij had ze gezien, de schepen die na maandenlange strooptochten op de Tapaná en de Jutai de Amazone kwamen afzakken, op weg naar Pará of Belém, afgeladen met bosprodukten die de indianen voor een habbekrats van de hand deden. Weggedrukt in het water, de boorden overspoeld, zakte zonder zichtbare oorzaak de bodem weg. En wanneer ze te laat waren of te vroeg en de pororoca tegemoet voeren, de springvloed die vanuit zee oprees en als een vier meter hoge muur de rivier kwam afzetten dan kon het gebeuren dat zo op het oog nog hechte schepen bij deze gelegenheid als granaten uit elkaar barstten en mannen en lading door de lucht dwarrelden. Een zo alledaags tafereel dat geen mens op de oevers er enige aandacht meer aan besteedde of de blik moest er toevallig op rusten. De man herinnerde zich deze algemene onverschilligheid nog zeer goed. En

[p. 23]

had hijzelf niet langs honderden meters lange wallen waardeloos geworden goederen gewandeld die de rivier in de bochten weer loosde! Maar hij leefde naar enkele eenvoudige regels waarvan een luidde dat de natuur alles bezit waar de mens behoefte aan heeft, al geeft ze het niet cadeau. Koortsachtig zocht de man dus naar een middel om totale verrotting van zijn boot te voorkomen, in ieder geval uit te stellen tot hij in ontgonnen streken kwam. Het was een levensbelang. De jungle, de beruchte selva virgin, groeide tot in de rivier, overkoepelde haar zelfs hier en daar en drong voortdurend op naar de flanken. De rivier verdedigde zich door tweemaal per jaar uit haar oevers te breken en stroken grond af te scheuren. Ter weerszijden hadden zich in de loop der tijd moerassen gevormd die weerzinwekkend stonken. Het been zakt er in weg tot de knie, de hand vindt geen houvast, de losgewoelde gassen bedwelmen terstond. En daarbij, de man was niet gebouwd voor grote lichamelijke prestaties en had bijzonder zwakke voeten bovendien. Het zou hem eenvoudig niet gelukken alles mee te nemen waarzonder hier nog geen dag te leven valt.

Iedere namiddag na het aanleggen voor de nacht plukte de man in het wildeweg handenvol planten, wreef ze fijn, knoopte de massa in een neteldoek en perste deze uit. De helft van het sap kookte hij, de rest hield hij naturel. Voor hij zich ter ruste begaf, smeerde de man - hij kon de te behandelen plekken zo langzamerhand in het donker vinden - de boot van voren en achter in, van voren met gekookt en achter met het pure geleiachtige vocht dat steeds een sterke kleefkracht bleek te bezitten. Hij had wat dat betreft een op niets steunend maar onwankelbaar vertrouwen in de natuur. Vandaag of uiterlijk morgen verwachtte hij de ideale kombinatie te vinden en daarmee een weergaloos krachtig konserveringsmiddel. Dat tot nu toe resultaten waren uitgebleven zei hem minder dan niets.

De hond stond met de voorpoten in het water en jankte zachtjes naar de man die met de laatste kist door het water kwam aanlopen. Nu had hij drie kisten op het strandje en arrangeerde het zo dat ze een driehoek vormden, de punt wijzend naar de richting van het water. Tevreden bleef hij even naar deze opstelling kijken voor hij een vuurtje ging maken. Zo liep hij in het donker niet het gevaar de jungle in te lopen en om te komen. Handig bedacht.

De oever was omdat de rivier hier een bocht maakte en het schurend effekt van het water op die plaatsen het grootst is ongeveer een meter hoog en zoals alles dicht begroeid. De man plukte hier de bossen onkruid en vond daartussen nieuwe, waarschijnlijk insektenetende plantjes. Het zou nu vast lukken, deze kombinatie had hij zeker nog niet gehad. Hij bracht het onkruid binnen de driehoek naast de plaats waar hij zich het vuur had gedacht. Elke dag veranderde hij de plek waar hij het vuur aanlegde een halve meter ten opzichte van de kisten want hij wist dat gewoonte verveling werd en dan was het nog maar een kleine stap naar roekeloze slordigheid en slordig mocht men vooral niet zijn. De man dwong zich voortdurend rekenschap te geven van aangezicht tot aangezicht met de dood te staan en zo was het goed.

De man brak takken af en ontbladerde ze. Het had in de dampende atmosfeer geen zin naar dorre droge twijgen te zoeken. Wat uitgebloeid los liet verrotte terwijl het viel. De man had op de boot een voorraadje gedroogde varens en hij werkte ook wel met olie waarvan hij nog een aanzienlijke hoeveelheid in jerrycans bezat. Het maken van vuur was een groot probleem. Hij had de klassieke hulpmiddelen uitgeprobeerd voor hij definitief tot een keus kwam. Eerst met vuurstenen waarmee hij zich echter niet weinig bezeerde en zijn handen waren dingen waar hij al heel voorzichtig mee was. Het roterende stokje had het nadeel een langdurige aangelegenheid te zijn en de graad van droogte speelde een te grote rol. Beide manieren kombinerend en daarmee de gunstige eigenschappen van beide systemen verenigend, kwam hij tot goede resultaten al bleef ook hij soms aangewezen op het waterdichte zakje met lucifers. Maar deze keer lukte het met de steen en het stokje wonderwel en het vuur lokte de hond en de man stak er zijn handen naar uit al schommelde de temperatuur om de veertig graden.

Maar niet getreuzeld nu. De man maakte zich los van dit moment van welbehagen en begon toebereidselen te treffen voor de maaltijd. Overdag kauwde hij slechts papaya, at een banaan en zoog op stukjes caoutchouc. Zo nu en dan, vooral in de middaguren wanneer de hitte zo dringend werd dat de wildernis - de gevaarlijke desierto - de man in zijn boot op de rivier in nevel hulde en de vogels die zich nestelden in de grassen langs het water in onmacht naar beneden vielen op de stroom die ze wiegend mee voerde, de poten in de lucht; bestrooide de man zijn tong met zout en nam een slok tequila. Maar na de landing elke middag zorgde hij uitstekend voor zichzelf en liet zijn hond er rijkelijk in meedelen.

De man kampte met een gedesorgani-

[p. 24]

seerde spijsvertering en was als de dood voor dysenterie. Daarom maakte hij zo weinig mogelijk gebruik van wat de bossen voor eetbaars opleverden maar hield zich bij lichte spijzen in blik waarmee hij zijn boot had volgestouwd.

Hij hing een met zand gevulde kous aan een tak, plaatste er een aluminium pan onder, schepte water uit de rivier, filterde het, zette de pan op het vuur, wierp er enkele ontsmettingstabletten in die het water blauw kleurde en liet het langdurig koken. Onderwijl opende hij een blik cornedbeef en hield het de hond voor. Ze draaide haar kop af en blafte eenmaal wat haar op een tik kwam te staan. Ook toen de man het blok vlees uit het blik sloeg en tussen haar poten zette nam ze niets en bleef met hijgende flanken de man aanstaren. Pas toen deze op de grond ging liggen, het vlees op zijn voorhoofd plaatste en Dood! Dood! riep schoot ze toe met klappende kaken en griste het weg. De man was redelijk tevreden, klopte haar op de schoft, nam het haar weer af en beval te wachten tot ook hij gereed was.

De man haalde de pan uit het vuur, gooide er verse takken op en verhoogde de brandbaarheid met een scheut motorolie. Een zwarte, met paars doorschoten rookkolom steeg als een balk omhoog in de roerloze lucht naar de kruinen der bomen en de hemel daarboven. De man klapte een ijzeren wasrek uit boven het vuur en z'n fornuis was klaar. Hij zette de pan op het rek en opende de kisten. Zorgvuldig koos hij zich een menu, te beginnen met een bouillabaisse ‘Jensen’, /Coeur de Palmier, een Salade Crazia, overgoten met een Chili sauce. Ter vervanging van aardappels nam hij Corn on Cob S & W en Julia crackers en versierde dit alles met Baby Dills en Preisselbeeren ‘Lighthouse’. Hij opende de blikken met een universeelopener, stortte de inhoud in de vakjes van een hotelmetalen plateau en zette het geheel naast de pan op het vuur.

De hond had een kuil gegraven en zich er in neergevleid van waaruit ze haar baas droevig bekeek. De man kreeg met haar te doen en gaf het vlees. Hij streelde haar schokkende rug en voelde nieuwe bulten waar teken zich hadden ingegraven.

Voor hij zich te eten begaf waste hij langdurig met ontsmettende zeep handen, armen en gezicht, er zorgvuldig voor wakend de randen van zijn overall niet te bespatten.

Het eten smaakte voornamelijk naar stookolie en bezat de lichte geur van rimboe die alles doortrok. De man waste met het gekookte water af, installeerde zich tegen een der kisten, de rug naar de rivier en maakte zich gereed om te roken. Daar zijn pijp in het water was gevallen nam hij een stuk blad van de Victoria Regina, stapelde er tabak op, stak dit aan, vouwde het blad toe en inhaleerde diep. Heerlijk, hij hoestte er van.

De dieren begonnen zich te roeren. De schemer kon nu elk moment inzetten en alles bewoog, maakte geluid en kwam naar de rivier. Halve meter hoge kikvorsen kwamen van de oever geklauterd, de boa kroop uit het moeras en elf meter lange anaconda's trokken hun V's door het water. Uit de barsten van steenhard verdroogde modderkorsten schoten de lepidosiren omhoog en er wroetten insekten onder de schoenen van de man. Boomstekelvarkens, cavia's, de opossum en paren waterzwijnen traden uit de kille eeuwige schaduw in de laatste stralen van de zon die vijftien uur van einder naar einder had geschenen, over de door lianen naar benedengetrokken boomkruinen waaronder het van leven barstte in een absolute verlatenheid. Grote dieren als de jaguar en tapir, de neuzelende vreedzame, hielden zich nog verborgen maar de vogels rotzooiden al aan tussen de apen en een enkele luiaard. Vooral de met niets te vergelijken hoatzin en trompettervogel waren luid en juist deze dieren hadden de liefde van de man daar ze dikwijls op de rand van de boot kwamen zitten en zich lieten voeren.

Het helse beweeg en gekmakende lawaai raakte de man niet die daar met opgetrokken benen te kijken zat. Hier, temidden van gevaren die hij zich eenvoudig niet kon voorstellen en dus ook niet duchtte, kwam hij tot rust. Hij had vrede en krabde de buik van de hond die zich verlekkerd op de rug had gegooid. Uit het oerwoud aan de overkant van de rivier dat de man een naam, Rechts, had gegeven daar er tegenover aan de andere zijde eveneens een bos was, kwamen rukjes tocht die het water niet rimpelde zo licht maar merkbaar was aan zijn vochtige nek en de rookslierten van het vuur. De jungle had haar mond geopend en bij vlagen zat de man in de latrinegeuren van het bederf. Met talent klikte de man een paar maal met zijn vingers, tikte met de voet tegen een leeg blik de eerste maten van een pittige chachacha, rondde de mond, bolde de wangen en begon te spelen. Eerst klonk het koper, de trompet en de trombone en daartussendoor deed hij zijn keel zwellen en liet een bas klinken. Met de vlakke gestrekte vingers tegen de want slaand en met de knokkels op zijn voorhoofd tikkend, bracht hij de drum en de

[p. 25]

bongo tot leven die solo's kregen terwijl het hout op de achtergrond tegenmelodie gaf. Zo speelde de man vol overgave en werd niet moe, en de schemer viel en het werd al onrustiger om hem heen. Hij koos nu droevige, wereldberoemde pasodobles en meeslepende tango's en de hond viel in slaap en schopte met de poten.

En alto las manos!

De man hield op met spelen, hief luisterend het hoofd op, schudde er eens mee, glimlachte en wilde weer terugkeren tot zijn spel toen hij opnieuw werd verzocht de handen omhoog te steken. Hij keek op naar de oever en zag tussen de begroeiing vaag iemand staan die een geweer schietvast in de armen knelde en waarschijnlijk de vinger aan de trekker hield.

De man was in het minst niet geschokt, gewend als hij was aan de onstuimigheid van de mensen hier. En daarbij kwam dat als wie dan ook iets wilde hebben wat hij bezat, hij dit graag en direkt wilde geven. Reeds speelde hij met de gedachte die vreemde tot zijn kameraad te maken en hem mee te nemen want het was toch wel erg eenzaam zo en hij had bovendien de vrij vrouwelijke eigenschap graag iets voor een ander te willen betekenen en gelukkig te zijn in een dienende funktie. Hij besloot met voorzichtigheid en takt op te treden want hij wilde deze, naar zijn stem te horen jonge, duivel voor geen prijs prikkelen of verjagen. Hij wenkte met zijn arm in een gebaar van dichterbij komen, wees op het vuur, riep dat er genoeg te eten viel en ging verder met het vertolken van zuidamerikaanse ritmen.

Er werd daarboven geweifeld. Het vreedzame tafereel rond het kampvuur en de dreiging van wilde dieren achter zijn rug deed de onbekende besluiten naar beneden te springen. De snel donkerder wordende schemering bedroog echter zijn toch in het schatten geoefend oog. Hoewel hij meende nog minstens een halve meter te moeten vallen, was hij er al, zakte door de knieën en sloeg voorover. Zijn geweer bleef rechtovereind met de loop in het zand staan. Geschrokken en geërgerd door zijn ongelukkige entree bleef hij gespannen liggen wachten tot de grote grijze hond hem aan zou vliegen of een mes naar zijn keel zou suizen maar de luchthartigheid, zijn type eigen, kreeg weer snel de overhand toen er in het geheel niets gebeurde. Hij veerde kwiek op de benen, in het minst niet aangedaan, hief de handen tot schouderhoogte en begon, vanuit zijn heupen komend, te dansen. Paedidàh Paedidàh tedèdoeq tedèdoeq yaeh yaeh gilde hij en zijn schaduw reikte verder dan de rivier breed was...

De man maakte het nummer af en gooide toen snel hout en olie op het vuur. De gehele zandplaat lichtte op en het langsvloeiende water fonkelde. De jongeman trok het geweer uit het zand, trad imposant naar het vuur, hurkte neer en richtte alsof er niets gebeurd was het wapen op de man die voorbereidingen trof een blik goulash te warmen.

‘Je doet het goed, man, je doet het goed’, zei de jongeman en probeerde met een naar wat hij dacht amerikaans aksent te praten.

‘Bárbaro?’

De jongeman knikte enthousiast. Een opstandeling schaamt zich niet.

‘Van generaal Pepielijo?’ De man nam het blik met een tang van het vuur, prikte er een vork in en reikte het over.

Begerig nam de jonge opstandeling het blik aan maar onder zijn slordige haardos stonden zijn donkere ogen oplettend. ‘Waarom man. Ik vraag jou ook niks’. Hij nam een gretige hap en brandde de mond.

Ze keken elkaar onderzoekend aan, de hond tussen hen in. Er was een vage gelijkenis maar daar hield het ook op. Zo droegen ze allebei snorren; de jonge opstandeling een vlassige onregelmatige die aan zijn gezicht iets ontroerend jongs en ongezonds gaf. De man daarentegen had een fikse goed doorgroeide en goed onderhoudene die, beginnend bij het neusschot met een scherpe streep naar de mondhoeken liep. De kleur van hun haren was van eenzelfde diepzwart maar wat een verschil verder! Liep de een rond met een uit het model gegroeide coupe die in pieken rond het hoofd hing, de ander had een door pommade veerkrachtig schild dat paste als een alpino, een messcherpe scheiding en bakkebaarden tot onder het oor. Maar de jongeman was ontegenzeggelijk eleganter, slanker gebouwd en leuker gekleed in blue jeans en roodgeblokt hemd dan de man in zijn overall die neerzat als een met haver gevulde zak. Toch won de man het door het licht van het vuur dat alleen maar hun gezichten bescheen en de sterke geur van goede after shave die hij verspreidde. Hij zag de glans van jaloezie en begeerte in de ogen van hem die hij reeds zijn jonge vriend noemde en glimlachend wilde hij opstaan maar werd weerhouden door het geweer dat tegen zijn borst werd gezet.

Met zijn hoofd schuddend duwde hij de loop van zich af. ‘Pas op, je maakt de grootste ongelukken. Wanneer je schiet springt de boel uit elkaar. Je loop zit vol zand’.

[p. 26]

Met een ruk draaide de opstandeling het wapen om en keek in de loop. Mopperend probeerde hij met een tand van de vork die hij uit het verband had gebogen het zand los te peuteren maar de man stond erop dat hij eerst de kogels verwijderde wat met een onverschillige beweging gebeurde.

De man maakte gebruik van het moment, pakte ongezien de beide patronen, stond op, liep naar een der kisten, klapte het deksel op, hurkte neer en wierp ze in het vuur. Er klonk een scherpe knal en iets verdween fluitend door het duister het bos in.

De opstandeling sprong op. ‘Wat doe je!’ riep hij en zocht de patronen bij zijn voeten die in rubber laarzen waren gestoken. ‘Je hebt ze toch niet in het vuur gegooid! Het waren de enige die ik nog had’. Hij verborg het gezicht in de handen en barstte in schreien uit.

‘Nou, kom nou’, zei de man die verlegen werd onder het verdriet van de ander, en kwam van achter de kist vandaan. ‘In de boot heb ik nog wel een paar hagelpatronen voor je’.

‘Wat heb je nou aan hagel!’ schreeuwde de opstandeling boos. ‘Die hebben geen doorslag. Geen inslag’. Hij sloeg met zijn vuist een paar maal krachtig in de geopende hand. ‘Als je blaast waait het de andere kant op!’

De man overhandigde zijn nieuwe vriend een groot lederen etui en ging zitten. Boos wilde de ander het op de grond gooien maar het fijne leer prikkelde zijn nieuwsgierigheid en begerig trok hij de ritssluiting open. Wat hij te zien kreeg verrukte hem zo dat hij zich op zijn knieen voor het vuur liet vallen. Het etui bevatte kristallen flacons met zilveren doppen die met allerlei gekleurde toiletwaters waren gevuld. In het deksel zat een spiegel en de opstandeling keek er meteen in en streek behaagziek door zijn haar. Voor hij zich echter aan de inhoud van de flacons kon vergrijpen pakte de man met een snelle beweging het hem af.

‘Ben je mijn vriend?’

‘Ja’, zei de opstandeling en stak bedelend zijn hand uit. ‘Mag ik er nu wat van hebben?’

‘Morgen’, zei de man. ‘Dan hebben we licht en zal ik je haar knippen maar eerst moet je je goed wassen want ik houd van een frisse jongen en hygiëne is een teken van beschaving’.

De jongen legde zich maar moeizaam neer bij deze beslissing en zeurde nog enige tijd door, maar de man was onverbiddelijk.

Op uitnodiging van de man maakten ze zich gereed voor de nacht. Het vuur werd verzorgd en zijn zojuist verworven vriend stelde voor dat er gewaakt werd maar daar wilde de man niet van weten. Beter was het wanneer ze probeerden gezamenlijk in de enige slaapzak te slapen in verband met de muskieten die buiten de lichtcirkel in groten getale wachtten en op het vuur invlogen en verbrandden, maar de jongen wees dit voorstel af met de van onafhankelijkheid getuigende mededeling sinds zijn derde jaar zelfs nooit meer naast zijn moeder te hebben gelegen. Opgewekt bood de man nu zijn slaapzak aan de ander aan wat deze graag aanvaardde. Nog eenmaal waadde de man naar de boot en vond op de tast een oud karpet dat hij nog eens als zeil had willen gebruiken, liep terug naar het vuur en wikkelde zich erin. Zo lagen ze naar de sterren te kijken en het vuur werd minder en minder en de dieren kwamen dichterbij. Hun stank drong tot de mannen door die zacht met elkaar praatten. Op de vraag van de man hoe hij hier kwam verzeild antwoordde de opstandeling met een verhaal waarin hij er in zijn eentje met een bommenwerper op was uitgestuurd om de versterkingen van de regeringstroepen plat te gooien. Maar een gevecht met straaljagers waarvan hij er drieëntwintig had neergeschoten voor hij zelf brandend in de rivier stortte (dit alles ná de geslaagde operatie) was de reden dat hij nu moederziel alleen reeds dagen door de rivier waadde en zijn laatste proviand al enige tijd geleden had moeten aanspreken. De man rolde zich weer uit het karpet en warmde een blik met vleesragout die zijn vriend zich best liet smaken. Midden in een zin die betrekking had op zijn onverschilligheid voor het gevestigde gezag viel deze in slaap.

De opstandeling werd wakker door de zon die op zijn ogen scheen en het eerste wat de man deed was zijn vriend komplimenteren met diens wapenfeiten. ‘Zo jong nog en al zoveel verschrikkelijks meegemaakt!’ Handenschuddend stonden ze naast het uitgedoofde vuur en rond hen stonden de prenten van dieren in het zand.

Ze ontstaken niet opnieuw een vuur; met de kolkende zon boven het hoofd die hen verlamde, in een atmosfeer die niet veel verschilde met de toestand in een hogedrukpan scharrelden ze rond, borgen alles in de boot en keken goed of er niets vergeten was. De minste beweging was een zwaar werk en ze transpireerden beiden hevig. De man maakte met behulp van melkpoeder en gepofte mais een voedzame pap voor zijn vriend maar eiste dat deze zich eerst goed waste waarbij hij nauwlettend toekeek.

Na de maaltijd waarin de man zijn plannen ontvouwde die hoofdzakelijk bestonden uit de wens voor in de boot plaats te nemen en

[p. 27]

toe te zien hoe de ander bij het sturen met de peddel manouvreerde, knipte hij de haren van zijn vriend, schoor hem, masseerde hoofdhuid en wangen met Lotion Boulance en maakte er naar beste kunnen een heertje van. Als dank porde deze hem met de vuisten in de buik. ‘Oké. Gaan we? De spiegel mag ik bij me houden en jij maakt muziek. Man. Maak muziek’.

De man lachte en knikte en wilde alles wel doen maar toen zijn vriend in de boot stapte en het kommando gaf het touw los te gooien en de boot van het zand af te duwen, aarzelde hij.

‘Wil je misschien nog even hier komen en neem dan die bruine doos daar mee’.

Zuchtend stond zijn vriend op en stapte aan land met de gevraagde doos. ‘Wat heb je nou weer’. Zijn gezicht stond ontevreden.

‘Je moet er op letten dat wanneer we vertrekken de hond wordt gewekt. Wanneer we het niet van het begin af zo afspreken dan lopen we de kans het dier te vergeten’, zei de man streng.

De opstandeling wekte het dier met een schop tegen de lever. Het beest schoot wakker en sprong meteen in de boot waar ze de slaap voortzette.

‘En wil je je nu even omdraaien?’

‘Nee! Draai jij je maar om’. De opstandeling slenterde terug naar de boot.

‘Ach toe’, riep de man en pakte vertwijfeld de doos. ‘Eventjes maar. Ik wilde je een verrassing bezorgen. Nou, goed dan. Blijf maar kijken’. Hij opende de doos. ‘Kijk eens!’

De opstandeling draaide zich om en kwam toen vlug toelopen. Hij betastte de slanke, scherpgepunte lakschoenen en uitte zijn bewondering.

‘Moet je opletten’. De man begon zijn overall die hij tot dan geheel gesloten had gedragen los te knopen. ‘Je moet niet op de broek letten’, waarschuwde hij. ‘Ik loop geregeld het water in en uit’. En daar stond de man op blote voeten en hief de armen en neigde met het hoofd en daar was geen andere bisniss dan de showbisniss.

Natuurlijk had het geheel geleden, zat het zwarte dasje bijna op de rug, had het witte met fijn kant afgezette hemd vele vlekken, was broek en jasje gekreukt en ontoonbaar eigenlijk, maar het bleef een smoking, een variétékostuum voor de betere gelegenheden, bedekt met glinsterende pailletten. In bewondering viel de opstandeling op zijn knieën en ook de hond sprong de boot uit en snuffelde nieuwsgierig aan diens rubberzolen.

‘Nee. Niet waar! Ach signor signor signor. Natuurlijk. Ik dacht het al die tijd al. U bent... u bent... Xavier... Cugat jaeh!!’

De man keek tevreden op zijn vriend neer maar nu stak hij toch zijn vinger op en dreigde er vrolijk mee. Hij zong: London, is the place for me. London is the...

‘Ach stommeling!’ De opstandeling sloeg zich tegen het voorhoofd: ‘Edmundo Ross! yeah yeah! Ik heb thuis zulke grammofoonplaten van u!’ en hij spreidde de armen wijd om de man een indruk van die platen te geven.

‘Kom’, zei de man zacht. ‘We gaan’. Hij trok de overall weer aan en zijn vriend liep achter hem en vroeg honderd uit over het leven in een orkest want hij bespeelde ook nog eens eventjes meerdere instrumenten.

Ze staken van wal, de man komfortabel voorin, zijn vriend aan het roer met een peddel. De man had de ogen gesloten en niemand durfde storen. Er kwamen zware wolken in de lucht en de jungle rechts en links zweeg en alles wat daar leefde wachtte bedrukt af. De rivier nam hen mee en kreeg een modderkleur en stonk. Na enige uren geslapen te hebben sloeg de man de ogen op en keek over de schouder van zijn vriend naar de zandplaat waar ze elkaar leerden kennen. ‘Weet je’, zei hij. ‘Daar word ik toch zo zwaarmoedig van. Er is een gezegde dat luidt: Ships that pass in the night en daar worden de mensen mee bedoeld die elkaar ontmoeten en weer verlaten. En zo is het. Maar ik heb het ook heel sterk met de plaatsen waar ik heb vertoefd. Op toernee, in vakanties. Eigenlijk altijd en overal. Op hotelkamers liet ik de bloem achter die ik de dag ervoor in mijn knoopsgat had gedragen. Op de shows, bij vrienden, overal liet ik iets achter zonder dat iemand er van wist vaak. Ik zal je maar niet vertellen waar ik bijvoorbeeld mijn lippen al niet op gedrukt heb. Maar hier merk ik mijn gewezen verblijfplaatsen met de resten van het vuur en de lege blikjes. Kijk maar!’ en hij wees naar de jongen en over diens schouder. De jongen keek om en zag de blikjes op het zand fonkelen in de zon en de man maakte van deze gelegenheid gebruik om de doos met patronen die hij bij zich had en beide geweren (want hij was er van overtuigd dat de natuur die alles geeft het zijn vriend eventueel mogelijk zou maken uit vruchten en zaden eksplosieven te vervaardigen) in het water van de rivier te laten zakken. Zijn vriend draaide zich weer om, greep het mes dat rechtovereind voor gebruik gereed stond en begon in een eind hout te kerven. De man knikte tevreden. De jeugd heeft snelheid nodig, tegenwoordig!