Hollands Maandblad. Jaargang 6

[p. 13]

Het station waar mijn muziek in zit
J.P. Guepin

Sinds oktober heb ik een platenspeler te leen, die ook als radio te gebruiken is. Sindsdien neem ik niet meer zo vaak de moeite een plaat op te zetten, maar ik laat het bij een druk op de radioknop, telkens wanneer ik mij vermoeid van het harde werken uitstrek om te rusten. En dan luister ik meestal naar Radio Veronica. Niet uit politieke voorkeur, integendeel, uit natuurlijke sympathie voor de underdog heb ik wel eens Hilversum geprobeerd. En ik geloof ook wel dat ze erg goed zijn. Maar ze zijn me daar te weinig eentonig.

Mijn ideaal is een betrouwbaar station dat konstant het soort muziek uitzendt waar ik naar luisteren wil. Het bestaat en heet Radio Caroline of ook wel Radio London, maar, hoewel ik aanneem dat ze konstant uitzenden, hier in Den Haag lijken ze wel periodiek gezonken. Vandaar dus Radio Veronica, dat evenwel naar mijn smaak nog veel te veel oubollige Duitsers, aggressieve Fransen en mollige Hollandse dameszang met dikke 1 en zachte, aangeboren of op spraakles geleerde, zachte g, tussen zijn Angel-Saksische Beat Groups mengt.

Behalve dat ik het laatste gewoon fijne muziek vind, geloof ik ook dat het een serieuze kunst is die ons het afgelopen jaar in de schoot geworpen is. Een bewijs zoek ik in het feit dat deze muziek zo moeilijk na te bootsen valt, zoals b.v. bleek toen (so neat) Ikjan, vals zingend met zijn bedeesde stemmetje, eindelijk vergeleken kon worden met de ware versie van zijn Boemboemboem: die van de Animals. De uiterste perfectie in de vertolking van de hits is een gevolg van selektie. Het genre is erg populair, er is grote winst en roem mee te behalen, met als gevolg een toeloop van hard werkend talent.

Het genre lijkt, vooral ritmisch, nogal eenvormig. Maar dat is schijn, het bezwaar geldt een beetje voor de voorloper Rock and Roll, dat wat te enthousiast doorstampt. Daarentegen zijn de huidige Beat Groups ritmisch veel geraffineerder doordat men gebruik maakt van b.v. Zuid-Amerikaanse ritmen of gesyncopeerde walsen. En neem dan de literaire verdienste van de teksten, die een zo grote variëteit vertonen, van Christelijk als Thou Shalt Not Steal en Amen, via de meest traditionele lyriek over geluk en ongeluk in de liefde, en de verbazing die daar steeds weer bijhoort, naar zo ver gezochte onderwerpen als The Little Red Rooster, naar kurieuze vragen als What Have They Done To The Rain (alleen te beantwoorden met het even kurieuze The Answer is Blown With The Wind, eigenlijke volksmuziek thema's) en naar het klein burgerlijke motief van It Is A Hard Day's Night. Banale situaties, althans voor tieners, als In A Little Café en Downtown worden door het feit alleen dat ze opgenomen zijn in het lied verrassend. Wat is er banaler dan de gedachte: als je je eenzaam en verdrietig voelt, ga dan Downtown, waar de lichtjes zijn en waar je wel iemand ontmoet om mee uit te gaan. En hoe verrassend dat van zoiets een fascinerend liedje gemaakt wordt. Een dergelijke kombinatie van het vanzelfsprekende en het verrassende (hé zegt hij dat, maar natuurlijk, hoe zou hij anders!) is voor mij een van de zekerste kenmerken van kunst. Tekst en muziek lijken bij elkaar te horen, vooral in de refreinen als Time Is On My Side, of Downtown. Dit geldt ook voor een Hollandse voorloper van dit soort, het toen nog Rock and Roll geheten Kom Van Het Dak Af. Bij het verrassende hoort ook het onwaarschijnlijke. Dat zijn de stemmen in hoge mate: het sexeloos, welopgevoed schreeuwen van de Beatles (wat te mooi soms, vandaar dat ik de zoveel ‘lelijker’ Rolling Stones prefereer), of het hoog geneuzel van de Supremes (wier wonderbaarlijkheid voor mij nog verhoogd werd toen ze in een interview voor Radio Veronica verklaarden anders verpleegster of onderwijzeres geworden te zijn), met als summum van wat er aan artificialiteit op dit gebied te bereiken valt, de wollige zanger van Pretty Woman, met zijn stem van smeltend ijs.

Maar dat wil niet zeggen dat ik Radio Veronica nu een goed, of zelfs maar sympathiek station vind. Ik haat reklame, die ik alleen maar te genieten vind als oefening in wantrouwen of als confrontatie met de hypokrisie des levens, helaas soms met mijn eigen afgunst. Dagbladreklame kan overgeslagen worden, deze niet. Het peil is erbarmelijk; het ergste is wel de reklame voor Redband Topdrop: deze plaat was wel top, maar topper is drop, en zoiets na elke plaat weer met de regelmaat van een dwangneurose; een ander dieptepunt is een programma waarin

[p. 14]

slijters doen alsof ze de een of andere laffe koetsierscognac die niet meer zo heten mag, zelf lekker vinden; de obsceen maar hard gefluisterde mededeling dat Lucky Strike nu f 1,25 kost kan ik slechts trillend van machteloze woede aanhoren. Hinderlijk is ook dat de disk-jockeys hun aankondigingen met die voor de reklame mengen, b.v. die meneer had het rot, hij rookte dan ook geen Pall Mall, volgt de insinuatie dat het roken van Pall Mall goed voor iemand zou zijn.

Het peil van de aankondigers zelf is ook niet erg hoog. Vaak wordt dit werk gedaan door iemand die zich soms De Draaierd Joost noemt. Dit is veruit zijn beste grap; ik heb hem nog nooit een zinnig woord horen zeggen. Joost praat een beetje plat, en ik weet niet of dit hem door zijn eveneens plat pratende baas als een gebrek of als een deugd wordt aangerekend. Ik kan mij namelijk heel goed voorstellen dat de populariteit van Radio Veronica in brede lagen van ons volk voor een deel berust op rankune tegen het kultureel paternalisme van Hilversum, dat zich immers ook uit in de extreem gekultiveerde uitspraak. Waarschijnlijk is het tolereren van accent bewuste politiek van Veronica, want voor het klassiek verzoekplaten programma (jawel, An Der Schönen Blauen Donau, en dan? De Bolero van Ravel) is men er wel in geslaagd een deftig iemand aan te trekken.

Deze politiek maakt Veronica nog meer tot het armeluisstation, dat door de fatsoenlijke



pers genegeerd wordt als een sociale misstand. Het is het ook in die zin dat het allemaal kennelijk zo goedkoop mogelijk moet. Paradoxaal genoeg is daardoor het peil van de amusementsmuziek hoger dan dat van Hilversum, want daar vindt men het nodig om zelf ook iets te maken, via allerlei orkesten met eigen muziekjes, terwijl Radio Veronica rustig alleen tophits hoeft te draaien.

De konklusie moet luiden dat de behoefte aan een station met een eenzijdig, min of meer konstant amusementsprogramma, die zeker bestaat, per se niets te maken heeft met een behoefte aan commerciële radio, die niet bestaat. Niemand heeft behoefte aan reklame behalve het paar dozijn adverteerders.

Het zou mogelijk moeten zijn om heel goedkoop op een van de twee legale zenders alle amusementsprogramma's te verenigen. Dan kan de andere volgestopt worden met de preken, lezingen, politieke weerpraatjes, etc., bestemd voor diegenen voor wie de radio nog steeds een bron van lering is. Maar het is duidelijk dat Hilversum er niet aan denken zal om al de krenten in de ene taart te bakken. Maar is de FM niet iets? Mijn radio heeft het, maar ik hoor er alleen het doorlopend ruisen van de wind op, en dan opeens Hilversum. Maar goed, ik tel niet mee, ik wil eigenlijk van die radio af, om weer eens naar mijn platen te kunnen luisteren.