Hollands Maandblad. Jaargang 6

Wat zullen we nu hebben?
Raoul Chapkis

Grote oorzaken hebben kleine gevolgen. Omdat ik van een afschuwelijk misdrijf werd beschuldigd, had ik mij met een zwarte volkswagen naar Joegoslavië begeven. Daar reden we dus. U weet hoe het is met de mensen. Onze heel verre voorouders gebruikten bij het lopen hun voorpoten, en daarom zwaaien wij nog steeds bij het lopen met onze armen. Onze niet zo verre voorouders, onze ouders bijvoorbeeld, gebruikten bij het zich in een bepaalde richting willen begeven hun achterpoten, en daarom hebben wij ook nog steeds een onbedwingbare kriebel in onze benen zodat we de voet maar eens van het gaspedaal halen om ons te gaan vertreden. Dat vertreden moet u dan niet letterlijk nemen, bedoeld wordt zinloos in allerlei richtingen lopen om tenslotte weer bij de auto terug te komen. Want een auto mag dan harder gaan dan een paard, hij heeft een nadeel: je kan hem nooit eens ergens alleen heen laten rijden.

Zo stapten wij dus ook uit, en wandelden een eindje de Karst in (ja we zijn in Joegoslavië geweest. Ja heel warm hoor. Wat? Goedkoop? Ja heel goedkoop. Nee hoor van dat communisme merk je niets. Nee hoor, we hebben geen ruzie gekregen. Ja prachtig land hoor. Maar als u het allemaal zo goed weet, waarom dan nog vragen aan mij gesteld? Ik ben er alleen maar geweest. Je moet je trouwens nooit tot een dialoog met de lezer laten verleiden. Ik schrijf en u leest. Verder niets. Als u meent iets te vertellen te hebben, schrijft u dat maar op en zendt het aan de redacteur van dit blad. Hij zal blij zijn het af te drukken), we liepen dus de Karst in, die ons sterk aan Nevada herinnerde. Zelfs die kleine bloempjes, een soort rode parnassia, groeiden hier. Abbie plukte er een paar, die nog dagen lang op de autovloer zouden rondzwerven. Wat leek het hier op Nevada. Daar kwam een cowboy aan die ons in onberispelijk Amerikaans verzocht op te donderen. Achter een heuvel ontdekten we een goudzoekersdorpje zoals er in Nevada nog maar weinig zijn. Het was een filmdorpje waar buitenlandse filmmaatschappijen hun in Joegoslavië verdiend maar onuitvoerbaar geld uitgeven om nieuwe films te maken. Wat we daar niet allemaal zagen, maar we moeten snel door naar Dubrovnik. Want in Belgrado waren we een Engelsman tegengekomen, Sidney Austin heette hij, die ons onder andere ongevraagd had meegedeeld dat dat kuststadje Dubrovnik, waar we ons zo veel van voorstelden, nep was. Grote nep.

Het kartonnen filmdorpje bleek een soort voorpost van Dubrovnik. Want waarachtig het eerste dat we zagen gebeuren onder de eeuwenoude muren van die stad was een groepje mannen, bezig met kantelen. Deze kantelen waren van regenbestendig strokarton vervaardigd en werden door mannen in blauwe overalls naar boven getrokken en daar op de stadsmuur bevestigd. En dat terwijl het toeristenseizoen al aan de gang was.

[p. 13]

Het was binnen nog erger. Prachtige gietijzeren gaslantaarnpalen werden met een vurenhouten manteltje aangekleed, radiowinkels werden omgezet in tabernakels, stopborden werden met een extra streep in kruisbeelden veranderd. De verklaring liet niet lang op zich wachten. De kellner in de Gradska Kavana wist dat dit allemaal gebeurde omdat er een film werd gemaakt over het leven van Marco Polo. Een Duitse film. Hij kan best gelijk hebben gehad. Maar er werd in ieder geval in Dubrovnik ook een Franse film gemaakt, waarvan we maar één keer de titel op een bordje zagen staan. Volgens mij was die titel ‘l'échiquier de Dieu’ en volgens Abbie ‘l'équichier de Dieu’. In een van die twee films komen wij voor, en als hij Nederland haalt moet u dus gaan kijken. Het hele stadje was namelijk als figurant gehuurd en we vonden dat wij ook erg decoratief waren. Abbie is namelijk hardstikke zwart en ik had een rode baard van drie weken. Dat doen we heus niet uit principe. Wat mij betreft: ik had wel onder acht schuilnamen een briefkaart gestuurd aan postbus 1710 te Amsterdam voor een gratis Silver Blue Extra Black Super Gold New Gillette mesje, maar had die op de dag van vertrek nog niet ontvangen, en Schick gebruik ik niet want met die mesjes hebben al 15 Amerikaanse en nu ook 15 Zweedse, en nu ook 15 Belgische, kappers zich geschoren, en dat vind ik geen fris idee. (Ach wat is schrijven toch heerlijk. Een scheermesjesfabrikant betaalt tienduizenden om een stukje in de krant te zetten, dat zijn mesjes echt zo beroerd niet zijn, en men geeft hem geen aandacht. Ik daarentegen zou alleen maar hoeven te zeggen dat Schiklette mesjes wel beroerd zijn en de arme man lijdt voor honderdduizenden schade.) En wat Abbie betreft: ze zou veel liever vleeskleurig zijn, want dan kon ze tenminste tegen rassendiscriminatie zijn, zonder er zelf direct belang bij te hebben. (Dat zegt zij. Ik ben het er natuurlijk helemaal niet mee eens, dus laat u maar.)

De toeristen vonden het maar zozo dat het authentieke stadje waar ze de hele winter voor hadden kromgelegen nog authentieker werd gemaakt. De smalende opmerkingen in het Oostenrijks en het Zwitsers waren niet van de lucht. En toen zagen we hoe een mof in korte broek op een pittoresk muurtje afliep, zich naar zijn reisgezelschap omkeerde en iets in zijn taal riep, waarop hij met zijn gesandaalde voet een verachtende trap tegen het muurtje gaf. Het was niet van karton.

We werden aangenomen als figuranten. We moesten ons aan boord begeven van een houten driemaster met groene zeilen die in de haven lag. Deze zag er niet alleen erg echt uit, maar kon ook nog varen. Misschien spelen we dus wel in Marco Polo. Nauwelijks uitgevaren werden we natuurlijk geenterd door mannen met messen tussen de tanden die alles van boord stalen, behalve de camera's en het electriciteitsopwekkingsapparaat die rustig bleven doorsnorren terwijl wij ruggelings tegen de mast vastgesnoerd werden.

Toen moest de équichier of de échiquier of Marco Polo veertien maal van het dak van de hut op de voorplecht springen tot hij eindelijk precies met zijn dolk in de rug van de aanvoerder der piraten viel, hem neerstak, ook alle andere piraten neerstak, ons bevrijdde, en wij alle bagage weer van de zeeroversbootjes in onze driemaster terugladen, terwijl de piraten, die toch net zoveel betaald kregen als wij, lui op de bodem dood mochten liggen te zijn. Als u die scène in de bioskoop ziet, moet u eens opletten hoe wij (aan de middelste mast. Ik in groen sprei. Abbie in witte scheuren) met onze vastgesnoerde handen een pakje kauwgom proberen open te maken, en een stukje kauwgum in onze mond te stoppen.

Dit lijkt allemaal geouwehoer, maar om met God te spreken: er is niets tegen geouwehoer als Van het Reve's zegen er maar op rust.

Maar u wilt weten hoe het met die vreselijke misdaad zit, waarom ik naar Joegoslavië ging. Die misdaad is te vergelijken met belletje trekken. Wat doet u als men u beschuldigt van belletje trekken? Met vakantie gaan, en bij thuiskomst glimlachend opmerken dat er ook bij uw afwezigheid belletje werd getrokken? Dat is dan helemaal verkeerd, want als de beschuldigende partij dan zo slim is als mijn beschuldigende partij dan zegt ze: ‘Op elk moment wordt er òf niet òf wel belletje getrokken. Op elk moment ben jij òf niet òf wel in Nederland. Er zijn dus vier mogelijkheden: Er wordt gebeld en je bent in het land: dan is de schuld al heel duidelijk. Er wordt niet gebeld en je bent er wel. Dat is dan sluw van je. Je bent sluw, dus je bent schuldig. Er wordt niet gebeld en jij bent in Joegoslavië, nou dat spreekt wel voor zichzelf! En tenslotte (zoals nu het geval was) er wordt gebeld en je bent in het buitenland: dan heb je dus een handlanger ingeschakeld en ben je dus toch schuldig’.

Dit reisverhaal mag dan oppervlakkig gezien vrolijk zijn, het is allemaal heel slecht afgelopen want op de terugreis werden we door een vrachtauto aangereden, waarbij we beiden jammerlijk om het leven kwamen.