Hollands Maandblad. Jaargang 5

[p. 31]

De missiereizen van Pater Key
Raoul Chapkis

Hoofdstuk een

Hoe een vreetzuchtig varken het levenslot van de jonge Key bepaalt. Zijn eerste missiereis. Schipbreuk. Pater Key bij de Afmakers, de Aduisten en de Girezen. Merkwaardige gebeurtenissen.

Toen Jaap Key drie jaar oud was zat hij op het houten trapje dat van de bijkeuken naar de vaalt voert, met alleen een hemdje aan. Een varken kwam langs en slokte in één hap op wat Key later tot man moest maken. Hij huilde hard, maar toch lang niet zoveel als hij in zijn leven had moeten huilen als dat varken het niet gedaan had. Zijn ouders begrepen dat hij geen Brabantse boer kon worden, en stuurden hem naar het klein-seminarie. Vandaar ging hij naar het groot-seminarie, naar de missionarissenopleiding, en op het moment dat dit verhaal aanvangt stapt hij aan boord van het schip dat hem op zijn eerste missiereis naar Tristan Da Cunha moet brengen. Het werd slecht weer, daarna heel slecht weer, het schip verging, en iedereen verdronk behalve Pater Key die na drie dagen ronddrijven aanspoelde op een gerieflijk eiland. Hij droogde zijn kleren en bijbels in de zon, en betrad welgemoed het binnenland.

De eerste mensen die hij tegenkwam waren twee oude mannen die er bezig waren een knoop van ongekende afmetingen te ontwarren. Key herinnerde zich Alexander de Grote, en de Gordiaanse knoop, en hij trok zijn zakmes. ‘Ja, dat kennen we’, sprak de ene oude man, terwijl de ander met zijn lichaam de knoop verdedigde, ‘dat hebben we in 333 v.Chr. ook al meegemaakt: Alexander hakt de knoop met zijn zwaard door. Het heeft ons tot 333 n.Chr. gekost voor we hem weer helemaal gereconstrueerd hadden: alle afgehakte eindjes weer aan elkaar vastgeknoopt zonder de oorspronkelijke knoop te bederven. Pas toen konden onze voorouders met de ontwarring verder gaan’.

Key begon de zich verzamelende menigte zijn evangelische boodschap te brengen. Men applaudisseerde beleefd, maar een leider trad naar voren en zei: ‘Inderdaad, waarde pater, zullen wij ons bekeren als de tijd daar is. Eerst moeten er nog wat dingen afgemaakt worden. Bovendien staat in Matt. XII, 37 dat Christus na zijn dood nog eens op aarde zal komen. Zorgt u daarvoor, dan zien we elkaar als alles klaar is. En wilt u nu alstublieft onze nederzetting verlaten, er is nog veel te doen’.

De pater, voorbereid op kookpotten en steniging, maar niet op deze beleefdheid, ging verder. Het volgende dorp werd bewoond door driekante wezens, die Key met een ongelovig schaterlachen ontvingen. Daar was hij op getraind. Hij lachte terug en vroeg om twee bedienden om zijn bagage te dragen. Hoeveel? Twee. De inboorlingen, hoe slim ook, begrepen er niets van. Maar als u hulp nodig heeft dan zullen we u drie knechten geven. En Key kreeg drie mensen toegewezen. Zo had hij gelegenheid hun sexuele leven te leren kennen. Iedere inwoner van het stadje Advo had namelijk links een uitholling en rechts een uitstulping. Men ging gedrieën in een kringetje staan, bult in deuk, en begon in de rondte te draaien, wat ze veel genoegen scheen te verschaffen. Na 9 maanden kregen ze dan ieder een drieling. Het duurde drie weken voor Key er achter kwam; dit volkje kende de 2 niet. Wel 3, 4, 5, en verder, maar de 2 was nog niet ontdekt. Daarom was het aantal armen of benen van de missionaris steeds weer een reden tot hilariteit. Key vertelde hun van de drie-eenheid, bekeerde iedereen, en verbond vele verliefde trio'tjes in de echt. Verveeld door zijn succes vertrok hij naar het volgende dorp.

Hier leefde een uiterst beschaafd volkje dat hem gastvrij ontving, en een leitje aanbood met het getal 100.000 erop. Als hij iets wou hebben kon hij dat in een winkel krijgen, maar dan werd er wat van dat bedrag afgetrokken, terwijl de winkelier op zijn leitje er wat bij optelde. Key wilde een bedelaar op straat wat geven, en moest dit doen door iets van zijn leitje op dat van de arme man over te schrijven. Een handig systeem vond Key, maar, zo vroeg hij de burgemeester, als iemand nu eens zijn eigen leitje zomaar met 100 verhoogt? De burgemeester moest om dit denkbeeld smakelijk lachen. Dat kan toch niet, legde hij uit, want er kan alleen 100 bijkomen, als er ergens anders 100 afgaat. Dat was toch logisch? Die nacht zette Key achter zijn bedrag een nul, en was tien keer zo rijk. Hij kocht een huis, een kerk, een school, een ziekenhuis en nog een kerk. de Girezen begrepen niet hoe hij aan zoveel geld kwam, maar ze gaven toe dat het op zijn leitje stond. Het missiewerk ging uitstekend. Key legde uit dat er ook geestelijke leitjes bestonden, waar je de eeuwigheid mee

[p. 32]

kon verdienen. De collecteleitjes werden steeds rijker. Toen kwam de dag dat het saldo van Pater Key boven de miljard kwam. Volgens een oude wet, waarvan hij helaas niet op de hoogte was, werd hij ter dood veroordeeld. Pas nu begreep hij dat het juist de bedoeling was om van de beginstand honderdduizend zo laag mogelijk te komen. Die bedelaar bleek een beroemd filantroop te zijn.

Key bood zijn cipier aan om een half miljoen van zijn leitje over te nemen, en ontsnapte. Als wraak liet hij overal leitjes met grote bedragen achter, die een verschrikkelijke inflatie veroorzaakten. Op de terugweg schreef hij op de muren van Aduo ‘1 + 1 = ?’, en liet bij de Afmakers een bordje achter, waarop op beide kanten stond geschreven: ‘kijk aan de achterkant’. Hij wierp zich in zee, dreef drie dagen rond, en kwam terecht op een cruise-schip, dat de bemanning had verlaten, omdat ze dachten dat er schipbreuk was. Alle passagiers waren verhongerd omdat ze de blikopeners niet konden vinden. Key stuurde het schip naar huis, werd in het missiehuis vriendelijk verwelkomd, en op zijn volgende reis voorbereid.

Hoofdstuk twee

Alweer een schipbreuk. Hoe pater Key door de Flora wordt ontvangen. Een onaangename verrassing voor de koning der bloemen. Wat Key in de mensenkas verneemt. Ontsnapping!

Ditmaal was het mooi weer. Zo mooi dat een op rijkskosten genezen pyromaan, die nu hydromaan was geworden, bang werd dat er van schipbreuk niets zou komen, en een gaatje in de scheepswand boorde. Hij hing overal bordjes ‘badkamer defect’ op, zodat niemand iets vermoedde, en het schip rustig zonk. Pater Key dreef drie dagen rond en spoelde aan op een eiland waar een palmboom kokosnoten naast hem neerwierp en een mangroveblad na het eten zijn mond schoonveegde. Dat was prettig, maar minder prettig was, dat een stelletje lianen hem vastbonden en hem op zijn buik op een rododendronhaag legden. Deze bewoog zich peristaltisch zodat Pater Key met grote snelheid over de kilometerslange haag voortgleed. Alle bloemen die hem langs zagen komen, leken verheugd te zijn hem te zien. ‘Wat is de lente vroeg dit jaar’, hoorde hij fluisteren. Hij passeerde een kolonie geraniums die een bloempot in hun midden hadden, waarin zich enkele vreemde voorwerpen bevonden, die Pater Key noodzaakten zijn ogen te sluiten.

Eindelijk was Key waar de planten hem hebben wilden: voor de troon van de koning, een enorme tijgerlelie. Deze beval hem zich uit te kleden. Toen Key aan dit verzoek had voldaan barsten alle aanwezigen in huilen uit. Tijgerlelie werd kwaad. Gooi hem in de brandnetels en geef hem dan aan de vleesetende orchideeën, riep hij. Maar een slimme krokus fluisterde hem wat in, wees op het op de grond liggende zwarte priesterkleed en wist Tijgerlelie te overtuigen Key te laten leven. De arme man, die niet begreep wat hij misdaan kon hebben, werd in braamstrengen weggebracht naar een grote kas. Dit was een enorm glazen flatgebouw waar honderden zielige mensen elkaar voor de voeten liepen. Gedresseerde bijen vlogen rond en dwongen iedereen tot regelmatige copulatie. Key keek zijn ogen uit, en begreep er niets van. Een eunuch lichtte hem in. Hij bevond zich, zo luidde het trieste verhaal, in de mensenkas, waarin de bloemen hen kweekten met de bedoeling om hen als ze rijp waren van de geslachtsdelen te ontdoen, waar dan boeketjes van gemaakt werden, die gretig gekocht werden. Kleine vaasjes van manlijke planten voor hun minnaressen; grotere werden door kinderen van burgemeesters aan rondtrekkende prinsessen aangeboden; terwijl de grootste werden gebruikt voor grafkransen voor overleden planten. Key herinnert zich wat hij bij de geraniums zag, en begrijpt waarom koning Tijgerlelie zo teleurgesteld was. Maar waarom hebben ze hem laten leven? Het wordt snel duidelijk. Key wordt gedwongen om elke dag in de kas een preek te houden om de inwoners te overtuigen van het heerlijke van moedervreugde. Elke maandag komen de bewakers, onverschillige tulpen, en plukken wat rijp is. Dat gaat naar de veiling.

De onderdrukte inwoners smeden onder

Achtere appel afslaen
Aerden afleggen, aensien aantrecken
Afnemen ander aendacht blinckende begeren
Blauwe borstelen beschimpen

Boven breek borst blau
By cromme crom, cop claer
Die dunne diepe donckere dicke cloof
Dan der dinghen drooghen ende.

En eenen Fame goede groote
Gelijk guetelijck geen gesien;
Ghy heb hangende hovaardige heymelijck.

Haar hoofthaer heefter haerkens
het heeft hovaerdicheyt.
Hollicheyt is int kael kattenooghen

Apherdiano (x-3)

[p. 33]

Keys leiding een plan tot ontsnapping. Het lukt. Op hun beurt exploiteren ze nu de flora, en in een paar jaar is de Hollandse bollenkwekerij failliet. Key keert naar huis terug en krijgt de zilveren anjer van het Prins Bernhard Fonds.

Hoofdstuk drie

Wederom spoelt Pater Key aan op een exotisch eiland. Wat nu? Een atheistische mythe. Geheimzinnige contacten met het geestenrijk. Key sluit de dag.

Nauwelijks heeft Pater Key voor de derde maal het ruime sop gekozen of het gerucht verspreidt zich dat hij aan boord is. Paniek onder de passagiers, die naar de kapitein rennen om hem te vragen Key overboord te zetten. De kapitein stond toevallig helemaal aan bakboord, en het schip kapseist onder het gewicht van de menigte. Iedereen verdrinkt, behalve Key die drie dagen ronddrijft en zich dan tegen een merkwaardig eiland omhoog hijst. Argwanend kijkt hij om zich heen. Niets groeit er op dit armzalige, minuscule eiland. Een hutje. Key sluipt erheen. Twee mannen zitten binnen te kaarten. Key stapt naar binnen. De mannen zijn verbaasd, maar nodigen hem uit te gaan zitten. Het is maar een kleine gemeenschap, maar met een onbedaarlijke hoeveelheid bijgeloof, dat ziet Key zo. De twee inwoners van dit eiland waren namelijk de overtuiging toegedaan dat het eiland geheel door mensenhanden was vervaardigd. Een humanistische mythe waar de pater zich direct tegen keert. Hij wijst op de talrijke gecompliceerde apparaten die zich in de wanden van de hut bevinden en zegt: ‘zien jullie niet, hoe volmaakt dit alles in elkaar zit, hoe alles zoemt en klikt in volstrekte harmonie? Hier moet een schepper aan het werk zijn geweest.’ De mannen lachen wat, kijken op hun horloge: het is vijf uur, we beginnen. Een grote trommel met het opschrift ‘SAM en MOOS’ gaat open en ze halen er een ronde mop uit. Deze verdwijnt in een apparaat, waarna men Max Tailleur hoort: ‘Sam ontmoet Moos en zegt: in de Kalverstraat zag ik twee octopussen arm in arm in arm in arm in arm in arm in arm in arm lopen.’

Pater Key begrijpt er niets van. Het lijkt net een televisiestudio, maar dat kan natuurlijk niet, want wie bouwt er nou een televisiezender op een eiland waar maar twee mensen wonen? Het is duidelijk dat de mannen menen contact te hebben met een geestenrijk. Key ziet op een schermpje in de wand een scène met twee huisvrouwen, die tegen elkaar opscheppen hoe weinig kinderen ze wel hebben, tenslotte zingen ze het refrein ‘dat komt van die pil, dat komt van die pil, dat komt van die fijne, voordelige, veilige pil’.

Aan het einde van het programma vragen de twee mannen of de onverwachte gast misschien de dagsluiting wil verzorgen. Key ziet zijn kans, loopt naar de camera en roept daarin onverschrokken: ‘Verdwijn verdoemde geesten, we geloven niet meer

[p. 34]

in u, heerschappij over deze heidenen heeft afgedaan, het Christendom heeft dit eiland veroverd’. Daarop trekt hij de stekker uit het stopcontact. Dit maakt dat in vijf miljoen Nederlandse huizen het televisiebeeld uitvalt. 12 miljoen mensen staan op, en doen het licht aan. Het lichtnet kan deze plotselinge belasting niet dragen, er komt kortsluiting, de electrische gemalen stoppen, een vloedgolf overstroomt ons land. Drie dagen drijft Key tussen de torenspitsen, wachtend op het vierde hoofdstuk.