Hollands Maandblad. Jaargang 5

[p. 18]

Korte commentaren

De Kamer en de politiek

Bij de behandeling van de wijziging van de Prijzenwet in de Tweede Kamer was de antirevolutionair Roolvink (vroeger staatssecretaris) verschrikkelijk boos op de minister, omdat hij geen advies aan de S.E.R. had gevraagd. Zo boos, dat hij daarom een tijdelijkheid in de wijzigingswet wenste en ook wist aan te brengen. Ongeveer tezelfdertijd maakte een andere antirevolutionair, de belastingman Kieft, zich heel kwaad over een motie, die de socialisten tijdens het debat over de belastingverhogingen hadden ingediend. Het was uit oppositioneel oogpunt een voortreffelijke motie, die inderdaad een politiek kantje had. De heer Kieft, in zijn dorre fiscale betogen nooit opgewonden of opwindend, kwalificeerde de socialistische motie met luider stemme als ‘onbelangrijk’. Het was opvallend. De specialist wilde de politiek buiten de discussie laten - want politiek is onbehoorlijk, als het niet in de deskundige kraam te pas komt.

Oud-minister Cals, nu Tweede-Kamerlid, heeft het overdreven specialisme in de Kamer veroordeeld. Er zitten te weinig mensen, die politiek bedrijven. Een remedie gaf mr. Cals niet, hij noemde ook geen bepaalde fracties, hoewel hij zijn eigen K.V.P. als voorbeeld had kunnen geven, de grootste fractie van de Kamer, vijftig man sterk, die voor het grootste deel uit vertegenwoordigers van belangengroepjes bestaat en die slechts heel weinig politici bevat - tenzij men de mediocre ‘Europeaan’ Blaisse of de permanent overschatte Van Rijckevorsel als politici wil kenschetsen. Zelfs fractievoorzitter Schmelzer is nog midden in zijn leertijd.

Met de andere fracties (de V.V.D. heeft in haar betrekkelijk kleine fractie liefst twee agrarische specialisten) is het niet beter gesteld. Alleen de socialisten ontwikkelen in de oppositie en vooral na de vervanging van Burger enig politiek flair, maar hun grote fractie bevat ook teveel specialisten.

Zolang Kamerleden het woord voeren, die per se de preferentie geven aan de S.E.R. boven hun Kamer of die het politieke bedrijf het liefst beperkt zien tot het voorlezen van een referaat (de rest is ‘onbehoorlijk’), is de oplossing van dit vraagstuk niet eenvoudig.

Het allereerst noodzakelijke lijkt mij een drastische uitbreiding van de incompatibiliteiten: niet alleen voor de Kroonleden (dat geldt reeds), maar voor alle leden van de S.E.R. zou het Tweede-Kamerlidmaatschap onverenigbaar moeten worden met hun sociaal-economische functie; rijksambtenaren zouden niet meer mogen profiteren van het non-actief, maar een definitieve keuze moeten doen tussen de politiek of een administratieve carrière. Ook de hoge provinciale en gemeentelijke functionarissen zouden onder de incompatibiliteit moeten vallen. Een gedeputeerde is tegenwoordig geen zuiver politieke figuur meer, maar een ambtenaar, die door de centralisatie in vele opzichten afhankelijk is van de rijksoverheid, i.c. de minister van binnenlandse zaken. Idem idem voor burgemeesters en gemeentesecretarissen, nu de gemeentelijke autonomie steeds meer wordt ingeperkt. En bovendien zou in het Reglement van Orde het voorlezen van redevoeringen moeten worden verboden.

Alle incompatibelen zouden wèl een plaats in de Eerste Kamer kunnen krijgen om daar eens rustig met ministers over hun problemen te babbelen. Het verwerpen van een wetsontwerp zou niet meer mogelijk moeten zijn.

Ziehier slechts een paar drastische suggesties. Misschien iets voor de fractievoorzitters om te bepraten. Hoewel... de heren Smallenbroek en Beernink en Geertsema zullen er niet zo direct voor te vinden zijn. Veel kans geef ik mijn voostellen helaas niet.

A.F.L.

Friesland

Er is nog werkloosheid in Nederland. De werkgelegenheid in Friesland neemt niet zo snel toe als het aanbod van arbeidskrachten groeit. Naast de natuurlijke aanwas van de bevolking is er een relatief zeer grote uitstoot van arbeidskrachten in de landbouw en bij de dienstensector. Afgezien van enkele grotere ondernemingen - veelal nevenvestigingen van landelijke bedrijven - is het gehalte van de industriële ondernemingen niet altijd zodanig, dat van belangrijke groeiende werkgelegenheid kan worden gesproken. Vandaar vijf jaar geleden binnen het nationale industrialisatiebeleid speciale regelingen voor de probleemgebieden in Friesland. Nu de economie door het gebrek aan arbeidskrachten in de meeste provincies een overspannen karakter krijgt en de overheid wat begint te remmen, worden de Friezen nerveus. Zij vrezen dat de groei zo achter gaat blijven en daardoor de toch al niet onbelangrijke migratie naar andere provincies versterkt zal worden. Daarmede zou dan hun kans om deel te hebben aan de nationale economische expansie verder afnemen. De Friese denkwijze is

[p. 19]

niet geheel onlogisch, evenmin als de Haagse omtrent het nationale beeld dat is. Het gevolg is dat het waarschijnlijk schipperen gaat worden. Dat lijkt geen goede oplossing. Als Friesland moet industrialiseren moet er royaal bijgedragen worden. Als het niet royaal gebeurt, komt het eigenlijk neer op abandonneren van een provincie met een half miljoen inwoners. De middelen zijn er wel voor en de spanningen zullen wel meevallen. Een gewest dat moet dienen als een migratiereservaat voor de industrie is geen parel aan de nationale kroon.

E.D.

Dictatuur doorlichten

In mijn onmiddellijke kennissenkring is de leidse student Kees Broos de tweede waarvan ik weet dat hij een boek in eigen beheer houdt. Alleen kost het boek van Willem Frederik Hermans f 24.95, terwijl het zoveel meer zeggende, want van ter zake doende prentjes voorziene, werk van Kees Broos slechts twee gulden kost. Het in een rode kaft ingebonden boekje beoogt de lezer duidelijk te maken, door, op grappige wijze verzamelde, krantenartikeltjes uit binnenen buitenland en via diep in de materie door dringende prentjes van de hand van een in Parijs woonachtige schilder G. (zijn naam wil hij niet voluit noemen, waarom begrijp ik niet; hij woont toch in Parijs), hoe nu eigenlijk precies de verhouding Spanje-Irene in diepste wezen ligt.

Een vermakelijke bijkomstigheid is dat Kees Broos het aanmaken van de eerste vierhonderd exemplaren voor het grootste deel heeft bekostigd uit een hem, ten behoeve van de te maken kosten voor een studie in de kunsthistorie, door het Rijk der Nederlanden verleende studiebeurs. Stelt zijn bijzonder vertrouwen niet teleur!

Dictatuur doorlichten is te verkrijgen door storting van f 2.15 op giro 684904, van Kees Broos, Mozartstraat 123, Leiden.

M.B.

Ratio

Wie gewend was om elke week een stem uit de negentiende eeuw, een echo van Multatuli, in de bus te krijgen met de jongste schandalen in Columbia en Spanje, die zal nu Bevrijdend Denken moeten missen. Dit orgaan der Nederlandse vrijdenkers is opgehouden en opgevolgd door het maandblad Ratio dat op een breder publiek mikt.

Het eerste nummer van Ratio is uit. Een concurrent van het Hollands Maandblad zie ik er niet in, zodat een korte bespreking mogelijk is.

Ik begrijp niet waarom een zinledig stukje moet worden opgenomen in een maandblad dat de rede in zijn naam draagt, alleen omdat het van Simon Vinkenoog is. We moeten ons realiseren, dat ook als het juk van de religie van de mensheid is afgegooid, de domheid en het geklets zullen blijven. Vinkenoog bewijst dat.

Maar er staan ook goede stukken in dit eerste nummer. Bijvoorbeeld een artikel waarin Ewald Vanvugt vertelt wat die pastoor Lücker uit Den Bosch nu eigenlijk op zijn geweten heeft. In zijn boek staat dat ook wel, maar daar is het literatuur, terwijl er hier helder en kort wordt verteld hoe ontstellend onzedelijk dit tuig handelt.

Er is, helaas, nog altijd stof genoeg voor een maandblad als dit. Men hoeft waarachtig niet naar Brazilië te gaan (waar een amusant artikel speelt) om de religieuze wansmaak te vinden. De aanval op God hoeft niet serieus te gebeuren. Wie met godsdienstigen debatteert heeft bij voorbaat verloren. Hoevaak heb ik een dominee niet horen zeggen: ‘ook al liggen onze standpunten nog zo ver uiteen, het hele debat toont weer eens aan dat God nog steeds actueel is, dat ook voor onze jongeren God een begrip is’. Kanker is ook actueel, luchtkastelen ook een begrip, en over de konijnen in de goochelhoed kun je ook debatteren.

Dat ik antikerkelijke humor alleen kan vinden in de Russische krokodil (want zelfs de Canard Enchaîné is niet echt antikerkelijk) moet veranderen. Ratio (postbus 768 A'dam) biedt daartoe de mogelijkheid.

B.C.