Hollands Maandblad. Jaargang 5

[p. 42]

Waarom de schoenenprijs niet verhoogd wordt
Een selectie uit de correspondentie van raoul chapkis

Aan de Directie van de Schoenfabriek ‘Costabava’ te Oss, Brabant.

Amsterdam, 9 aug. 1963

Geachte Directie,

Ik richt mij tot u met een voorstel dat u aanvankelijk wonderlijk zal voorkomen, maar waarvan zowel u als ik groot profijt kunnen trekken.

Laat ik eerst mijzelf introduceren. Ik studeerde in de Wis- en Natuurkunde te Amsterdam en San Francisco en promoveerde twee jaar geleden tot doctor in de wiskunde op het proefschrift ‘Applications of fourdimensional Geometry’ (Toepassingen van vierdimensionale meetkunde). Als bijlage zend ik u twee recensies van deze dissertatie, waaruit mag blijken dat ik als dé expert op het gebied der vierdimensionale Euclidische meetkunde mag gelden. Wat heeft dit nu met uw schoenen te maken? Ik zal proberen het u uit teleggen.

Enige tijd geleden maakte ik - in het kader van de Internationale Zomeruniversiteit te Leiden, waar ik enkele colleges gaf - een excursie naar uw moderne fabriek mee. Ik zag daar een machine die zolen uit leer snijdt. Deze zolen zijn zowel als linkerzolen als als rechterzolen te gebruiken: een eenvoudige omkering maakt immers van een linkerzool een rechter. In een volkomen platte wereld (waar dus wel lengte en breedte, maar geen hoogte bestaat) zou zo'n omdraaiing niet mogelijk zijn, en zou een linkerzool voor altijd een linkerzool moeten blijven. Heeft u nu voor de zolenfabricage slechts één machine nodig, in zo'n vlakke wereld zou u een aparte linkerzolenmachine en een rechterzolenmachine moeten hebben, net zoals ik nu in uw fabriek, een linkerschoenenmachine, en een rechterschoenenmachine zag. En hiermee komen we in het hart van de kwestie. Kan men een handschoen nog door binnenstebuiten draaien met veel moeite van een linkerexemplaar in een rechter veranderen, met een schoen gaat dit niet meer. Tenzij... tenzij men over een vierde dimensie de beschikking heeft, waarin deze omdraaiing even eenvoudig gaat als het omdraaien van een zooltje in onze driedimensionale wereld. Door mijn mathematische experimenten ben ik erin geslaagd deze transformatie werkelijk uit te voeren. Als bewijs zend ik u separaat een slakkenhuis toe. Elk biologisch leerboek zal u leren dat alle slakkenhuizen altijd linksdraaiend zijn, welnu ik heb er een rechtsdraaiend gemaakt.

Mijn voorstel is zeer simpel. U fabriceert alleen nog maar linkerschoenen. De helft van de productie zendt u mij toe en u ontvangt ze per kerende post als rechterschoenen terug. De voordelen voor u zijn duidelijk: u hoeft slechts één type machine aan te schaffen. Een bijkomend voordeel is nog dat linker- en rechterschoenen werkelijk in alle opzichten hetzelfde worden. Het voordeel voor mij is: f 0,25 per omgedraaide schoen. Ik verzoek u mij een paar zwarte linker herenmolières te willen toezenden als proef, zodat u kunt zien dat het veranderen in rechterschoenen zonder beschadigingen gebeurt.

Met de meeste hoogachting,

Raoul chapkis

[p. 43]

Schoenfabriek Costabava

Oss-Nederland

Aan de heer Chapkis, Math. Dr. Geachte heer Chapkis,

Uw schrijven van 9 dezer is naar de chef Productie doorgezonden. Mijn persoonlijke opvatting, dat hier vermoedelijk een studentengrap in het geding is, zal niet van invloed zijn op de door hem te nemen beslissing. Wanneer wij u proefschoenen zouden toesturen, moeten wij daarvoor een waarborgsom vragen. U hoort nog nader van ons,

w.g. onleesbaar

Schoenfabriek Costabava

Oss-Nederland

Aan Dr. Chapkis

Geachte heer Chapkis,

Hierbij bevestigen wij de ontvangst van uw cheque ad f 100 als waarborgsom voor de u te zenden linkerschoenen die we als rechterschoenen zullen terugontvangen. Wij waarschuwen u dat elke poging uwerzijds om uit deze toezending te concluderen dat wij in de vierdimensionale transformatie geloven, en ons hieromtrent te ridiculiseren of in de publiciteit te brengen op onmiddellijke juridische actie van onze zijde zal stuiten.

w.g. onleesbaar

Schoenfabriek Costabava

Oss-Nederland

Zeer geachte Heer Chapkis,

Wij hebben de zending rechterschoenen ontvangen. Bij controle bleek dat de kwaliteit van het leer door uw vierdimensionale behandeling alleen maar gestegen is. Wij gaan akkoord met uw prijs van f 0.24 per veranderde schoen. U ontvangt de volgende week 10.000 zwarte linker herenmolières.

Met de meeste Hoogachting,

w.g. onleesbaar

Schoenfabriek Interleder

Zwijndrecht

Zeer Geachte Heer Raoul Chapkis,

De tienduizend linker herenmolières zijn in goede staat aangekomen, ook al constateerden we dat de leerkwaliteit er niet beter van is geworden. Ingevolge onze afspraak, ontvangt u op uw girorekening een bedrag van f 2375, -. Wij hopen u binnenkort weer een zending rechterschoenen toe te sturen. Daar wij onze linkerschoenenmachines voordelig van de hand kunnen doen, verzoeken wij u met ons een langdurig contract te willen sluiten, zodat wij zeker kunnen zijn van de continuiteit in de produktie. Wij zullen u een concept contract toezenden.

w.g. onleesbaar.