Hollands Maandblad. Jaargang 5

J. Bernlef

De kikker ‘Lucky’ (eigendom van Roy Weimer)
mag dan ver kunnen springen (16 feet en 10 inches)
wij springen verder en hoger, kunnen nu al zo vlug
ontploffen dat onze schaduw geen tijd heeft
het snelle verscheiden mee te beleven.

Geen lijken zullen meer gevonden worden, gestold
in poses van indrukwekkende doodsangst, maar
een gigantisch schimmenspel van argeloze gebaren
die niet bestemd waren de laatste te zijn:
een kind in de open kar van de bakker
vrolijk want zichtbaar aan de houding der armpjes
een hondje dat zijn been heft, een oude man met de hand aan het oor:
een dwarsdoor-
snede van het dagelijks leven zal het laatste leven zijn,
een foto die zoekraakt omdat niemand meer kijkt.

[p. 28]

Berliner bollen

‘Ik leef met Berliner bollen,’ zei de man in de tram, ‘zo
knapperig van buiten, zo lekker zacht van binnen.’
Ook ik hield al vroeg van wat gevuld was,
de buitenkant vol belofte nog overtroffen
door een inhoud die vaak een verrassing was:

Het kraakheldere klokhuis waarin de pitten lagen, zwart en onwetend
van de rest van de vrucht, de verweerde schil die de buitenkant is;
de barokke bonbons gevuld met whiskey: de plotselinge ‘schok
der herkenning’ die toch een kenmerk van kunst is,
het nieuwsgierige proeven
vol hoop op wat nieuw is en onverwacht.

De kracht van het zichtbare is het onzichtbare

voor Gerard Stigter

Een kracht? Ach nee geen duw
maar onnadrukkelijke druk die vrijkomt
wanneer de meeuw neerstrijkt op de torenspits
(eigenlijk zonder er bij na te denken)
en even later verder vliegt; die verborgen ligt in
de niet geuite verbazing na iedere worp (want
niet alleen vijf zessen,
maar ook twee tweeën, een vier,

een zes en een een,

verdient de aandacht.)

De torenspits in deze godloze tijd
draagt nog slechts een weerhaan als symbool
en de meeuw - de levende vogel - kom
daar ben je nu toch overheen
hoop ik,
maar de meeuw op de spits, heel eventjes maar
met het achterlijf wippend als hij een paar reservevleugels
aangespt,
doet ons naar boven kijken:
het onzichtbare?

Nu de meeuw schreeuwend opvliegt
lijkt ook de torenspits ons ergens naar toe te gaan
misschien wel naar Marcel Duchamp, de knokige schaker uit New York
die al deze kracht kan gebruiken
die alles wat er tussen regels staat
zou kunnen laten ontploffen
maar die inplaats daarvan
simultaan met schoolkinderen schaakt
terwijl hij de rook uit zijn pijp
vermenigvuldigt met vijf (eigenlijk
zonder er bij na te denken).

[p. 29]

Onverwachte schaduw

De krekel die zich na de sprong schikt
naar de ligging van dennenaalden op de grond
demonstreert een geliefd principe -
zijn getsjirp intrigeert omdat ik niet
weet waar het vandaan komt.

Tussen je stem en je mond is nog iets
de bedriegelijke waarheid van een foto:
een getrouwe mimesis en dus sierlijke leugen, zoals
water in fata-morgana's

werkelijke rotsen weerspiegelt

past je lichaam precies in je lijk

maar blijft soms staan en werpt

uit de juiste hoek

een onverwachte schaduw op papier.

Foto door Louis Jacques Mandé Daguerre

Mensen verdwenen van foto's gemaakt voor 1840 als lucht
als de onzichtbaarheid van hun wensen
langer dan 15 minuten stilstaan
(de tijd nodig voor belichting in die dagen)
kon toch niemand of wilde dit niet in ieder geval.

De prachtige barst in de blinde muur, de telescopen
der schoorstenen op de daken van scheefstaande huizen
de lange halzen gerekt uitkijkend naar het eerste vliegtuig
zagen zij niet in hun haast maar bleven wel bewaard
op deze foto door Louis Jacques Mandé Daguerre.

De boulevard lijkt verlaten maar de winkels zijn open
slechts één man is zichtbaar een hoed op het hoofd
zijn been heffend voor de knielende schoenpoetser.

Lang niet verzorgd had deze een heel karwei
maar na een kwartier blonken de neuzen zo
dat de bomen langs de boulevard er in weerspiegelden, één voor één.

Notities

Bij Rekord: ‘The greatest distance achieved by a frog in an official contest is 16 feet 10 inches (Aggregate of three jumps) by a frog named “Lucky”, owned by Roy Weimer, on 24th May 1954 at Angels Camp, California. At the same stadium in May 1955 an African frog made an unofficial single leap of over 15 feet in escaping from his box.’ The Guinness Book of Records. Guinness Superlatives Ltd. London.

Bij De kracht van het zichtbare is het onzichtbare: ‘The power of the visible is the invisible’ - He ‘Digesteth Harde Yron’ - Marianne Moore. Collected Poems. Faber & Faber, London.

Bij Onverwachte schaduw: ‘... And then there were the mirages - the mirages where nature, that exquisite cheat, achieved absolute miracles: visions of water were so clear that they reflected the real rocks nearby’. Vl. Nabokov: The Gift. Putnam & Co. New York.