Hollands Maandblad. Jaargang 5

[p. 30]

Ook ik met mijn memoires (I)
H. Heeresma

Ja, het is een onmiskenbaar feit! Daar hielp zelfs de aarzelend geuite geruststelling van die dokter niets aan. De man gaf dan ook een schamele vertoning weg terwijl hij op mij neerkeek en onderwijl zo heel duidelijk bij zichzelf te rade ging. Op dat moment, dat niets verhullende ogenblik overviel mij een groot medelijden dat mij werkelijk even in verlegenheid bracht en het liefst was ik opgestaan en had mijn excuses aangeboden. Wat had ik gedaan door deze zware, wat boerse man in zijn grijze kolbertje die daar in het slechte licht met zijn met pleisters opgelapte stetoscoop stond te spelen en onzeker op mij neerkeek, in het laatst van de avond te laten opbellen? Voor hij had kunnen arriveren in een geur van geneesmiddelen en benzine - zou hij eerst getankt hebben, niettegenstaande de dringende telefonische oproep eerst getankt hebben? - was het al weer aan het afnemen en tijdens zijn aanwezigheid ebde het langzaamaan weg en verdween geheel, nog voor hij zijn stetoscoop had kunnen plaatsen.

De aanwezigheid van de hospita, mij toch al niet te sympathiek, irriteerde mij nu bovenmate maar ik kon haar na het voorafgaande moeilijk de deur wijzen, vooral ook niet omdat ik begreep dat een zo spoedige terugkeer van mijn geestkracht op een gebeurde dat zich nogal dramatisch had laten aanzien, haar in verwarring zou brengen, schokken en ruimte laten voor een verkeerde conclusie.

De arts verfrommelde de stethoscoop en stak hem in de zijzak van zijn kolbert. In zijn handen verscheen het zwartlederen receptenboek. Gedienstig ging ik wat verliggen om hem gelegenheid te geven zich op het voeteneind van het bed te zetten waar het licht van de staande schemerlamp viel.

‘Reeds vaker last van gehad?’ Het licht schitterde in de brilleglazen maar verleende hem verder geen enkele glans of air van gewicht. Dit was weer eens een arts die arts was niettegenstaande zichzelf. Ik wilde zijn ervaring niet onderschatten maar gaf hem weinig kans bij het stellen van een wat meer dan oppervlakkige diagnose.

‘Ja, meerdere malen. Ik wil echter niet beweren dat het deze keer dramatischer leek. Waarschijnlijk was ik alleen maar slecht gedisponeerd. Ik heb de laatste tijd weer veel ellende en teleurstellende ervaringen met vrienden moeten meemaken. Ik ben nerveus en vermoeid. Misschien is de verklaring dat u hier bent alleen gelegen in het feit, dat ik even mijn zelfbeheersing verloor en in paniek raakte.’

Wonderlijk, ik voelde me werkelijk uitstekend. Ja, ik was vermoeid geweest de laatste tijd doch nu voelde ik mij fitter dan ooit. Maar ik wilde mijzelf niets wijsmaken en zocht de oplossing in de geruststellende aanwezigheid van een dokter en zijn koffertje waarin krachtige spuitjes gereed lagen om een eventuele herhaling direkt de kop in te drukken.

De dokter keek peinzend. ‘Ik kan niets aanwijsbaars bij u vinden.’ ‘Is dat een diagnose? Wilt u hiermee iets definitiefs verklaren of laat u nog een mogelijkheid open?’

Ik kon er niets aan doen. Het lag helemaal niet in mijn bedoeling deze vriendelijke sukkel te dwingen zich achter zijn beroepsmatigheid te verschuilen maar nu dokter links en rechts greep om een vermeend overwicht te handhaven en vormelijk een recept begon uit te schrijven kreeg ik er plezier in hem nog even te ergeren. ‘Het is niet noodzakelijk een recept voor te schrijven. Ik ben reeds tevreden met een verwijsje naar een specialist.’

De dokter hield met een ruk op met schrijven en trok gehaast zijn vulpen van het papier. ‘Ik geef er de voorkeur aan u eerst op mijn spreekuur te onderzoeken.’

Ik dacht even na voor ik repliceerde. Uiteindelijk was zijn voorstel niet onredelijk en ik was geneigd er zonder meer op in te gaan maar ineens herinnerde ik mij weer met die terugkerende weemakende angst wat ik zo even had meegemaakt. ‘Het spijt me maar ik stel prijs op een elektrokardiogram. Zolang dat niet heeft plaats gehad blijf ik ongerust. Een ekg. is voor mij bijzonder... noodzakelijk.’ Ik had eigenlijk willen zeggen dat ik dit voornemen reeds veel eerder had genomen, dat ik mij er op de duur mee had verzoend, er mee had leren leven ja er

[p. 31]

mij zelfs op spitste; een levensnoodzaak! maar ik vond zelfs nu en tegenover een arts het wat gênant te spreken over leven en, noodzakelijkerwijs voortvloeiend uit deze omstandigheid, dood.

De dokter overhandigde mij het recept. ‘Kalmerende druppels. Bovenaan kunt u mijn spreekuren vinden. Ik verwacht u begin volgende week. Laten we zeggen, dinsdag.’ Hij stond met een zucht uit zijn zware lijf en een gekraak van het bed op en de hospita die met ineengeslagen handen, roerloos en zwijgend van haar aanwezigheid blijk had gegeven schoot toe en ging voor. Achter de deur hoorde ik haar in praten uitbarsten. Ze zou de arme man tijdens hun tocht naar voren wel het hemd van het lijf vragen. Even later hoorde ik in de gang nog zeggen, ‘O juffrouw Does, dat was de dokter. Een hele konsternatie zo even!’ Daarna werd het weer stil op het gesuis van de gaskachel in mijn kamer na. Ik overdacht de gebeurtenissen van het laatste uur. Ik keek rond en dacht na, onderwijl met mijn hand lichtjes de hartstreek beroerend. Nu alles weer normaal scheen, de aanval achter de rug, kon ik mij niet meer voorstellen wat er gepasseerd was. Alles leek zo definitief verleden tijd, reeds zo lang geleden gebeurd dat het heel wel mogelijk was dat een en ander alleen in mijn verbeelding had bestaan. Was er drukte geweest? Zo ja moest ik mij dan niet diep schamen dat ik op deze onverbloemde wijze zó de aandacht op mij had gevestigd? Ik stak mijn linkerarm uit en bewoog de vingers van mijn hand. De gouden schakelarmband waarop in fijn schrijfschrift in het frans, duits en engels mijn naam, geboortedatum, geboorteplaats en bloedgroep waren gekalligrafeerd, gleed naar beneden en schitterde en vonkte in het kunstlicht. Ik hield van sieraden en vond er niets onmannelijks in, een verwijt dat door deze en gene bij het zien van de armband wel eens werd gemaakt. Het enige nadeel was dat ik nu geen horloge kon dragen. Een horloge én een armband, dat vond ik weer overdreven terwijl ik aan mijn rechterpols niets kon velen.

De kramp uit mijn arm en hand was weggetrokken. Ik wilde een sigaret opsteken, bedacht me, kneep tenslotte een sigaret doormidden en beluisterde angstvallig mijn hartslag toen ik de eerste trekjes nam. Daarna stond ik voorzichtig op, er gebeurde niets. Ik keek mijn kamer rond en was uiterst gelukkig met het prima bedstel, de boeken, de malle schilderijen, de granieten gootsteen, de gesloten kastdeur waarachter een grote rotzooi. Ik was blij met mijn betrekkelijk isolement en sloot de deur af waarbij ik zorgde dat het moeilijke slot niet zorgeloos weer terug kon springen. Ik verwarde mij even in het snoer en knipte de schemerlamp uit. Wanneer ik wat mij zo onverhoeds had overvallen als een loutering wilde zien, een terugkeer voor mijn part uit de sleur van alledag naar de dankbaarheid voor het minste en geringste, dan moest ik nu uit het raam kunnen kijken en de straat waar alleen maar pensioengerechtigden durfden te wonen, de straat met zijn ellendige verlichting, kneuterige tuintjes en saaie woningverenigingbouw met een lach van tevredenheid gadeslaan. Ik schoof de gordijnen open en, niet tevreden met half werk, het raam naar boven. Hierna knielde ik op de grond en leunde naar buiten. Recht tegenover mij waren enkele benedenverdiepingen uitgebroken. Zij dienden nu als vergaderruimte terwijl overdag kantoor werd gehouden door de B.B. en enkele vage sociale instanties. Ook vanavond hadden er zich mensen verzameld waarvan enkele in het late avonduur voor de geopende deur nog wat napraatten. Er klonk vrolijk gelach uit het groepje en er was een geduw en gesol van belang wat resulteerde in geregeld neerkletterende fietsen. Vanavond was er zeker weer eens de muziek beoefend want de meesten van de jongelui droegen in stevige zeildoeken hulzen verpakte instrumenten op de rug en treurig herinnerde ik mij een voorval uit mijn jeugd, nog voor mama door haar huwelijk met Schumacher mijn toekomst had verzekerd en met komfort gestoffeerd. Het was in die tijd een tijdlang mijn ideaal een guitaar te bezitten. Avond aan avond droomde ik voor het slapen gaan ervan neer te zitten met het virtuoos bespeelde ronkende instrument losjes op mijn bovenbeen gesteund terwijl een dichte ring van toeschouwers en luisteraars zich om mij verdrongen. De entourage mocht veranderen, ik mocht verkeren aan het strand of op de hei, steeds werd ik omringd door ettelijke honderden bewonderaars. Dit opwindende beeld deed mijn toch al geringe prestaties op school ernstige schade en ook in huis scheen ik, zoals latere verhalen luidden, die tijd ongenietbaar door dagdromerijen en kribbige uitvallen. Toen ik mama in een vlaag van zelfbeklag mijn verlangen kenbaar maakte aarzelde ze dan ook niet lang, al moest ze er op onverantwoorde wijze de schrale alimentatie van vader voor aanspreken. Misschien was het die avond ongeveer zo laat als nu, het was in ieder geval al donker want mama die streng oordeelde over verspilling en zelf vaak een naar mijn gevoel overdreven voorbeeld van zuinigheid gaf, had de lamp in haar kamer ontstoken. Zij had mij bij zich

[p. 32-33]

[p. 34]

A. Teister

Radeloze Rinus heeft verdomd
als het niet waar is weer een hele
expositie bij elkaar geverfd een hele
zaal met rood en groen en recht en rond
en gevoelig gekweld bezeten.

En daar wij van Rinus' leven weten
dat het een kosmische strijd om de kleur
en de vorm en de toets en de verfhuid
de blabla de bloblo de blauwblauw is,
dat ieder stilleven een snauw
van wanhoop, ieder portret een sterfhuis
van smart is, een kreet en een aanklacht,
zijn wij vóór we de museale aandacht
voor Rinus vragen, en vóór
onze ochtend-editie ter perse ging
gaan kijken of, nu hij nog leeft,
Rinus wel beide oren heeft.

En ja hoor.

geroepen en mij met haar lieve stem verzocht haar wat gezelschap te komen houden. Al spoedig werd het mij duidelijk dat zij mij een verrassing bereidde. Ineens was ze opgestaan en had mij toen stralend en blij dat zij mij gelukkig kon maken een van kanvas vervaardigd foudraal met een verkruimeld lederen handgreepje overhandigd.

Ik moet in elkaar gekrompen zijn en er ontredderd hebben bijgezeten, zoiets alsof mij zojuist een onrechtvaardige klap was gegeven. Mama vertelde dat de meneer uit de muziekwinkel haar had verzekerd dat hij dit tweedehands instrument volledig garandeerde op toon en kwaliteit toen zij hem had gevraagd om een guitaartje voor een jongen van een jaar of veertien maar ineens had ze opgehouden met praten, mij bezorgd, zelfs vreemd gadegeslagen en gevraagd waarom ik het instrument nog niet had uitgepakt.

Nog weet ik niet hoe het mij gelukt is onder vrolijke uitroepen de hoes die met een veter als aardappelzak werd dichtgebonden open te knopen. Ik had te vaak voor de etalage verderop in onze straat gestaan om niet te weten wat ik te zien zou krijgen. Het was een bruinglanzende mandoline waarvan alleen op de bolle onderkant - als de buik van een mestkever heb ik boosaardig gedacht hoewel ik naar waarheid nimmer een mestkever had gezien - de lak enigszins was weggesleten. De handelaar had als service nog een plectrum tussen de snaren geklemd waarmede deze betokkeld moesten worden. Als het nu nog een banjo was geweest, maar nee, het was zo'n tingelding voor de meiden van de radio geworden! En het had mama wel vijfendertig gulden gekost! Een rib uit haar lijf en niemand die dat beter wist als ik.

Toen ben ik in schreien uitgebarsten en met mijn armen om mama heen heb ik haar wel duizend keer bedankt terwijl ik snakte naar een vertroostend gebaar en mij vernederd en diep ellendig voelde. Een beroerde ervaring, vooral omdat ik mama er onmogelijk deelgenoot van kon maken. Ook nu kon ik niet voorkomen dat de tranen mij rijkelijk over de wangen liepen terwijl ik het vrolijke troepje aan de overkant bespiedde. Ik was er zeker van dat geen van hen de mandoline zou bespelen. Het was dan ook een laf soort instrument. Benepen van klank, eng van vorm, een kwelling voor de toehoorder en haast beledigend onmannelijk. Alleen mama had zich zo kunnen vergissen in haar niet aflatende pogingen anderen gelukkig te zien. Zelfs van haar sterfbed had ze een feest willen maken en uiterst ongepaste grapjes verzonnen om mij en Schumacher het waken maar te veraangenamen.

Het vocht op mijn wangen droogde kil op in de frisse buitenlucht. Ik bemerkte dat ik weer kon glimlachen. De straat had niets angstwekkends meer. Ik had haar benepenheid gadegeslagen, droeve herinneringen waren het resultaat maar ik wilde niet meer zoals anders dood. Integendeel, ik begon werkelijk dankbaar te worden voor het minste en geringste! Wat dat betreft was deze avond die zo ellendig was begonnen toch rijk aan ervaringen en uiterst vruchtbaar geweest. Ik had iets gewonnen en besloot mijn vrienden daarvan deelgenoot te maken, ook al zouden zij zoals zo vaak niet

[p. 35]

gediend zijn van mijn goede intenties. Met enige bitterheid bedacht ik dat het de schijn had dat alleen het geld mijn aanwezigheid voor hen verzoette, maar niet van plan mij nu al uit het veld te laten slaan sloot ik het raam af en schoof resoluut de gordijnen dicht om reeds tegen negenen de volgende ochtend de deur achter mij toe te trekken. Ik had goed geslapen en voelde mij ontspannen en rustig. Er was geen herhaling geweest, misschien ook omdat ik die niet meer vreesde, naar nu buiten, herinnerde ik mij eens gelezen te hebben dat het voor mensen zoals ik niet zonder gevaar was tegen een zo straffe wind als er nu stond in te lopen. Daarbij regende het en de straat kwam mij onherbergzaam voor. Toch vermande ik mij en besloot nu eens geen taxi te nemen maar de tram zoals zovelen gedwongen waren te doen. Ik was niet van plan mij te laten ringeloren door een kwaal die heel goed door een sterke wil en een rustige levenswijze tot onbetekenende proporties teruggedrongen kon worden, daarvan was ik overtuigd. Toch, niettegenstaande mijn spijkerharde voornemen en de missie waarin ik sinds gisteravond heilig geloofde, bevoelde ik, nog steeds voor de huisdeur staande, mijn polsslag en ging nauwlettend na of zich geen pijnen in borst en linkerarm voordeden tot ik besefte dat de hospita, in de keuken doende, mij door de raampjes van de deur kon gadeslaan en als om haar te tonen dat er verder met mij niets aan de hand was stapte ik resoluut de regen in en liep snel de straat uit.

Het was voor het eerst sinds jaren dat ik mij weer eens door een tram zou laten vervoeren. Een taxi is zoveel sneller en gerieflijker terwijl de tram mij afstoot door het vaak gedwongen kontakt met mensen waar ik vies van ben.

Ik liep snel door de vervelende buurt terwijl de wind mijn broekspijpen dwaas vooruit deed klepperen en een lichte hagelbui op mijn regenscherm ruiste. Al spoedig bemerkte ik dat mijn gezicht gloeide door de frisse buitenlucht. Als ik voortaan meer ging

M zijn twee reigers, die zijn bek aan bek bezig aan een philosophisch gesprek.

lopen dan kon ik er op rekenen er steeds gezonder en blozender uit te gaan zien waardoor ik tenminste mijn taxi-teint - smalende opmerking van Charles, vooral gebruikt als er meerdere mensen bijeen waren - zou verliezen. Hoe minder men op mij had aan te merken hoe beter ik mijn vrienden er op kon wijzen dat er geen enkele reden voor hen was om ontevreden te zijn, een stemming die ik altijd al had verfoeid maar die ik nu, na het openlijk aan de dag treden van mijn levensgevaarlijke kwaal, werkelijk haatte. Als ík blij en dankbaar kon zijn, ieder uur van de dag, dan moesten zij het, en dat was niet meer dan hun plicht, toch zeker kunnen. Mijn missie zo zou ik het willen formuleren, bestond uit niets meer of minder dan hen hierbij de helpende hand te reiken door voortdurend te blijven hameren op al die kleine gelukzaligheden die ieder mensenleven zo blij begeleidden. Ik was mij bewust dat ik mij aan de niet geringe gevaren der twijfel blootstelde. Mijn vrienden zouden niet voetstoots toegeven. Ongetwijfeld gingen ze zoals steeds reeds bij mijn binnentreden proberen mij van hun kommervolle omstandigheden te overtuigen, mij zo overhalend tot allesbehalve onbelangrijke leningen. Ik nam mij echter voor hier geen gehoor meer aan te geven. Misschien klinkt het gezegde Geld maakt niet gelukkig voor menigeen als een platitude maar ik had aan de lijve ondervonden dat Gezondheid inderdaad vele malen belangrijker is. O, hoe zouden ze trachten hun agressie op mij te projekteren doch ik hoefde hen maar voorzichtig mede te delen dat ik voortaan elk ogenblik van de dag zonder waarschuwen kon doodblijven om hen doeltreffend de mond te snoeren. Voorwaar, een sterk argument dat hen zeker beschroomd zou maken!

Nu ik eindelijk een duidelijk afgebakende taak had voelde ik mij uiterst gelukkig. Eindelijk kon ik bewijzen wie ik eigenlijk was. Nooit had iemand de moeite genomen daar achter te komen. Nooit viel ik eens op door scherts of puntige formulering, maar nu had ik alle gelijk aan mijn kant en, daar durfde ik een eed op te doen, óók hun vrouwen.

De tram leverde wonder boven wonder geen moeilijkheden op. Ik hoefde slechts kort te wachten in een tochtig portiek waar ik mij voor het noodweer had teruggetrokken en mijn medepassagiers waren maar weinig in tal zodat ik zonder moeite een goede zitplaats kon uitzoeken. Het viel mij op dat we vaak stopplaatsen voorbij reden en ook het verkeer kon summier genoemd worden. Een plotseling inzettend gebeier van klokken en een korte informatie bij de

[p. 36]

conducteur die een zurige geur verspreidde als bewaarde hij reeds uren broodresten in de mond, bevestigde het vermoeden dat ik vandaag weer eens met een zondag van doen had. Het lot was mij gunstig, dat werd mij overduidelijk. Niet alleen is zondag mijn dag, de dag waarop ik het liefst in de stad kom, tussen de mensen vertoef die er dan tenminste wat beter onderhouden uitzien, koffie drink bij Heck en wanneer het seizoen dáár is een circusvoorstelling in Carré bezoek - matinee natuurlijk, soms zie ik zo'n programma wel drie keer - maar nu had ik ook alle kans mijn vrienden die uitgesproken zondagschuw zijn, thuis te treffen. Eilasie! het ging steeds beter met mijn missie. Terwijl ik mij verkneuterde en onderwijl mijn medepassagiers scherp observeerde - zelfs het prontere, in keurig zwart gestoken oudje leek mij kerngezond maar wat betekende zo'n mensje uiteindelijk nog? wat spieren, kraakbeen en een hoeveelheid vocht waar ze versteld van zou staan, waterzak, - reed ik prompt enkele haltes te ver mee zodat ik vrij doorregend bij Tim en Lenie aankwam.

Ze wonen weinig riant in een smalle, geasfalteerde gleuf die weliswaar een drukke, voorname winkelstraat kruist maar daar verder niets mee van doen heeft. De huizen zijn er laag, vergoord en vervallen tot het gebinte. Ik betrap mij er dikwijls op dat ik iets heimelijks krijg wanneer ik de taxi reeds bij Gescher & Kemper laat stoppen en voor een der etalages vol zilverwerk wacht tot de wagen uit het gezicht is verdwenen om daarna snel die vieze spleet in te schieten als ben ik iemand met rare plannen.

Deze korte wandeling is bijzonder onaangenaam en niet geheel zonder gevaar. De kinderen van de proleten die hier vegeteren zijn snel en venijnig als ratten, kennen god noch gebod, duwen elkaar tegen je aan waarbij het overbrengen van pulex irritans en pediculus lang niet denkbeeldig geacht mag worden, schreeuwen je na in onvoorstelbare bewoordingen en zien eruit alsof ze hun voeder in de goten krijgen opgediend. Ik moet er niet aan denken ooit nog eens gedwongen te zijn met zulke kindertjes aan één tafel te zitten.

De regen had tenminste het voordeel dat dit tuig van de straat was weggespoeld toen ik aanbelde. Overtuigd van mijn gelijk, kalm en zeer zeker, in mijzelf monkelend om mijn prima conditie, straks in de benauwde alkoof van Tim de frisse buitenlucht die als een aureool van mannelijke gezondheid uit poriën en kleding zou barsten, trok ik minstens vijf minuten hard aan de verroeste trekbel wat met heel wat vrolijk lawaai gepaard ging voordat de deur met kracht werd opengetrokken door een zogenaamd woedende Lenie die mij met een stroom scheldwoorden begroette. Ik was door deze ontvangst in het geheel niet uit het veld geslagen, integendeel, ik knikte haar minzaam toe, daarbij beide handen in een sussend gebaar boven het hoofd heffend. Ze is in wezen lief en bescheiden maar moest door haar huwelijk met Tim definitief breken met haar - van wat ik heb horen vertellen eenvoudige maar keurige - familie. Haar omgang met Tims collega's, allen interessante maar nogal ruwe artiesten die in opperste vrijmaking alle conventies hebben laten varen, heeft haar optreden en woordkeus nogal ongunstig beïnvloed maar ze heeft een hart van goud waarin ik een speciaal plaatsje heb, daar ben ik zeker van!

Luchtjes en benenbrekerij trotserend klom ik de gammele trap op en stond in Tims atelier. Lenie bleek nergens meer te bekennen maar in de, met hardboard van het atelier afgeschoten keuken hoorde ik haar tegen de kinderen uitvaren die er enthousiast aan het ronddullen waren.

Er heerste in het vertrek de ranzige stank van gemorst bier en sigarettenrook. Ik schoof het jute gordijn voor het raam weg en ontwaarde een hevige rommel van kapot glaswerk, hopen in de kleden uitgetrapte peuken alsof iemand de asbakken had omgekeerd om daarna krachtig met de voet de inhoud fijn te wrijven, intieme kledingstukken en Tim die kreunend en blootgewoeld in het brede echtelijke bed lag. Gevoelig voor sfeer als ik ben werd in deze door het grijze daglicht belichte ruimte waar nog niet zo lang geleden duidelijk een orgie had plaatsgehad, danig een domper op mijn stemming gezet. In mijn verbeelding zag ik zwetende lijven, slechts verlicht door een elektrisch peertje in een vreemd, onesteties ritueel rondkroelen en ik was blij dat mijn vrienden mij altijd bij deze uitwassen van vermaak hadden geweerd.

‘Wie is daar godverdomme,’ hoorde ik Tim zeggen.

Voorzichtig ging ik op de rand van het bed zitten, er voor zorgend dat ik mijn jas tussen mij en de groezelige lakens hield en keek naar Tims naakte, glanzende rug waar de spieren als kabeltouwen overheen lagen. Wat een body had die vent! Ik kon begrijpen waarom Lenie zich op hem had verliefd.

‘Ik ben het, Piet,’ zei ik. ‘Voel je je niet lekker Tim?’

‘Godsgruwelijke kater,’ kreunde Tim. ‘Ik ken maar één Piet en dat is een klootzak die hier niet meer binnenkomt.’

Ik vermoedde dat Tim een lange, wat pok-

[p. 37]

dalige jongen bedoelde die zich slechts sluipend voortbewoog. Ik meende dat ik hem wel eens Piet had horen noemen en ik kon Tim geen ongelijk geven. Die jongen had op mij ook geen prettige indruk gemaakt.

Voorzichtig draaide Tim zich om en richtte zich op. Onmiddellijk schikte ik de kussens achter zijn rug, niet in het laatst om hem de kans te ontnemen weer terug en in slaap te vallen wanneer ik met mijn boodschap voor de dag kwam. Tim keek me met bloeddoorlopen ogen aan. Zijn anders zo blozende gezicht was vaal, er kleefde geronnen bloed op zijn wang en er lagen paarsige wallen onder zijn ogen. ‘O nee,’ fluisterde hij en plotseling in een onverklaarbare opwinding vervallend schreeuwde hij: ‘Lenie, lenie, wat heb je me nu weer in godsjezusnaam geleverd!’ en op mij wijzend, ‘neem dat weg daar of ik kom uit bed en ik stamp jou en je kinderen en de hele godvergeten rotzooi hier in elkaar!’

Lenie kwam niet te voorschijn en Tim zakte weer achterover en bleef voor dood liggen. Ik schrok maar gelukkig zag ik dat er, zij het wat hortend, werd ademgehaald.

Wat bezielde die jonge kerels toch om zó hun jeugd en gezondheid te vergooien? Al die prachtige talenten gingen op deze wijze in rook op. Ze wisten toch wat voor een verwoestende werking alcohol had op lichaam en geest?

‘Luister eens Pietje,’ begon Tim met schorre stem en ik zag dat zijn lippen door droogte gesprongen waren, ‘wees eens lief en haal ogenblikkelijk een emmer water, melk, aspirine, norit en vitaminetabletten en leg daar bovenop minstens een briefje van vijfentwintig. Het is wat wild geweest en morgen moet de huur betaald worden’.

Ik haastte mij hieraan te voldoen. Als ik iemand kan helpen dan ben ik wel de laatste om te weigeren. Ik zou prima zijn als arts of sociaal werker. Alleen wat het geld betreft, daarin ging ik Tim toch teleurstellen wat overigens alleen maar goed voor hem was want tegenslag staalt de mens. Trouwens,

N is een reiger, die net een tak geplukt heeft welke hij instinctmatig in zijn nest gaat verwerken.

ik zou hem in plaats van wat geld een geestelijke basis geven die hem ertoe in staat zou stellen voortaan tevreden en evenwichtig zijns weegs te gaan, hard te werken en een harmonies gezinsleven te leiden.

In het keukentje trof ik de half geklede Lenie aan die bezig was Tim jr. te voeren terwijl little Lenie zich amuseerde met de watersproeier.

‘Klootzak,’ zei Lenie, het haar dat in pieken voor haar gezicht hing wegvegend, ook zij zag er weinig florissant uit als had ze mee geboemeld maar dat geloofde ik niet, het zouden zorgen zijn, de huur die betaald moest worden - ‘je bent gek om zo vroeg te komen.’

Ik vroeg haar een emmer maar de enige die in huis aanwezig was bleek gevuld met luiers zodat ze door mijn aandringen ten einde raad tenslotte een bos verlepte bloemen uit een vaas trok en die tot de rand bijvulde. Ik weerhield haar ervan een pak soda en een kwak theebladeren die in de gootsteen lag door het water te mengen omdat ‘die vent zich vannacht weer schofterig had gedragen,’ viste met een treefje het bloemsprietsel uit de vaas, nam het restant melk en kreeg aanwijzingen waar ik mogelijk de rest kon vinden.

‘Het water smaakt naar kuttemoes en de melk was zuur,’ zei Tim. Het drinken ging hem best af al morste hij flink. Ik zag met genoegen dat het hem goed deed want hij begon luid te zingen.

‘Jesus, ik geloof dat die gooser weer dronken wordt,’ zei Lenie die voor een spiegel begonnen was zich op te maken.

Tim stond wankelend op en ging onzeker heen en weer lopen, zijn hoofd tussen de armen geklemd houdend. Daar het geringe kledingstuk dat hij droeg niet geheel in orde was sloeg ik de blik maar naar het plafond in afwachting van een mogelijkheid mijn boodschap zalig en zacht als boter in Tim te doen glijden. Tim begon ermee zijn vrouw hartelijk te kussen en toen ze hem kribbig afweerde legde hij mij een probleem voor waar hij erg mee inzat. Ik wil wel bekennen dat Tims vertrouwen mij niet weinig streelde al vergrootte het mijn verantwoordelijkheid wat ik echter blijmoedig aanvaardde. ‘Kijk eens, Pietje,’ zei Tim die naast mij op het bed was gaan zitten en nu een naakte arm om mijn nek sloeg. ‘Neem ik eerst aspirine voor het bedwingen van mijn koppijn, vitamine om de reserves weer op peil te brengen en dan norit om de kwalijke dampen neer te slaan, of andersom? Wanneer ik begin met norit, loop ik dan niet het gevaar dat de daarna ingenomen pijnstillende en opbouwende stoffen door het kool

[p. 38]

worden beabsorbeerd?’ Tim keek mij met troebele ogen zó aanhankelijk aan dat het mij ontroerde. Hij nam gelukkig zelf een besluit en begon, nadat hij een krant op de tafel had uitgespreid, met een hamer de tabletten fijn te slaan. Ik trachtte hem te bewegen niet meer dan vijf aspirines te nemen maar hij weigerde te luisteren. Begeleid door verrukte uitroepen en malle danspasjes wat erg op onze lachlust werkte, goot Tim water op een bord en wierp er de inhoud van een buisje norit en een handvol vitaminedragees bij. Een nare brij ontstond die Tim onder luid geknor konsumeerde waarna hij zich langzaam voorover boog, boerde en de inhoud van zijn maag tussen zijn gespreide voeten deponeerde. Ik was ontzet, ja beledigd! Als ik iets niet kan hebben dan is het wel vomeren in mijn aanwezigheid. Een schandelijke zaak en daarbij niet van intimiteit ontbloot. De mens laat me daar wat los! Terwijl Tim zich terug in bed liet vallen en Lenie onder gevloek met een dweil in de weer ging, stond ik op en rende naar de keuken waar ik verscheidene glazen water dronk om mijzelf weer onder kontrole te krijgen. In de spiegel bekeek ik mijn gezicht oplettend. Zelfs mijn lippen trilden en bleek was ik ook. Of ik het mij niet had aangetrokken! Ik besefte dat ik mij tot kalmte moest dwingen en wel ogenblikkelijk en ik strompelde blind van schrik door de keuken waarbij ik Tim jr. omver stootte.