Toneelvoorstellingen
Sinds het overzicht in het februari-nummer heeft het beeld van de krachtsverhoudingen tussen de verschillende gezelschappen zich weer enigszins gewijzigd. Vooral de Nederlandse Cemedie heeft een achterstand ingehaald met een drietal(!) naar tijd, herkomst en karakter sterk uiteenlopende stukken, waarvan uitzonderlijk fraai verzorgde voorstellingen werden gegeven.
Die veelzijdige begaafdheid van de troep werd eerst losgelaten op mary mary, een spits Broadway-succes van de vrouw van toneelrecensent Walter Kerr, Jean. Vol keiharde ontluisterende grappen over het huwelijksleven an andere Heilige Zaken, heeft het de fijnzinniger recensenten wel geprikkeld, maar ook zij vonden de opvoering prima en prezen het decor, Kitty Janssens charme en de kwantiteit van de goede grappen. Een paar eeuwen ouder en vele eeuwen oudbakkener is Goldini's i rusteghi, een bot stuk zonder karaktertekening of intrige, ietwat gevitalyseerd door de balletachtige regie van Georges Vitaly, maar voornamelijk gered door de pronk van Nicolaas Wijnberg en door de ongeëvenaarde blijspeltechniek van Mary Dresselhuys, naarstig gesecundeerd door de meeste anderen. De vrouwen van troja tenslotte werden een triomf voor regisseur Ton Lutz, die een geslaagde moderniserende poging deed om het koor in de handeling te doen delen als individuen. Het drama, hoe melodramatisch ook en Ank van der Moer, hoe schor ook, bleven uitzonderlijk boeien. In een irrationele poging om intens grieks te doen had Wijnberg een soort piste op het toneel nagebouwd. Euripides' betoog tegen de vernietigingsoorlog bleek angstig actueel en onverwoestbaar.
De Hagenaars hadden een ietwat minder gelukkige greep gedaan met de zaak howard. C.P. Snows roman, waaruit dit stuk was geamputeerd, vermeit Zich weer eens in zijn lievelingsproblematiek van de onethische bêtaman en de wereldvreemde alfa-filosofen. Het stuk werd niet veel meer dan een zwak aftreksel van een rechtbankstuk in een niet voor Nederlanders toegankelijke Cambridge-atmosfeer. Overigens werd er natuurlijk heel geacheveerd in gespeeld net als in het bizarre Amerikaans-experimentele kluchtwerkje oh dad, poor dad, mamma's hung you in the closet and i'm feelin' so sad. Wie houdt van sick jokes en mooi-morbide persiflages op Ionesco kan hier genieten van prachtig spel door Georgette Hagedoorn. Steenbergen regisseerde het met humor en originaliteit maar wist niet duidelijk te maken waarom hij er zelf ook weer een rolletje in moest spelen.
In Rotterdam is men met voorzichtige stappen voortgegaan op de weg van het Betere Amusement voor de bredere beurs. Maar niemand van ons van de jonge Duister Siegfried Lenz was een oneerlijk knutselwerkje met een schematische oplossing voor het probleem van de duitse collectieve schuld. Het geheel stamde af van een hoorspel wat aan het niet aflatende geleuter nog maar al te goed te horen was. Rob de Vries had met leeuwemoed geprobeerd er nog wat beweging in te regisseren. Men beschikt in de Maasstad dit seizoen trouwens over heel wat redelijk acteertalent wat ook bleek uit het Hitchcockachtige het sein staat op moord, een ingenieuze Engelse thriller rondom vermeende en echte gekken met fraaie ontknoping. Regisseur Richard Flink had het mooi tegen Hollywood aan geregisseerd en Lia Dorana hield fraai het midden tussen gek doen en gek zijn. Wie niet al te hoge eisen aan de logica stelt kan hierheen samen uit, hè ja gezellig!
Het nieuwe Theater heeft zijn loodrechte val in de afgrond een ogenblik onderbroken met een alleszins aanvaardbare voorstelling van een oude Anouilh: romeo en jeannette, min of meer terecht totnogtoe door ons beroepstoneel verwaarloosd. Anouilh heeft hier een wat al te sloffe vorm gekozen om zijn thema van de door de wereld bedriegde Zuiverheid in onder te brengen, hoewel de dialogen al prachtig zijn. Ton Lensink had het met het ware begrip geregisseerd en speelde er een fijn afgewogen cynicus in. Vervolgens bereikte de troep dan het nagenoeg absolute nulpunt met een Middelbare Meisjes School-versie van rosmersholm van Ibsen. Eigenmachtige ingrepen van de regie en ontoereikend spel leidden tot een onherkenbare variant van 's schrijvers bedoelingen.
Studio, dat totnogtoe in dit seizoen boeiend bezig was, bracht alleen de akelige mislukking van Heinrich Böll's een slok aarde, een mathematisch uitgewerkt brokje science fiction, vol nobele waarschuwende bedoelingen. De voorbeeldige enscenering van Van Iersel was een veel betere zaak waardig. Dan zagen we van het om zijn 12-jarig bestaan jubelende Centrum nathan de wijze van Lessing. Een daartoe aangetrokken Pool, Sheybal, had om dit milde verlichtingsstuk een hoop poespas van expressionistisch rondspringende figuratie heen geregisseerd. Guus Hermus speelde er sympathiek en krachtig, maar soms haast al te ingetogen, de joodse anti-fanaticus in. Wat zou Centrum dit seizoen zonder hem geweest zijn? In ieder geval biedt dit kleine maar idealistische gezelschap deze eminente acteur optimale kansen. Ten slotte droeg Ensemble in de kundige regie van Guttmann weer eens Pirandello's hendrik iv bij met een wat kleurloze maar uiterst gevoelige hoofdrol van Julien Schoenaerts. Natuurlijk blijft dit meesterwerk ook in deze lang niet gave voorstelling enorm de moeite waard.
Het totaalbeeld blijft: een ietsje zwakker maar weer even gevarieerd seizoen als het vorige.
H.v.d.B.
Auteursrechtelijk beschermd