Hollands Weekblad. Jaargang 4

[p. 11]

Korte commentaren

Protocol

Men hoeft niet zo ver te gaan als ds. J.F. Berkel tijdens de dienst in de Delftse Nieuwe Kerk: ‘Het verzet in Nederland zou zeker zijn vastgelopen zonder haar, de Moeder des Vaderlands’, om toch met dankbaarheid te kunnen vaststellen dat Koningin Wilhelmina op het juiste moment de juiste keuze maakte, en tot buiten het raam van haar plichten gedurende de oorlog voor Nederlands bevrijding gedaan heeft wat zij kon. Een vorstin die vijftig jaar regeerde en gedurende de vijf jaar oorlog ‘rose to the occasion’, had een betere afvaardiging bij haar begrafenis verdiend dan zij kreeg. Weliswaar waren de koningen van België, Denemarken en Noorwegen aanwezig, maar koningin Elizabeth van Engeland liet zich vertegenwoordigen door de breekbare, 81-jarige prinses Alice, gravin van Athlone. Een kwestie van protocol? Ongetwijfeld. Maar wie zou het betreurd hebben als dit bloedeloze protocol eens bij uitzondering had moeten wijken voor een menselijke daad van eerbied en genegenheid? Wat heeft koningin Elizabeth gepresteerd, dat zij het zich veroorloven kan de gravin van Athlone als vertegenwoordigster te sturen? Zo zal het ook wel een kwestie van protocol zijn geweest, dat bijvoorbeeld De Gaulle, die andere ‘uitgeweken koning’ gedurende de oorlog, niet bij de begrafenis aanwezig was. Misschien had hij niet eens gemogen, al had hij gewild, - ik kan dat niet overzien. Een feit blijft intussen, dat het protocol de spaak is, die tussen het wiel van de gewone, warme menselijkheid wordt gestoken. We moeten ervan af. Ook van Nederland uit zou de doorbreking van het protocol kunnen beginnen. Want bij al het voorgaande mag niet worden vergeten dat prof. Gerbrandy begraven werd zonder de aanwezigheid van een lid van ons koninklijk gezin, met alleen een kamerheer of stalmeester of iets dergelijks als vertegenwoordiger. Dat het zonodig anders kan, bewees de Zweedse koninklijke familie, door haar aanwezigheid bij de begrafenis van Hammarskjöld.

N.S.

Operatie ‘Fallex II’

De Nederlandse pers heeft aan de affaire van het Hamburgse weekblad Der Spiegel betrekkelijk veel aandacht gewijd. Maar waar de tegen het blad gerichte beschuldiging van landverraad eigenlijk precies op steunde, bleef voor de Nederlandse lezers tamelijk in het duister. Een correspondent van De Volkskrant was, voorzover we hebben kunnen nagaan, de enige, die aan de uitvoerige beschrijving (17 pagina's) van Der Spiegel, enkele sprekende bijzonderheden betreffende de in september j.l. gehouden NATO-oefening ‘Fallex II’, ontleende.

Men kan de voorzichtigheid der andere Nederlandse dagbladcorrespondenten best begrijpen, men is in de Bondsrepubliek gauw bij de hand met de beschuldiging van ‘landsverraderlijke publikatie van militaire geheimen’, men zit daar als journalist blijkbaar zó in het schuurtje of wordt het land uitgezet.

Volgens bovengenoemde Volkskrant-correspondent (de Volkskrant, 29-10-'62) gingen de Atlantische stafofficieren bij de desbetreffende geheime oefening er van uit, dat de Russen een wereldoorlog hadden ontketend met atoomaanvallen op een Duits vliegveld en op lucht- en raketbases in de Verenigde Staten, Engeland, Italië en Turkije. En de correspondent vatte de onthullingen van Der Spiegel als volgt samen:

‘Na enkele dagen waren grote delen van Engeland en de Bondsrepubliek volkomen verwoest. In de beide landen waren 10 tot 15 millioen doden. In Amerika, door hellebommen geteisterd, waren de verliezen nóg groter.

Een onvoorstelbare vluchtelingenchaos belemmerde de opmars der Rode Legers. Toch konden de Russen in Noord-Duitsland grote terreinwinst maken wegens gebrek aan NATO-troepen. Hamburg werd niet verdedigd.

De voorbereidingen van de Westduitse regering bleken absoluut onvoldoende. De gezondheidsdienst stortte het eerst ineen. Gebrek aan artsen en medicamenten. Ook de levensmiddelenvoorziening faalde.

De vitale bedrijven en het verkeer konden niet in stand worden gehouden, de luchtbescherming was beneden alle peil, een regeling van de vluchtelingenstroom bleek onuitvoerbaar. De telefoon- en telegraafverbindingen vielen na korte tijd uit.

De regeringsleiders, de ambtenaren en de andere waarnemers, die de oefeningen bijwoonden waren verbijsterd. Minister Höcherl verklaarde: ‘In de tegenwoordige omstandigheden heeft vrijwel niemand een kans.’

Ook op de leek in militaire aangelegenheden maakt bovenstaande beschrijving een alleszins realistische indruk. Men kan zich dan ook gemakkelijk voorstellen, dat de NATO-

[p. 12]

veldheren met de resultaten van de operatie ‘Fallex II’ (en vooral met de publikatie ervan) niet bijster gelukkig zijn. Maar moest daarom de hele geschiedenis geheim worden gehouden? Wij hoorden het vermoeden uiten (bij Scheltema!) dat de hierboven bedoelde correspondentie aan de Volkskrant door een geestelijke zou zijn verzorgd. So what? Dat zou alleen maar betekenen dat de onafhankelijke journalistiek tegenwoordig ook in het zwart, d.w.z. in een soutane, gekleed zou gaan. En daarover kan men alleen maar verheugd zijn.

v.h.R. Sr.