Hollands Weekblad. Jaargang 4

[p. 7]

Korte commentaren

Onzindelijk

Minister Zijlstra en socialist Vondeling hebben het buitenparlementair met elkaar aan de stok gehad over ‘onzindelijkheid’, onzindelijkheid van belastingverlaging.

De heer Zijlstra heeft prof. Vondeling nogal scherp, ironisch en ook wel geestig aangevallen met een gecastreerd citaat uit een rede bij de algemene politieke beschouwingen. Vondeling heeft de beweringen van Zijlstra onzindelijk genoemd, vanwege dat onvolledige citaat. En zeer terecht.

Nu hij niet meer in het volgende kabinet zal terugkeren, voelt de heer Zijlstra zich kennelijk van een zware last bevrijd. Ik heb hem nog nooit zo uit de plooi zien komen als op het antirevolutionaire partijconvent. Zijn bewering, dat hij geen ‘homo politicus’ is, weerlegde hij daar zonder meer. In zijn latere verdediging, dat hij voor dit genus mens nog te jong is, kon ik geen logika ontdekken.

Uit de rede van Zijlstra èn uit de rede van de voorzitter van de A.R.P. heeft iedere niet eens zo erg goede verstaander de conclusie moeten trekken, dat de antirevolutionairen, als het maar enigszins mogelijk is, geen nieuw kabinet met socialisten willen hebben. Belangrijk argument: daarmee zou men toch erkennen, dat het beleid van De Quay c.s. een mislukking is geweest.

Dat is wat zonderling. Wanneer op een gegeven moment verkiezingen zijn gehouden en men staat voor de formatie van een kabinet, beziet men de situatie van dat ogenblik en gaat men geen gevoelsargumenten hanteren, die in een (lage) parlementaire sfeer opgeld plegen te doen.

Onzindelijk? Ach nee, laten wij dit woord toch niet in het politieke jargon plaatsen. Het is best mogelijk, dat Vondeling zichzelf en zijn partij als de politieke nazaten van Ter Braak beschouwt, als De Nieuwe Elite. Het mag best, al is het een beetje snobistisch, een beetje ridicuul. Maar de zindelijkheid van Ter Braak hoort op het Binnenhof niet thuis. Dat is citaatvervalsing en dus ‘o .... k’.

A.F.L.

Treinreis

Met de trein naar Utrecht gereisd. In de stationskiosk (onder de toonbank door) de biografie gekocht van P.B. Tegenover me zat een man die wat op Lucas van der Land leek (hij verliet het gymnasium als vijfdeklasser toen de Joodse leraren de school moesten verlaten). Bij het raampje een man met de hoed diep over de ogen. Besmuikt in het boek gelezen. Interessante passage over het lidmaatschap van P.B. van de S.S., - om studieredenen. ‘Wist je dat...’, begon ik tegen de man die wel wat op Van der Land leek. Hij knikte bijna opmerkbaar met zijn hoofd en wees met zijn ogen naar de man in de hoek. Deze schoof de hoed achter op zijn hoofd, rees overeind en vroeg: ‘Wat leest u daar?’ Ik was zo goed niet of ik moest het hem tonen. ‘Dat dacht ik wel,’ knikte hij grijnzend. Hij haalde een muilkorfje tevoorschijn, schoof het boek erin (het paste precies) en knipte de korf weer dicht. ‘U hoort hier meer van,’ zei hij dreigend, en hij verliet de coupé. ‘Wie léést nu ook zoiets, en plein public...’, zei de man die wel iets weg had van Van der Land verwijtend.

N.S.

Arbeidersjongens

Het VARA-Aetherforum, weer actief, moest natuurlijk ook de tanden zetten in het Dachautje spelen. Meijer Sluijzer maakte daarbij de merkwaardige opmerking, dat negen van de tien reacties in de kranten een poging waren de daden van de ontgroeners te vergoelijken. Dit werpt natuurlijk wel een merkwaardig licht op de kranten die Meijer Sluijzer leest, want mijn becijferingen leidden tot een tegengestelde uitkomst. ‘Als een arbeidersjongen eens wat uithaalt komt dat met grote koppen in de kranten, maar als zo'n student...’ Alweer Meijer Sluijzer aan het woord. Welke kranten zou hij toch lezen? Elke misstap van studenten wordt immers in den brede uitgemeten, omdat de misstap van ‘een jongen van fatsoenlijken huize’ groter nieuws is dan een misstap van een arbeidersjongen, van wie je zoiets kan verwachten. Dat juist daarin de discriminatie schuilt van ‘de arbeidersjongen’, schijnt Meijer Sluijzer te ontgaan. Dat krijg je als je de verkeerde kranten leest.

N.S.

Dachautje

Tegenover de hausse aan afschuwbetuigingen over het Dachautje spelen, stonden ook enkele minderheidsbetogen van mensen met dubbele namen (Cnoop Koopmans in Het Parool, Goeman Borgesius in De Telegraaf, beiden in ingezonden stukken van opmerkelijke lengte), die uiteraard hun weerzin betuigden over... enz. Dat intussen de laatste ontgroeningsexcessen aan het licht zijn gekomen door Propria Cures, het blad dat ieder jaar weer tegen de corpsmentaliteit inschrijft en waarvan het bestaan jaarlijks mede bedreigd wordt door corps-

[p. 8]

leden op gevaarlijke uitkijkposten, zij hier terloops vermeld voor de boeroepers van nu, die voorheen altijd de boeroepers tegen P.C. waren. Hoewel men zich geneigd voelt bij zo'n massale afkeuring de partij te kiezen voor de geslagen underdogs B. en Van B. is lezing van de verweerschriften voldoende om die neiging de kop in te drukken. Vooral de heer Goeman Borgesius toont zich een ‘onzindelijk’ denker, om met Vondeling te spreken. Hij schrijft: ‘Wanneer men bij de afgelopen ontgroeningsperiode had gezegd “Wij gaan Beria'tje spelen en jij bent een vuile revisionist” of “inquisitietje” en “jij bent een stinkende ketter”, dan was dit in wezen even erg geweest, doch het had geen massale verontwaardiging opgewekt. Want wat beseffen wij, verontwaardigden, van het leed, dat onder de terreur van Stalin zich in Rusland heeft afgespeeld? Hoewel dit toch in eigen tijd speelde. En wat helemaal van het leed, toen de katholieke inquisitie hoogtij vierde?’

De nogal grote denkfout die Goeman (of is het Borgesius?) maakt is, dat ‘wij gaan Beria'tje spelen en jij bent een vuile revisionist’ inderdaad minder grievend en hartverscheurend is voor een joodse student wiens ouders in Dachau zijn omgekomen dan voor bijvoorbeeld de zoon van Rajk of Slansky. Nog geheel afgezien van het feit, dat de kerfstokken van Rajk en Slansky wel besnedener zullen zijn geweest dan die van de miljoenen vermoorde Joden. En zouden wij, verontwaardigden, niets beseffen van het leed dat zich onder Stalins terreur in Rusland heeft afgespeeld? Iets soortgelijks hebben we immers meegemaakt met onze joodse landgenoten? Als B. en Van B. zich niet hebben kunnen verplaatsen in zulk soort leed, dan hebben zij er nu alle gelegenheid voor zich erin te verdiepen. Het figuurlijk te hoop lopende volk dat figuurlijk hun hoofd eist, hoeven ze zich dan alleen maar even letterlijk in te denken.

N.S.

Dolle honden

Nederland is bezig een Hondsdolle Zeewering op te richten tegen ‘het witte hondje’. Blonde Dolly. De Amsterdamse bevolking, zo wordt van officiële zijde gemeld, werkt op voorbeeldige wijze mee aan de maatregelen die door de autoriteiten zijn bevolen. Gelukkig maar, want je weet het nooit met Amsterdammers. In de oorlog waren ze ook al niet zo grif met het doden van hun postduiven, die alom binnenshuis onderdoken, zoals ook die man onderdook wiens hond verdacht werd van hondsdolheid, terwijl het beesie (naar zijn zeggen) alleen maar even in zijn mand had gebeten. Dat iemand ‘hand’ had verstaan, kon noch hij, noch de hond helpen, zei hij vindingrijk. Op de eerste ochtend van de Muilkorfdag maakte ik trouwens mee hoe een schoffie van naar schatting 12 die zijn hond loslopende uitliet, een daartegen protesterende vrouw toevoegde: ‘Ach hou je bek, klerewijf, waar bemoei je je eige mee!’ Op de hoek een café, met op de drempel de caféhouder, die tegen de weghollende jongen zijn vuist ophief, als in een oud volksdrama.

In vroegere gevallen (de Plantaziekte, de besmetting van het leidingwater, om maar enkele gevallen te noemen) werd er van de zijde van de autoriteiten altijd een grote terughoudendheid betracht. Men wilde immer paniek voorkomen. Daar is toen altijd veel kritiek op geweest, en wellicht is het daaraan te wijten dat men bij de hondsdolheid alle registers wijd heeft opengezet. Men gaat zich afvragen, of iedere beteugeling van paniek niet inderdaad te verkiezen is boven de activiteit die nu alom wordt ontwikkeld en als een soort koorts zelfs, de Amsterdammers schijnt te overmeesteren. Geen honden meer in tram, trein en bus. Drieëntwintig gemeenten gemuilkorfd. Loslopende honden kunnen worden gedood. Er zijn zelfs mensen die hun hond naar de dierenarts brengen voor een spuitje, omdat het beest wel eens hondsdol zou kunnen zijn. Of worden. De Amsterdamse politie heeft zelfs om één uur 's nachts (het uur U) op de vroege zaterdag een klopjacht ingezet, met surveillancewagens en lange vangstokken. Niet één hond schijnt te zijn gevangen. Het heeft er alle schijn van dat fabrikanten van ondeugdelijke waar (margarine, flessensoep, geneesmiddelen) met fluweler handschoen worden aangepakt dan ‘onze trouwe viervoeters’, zoals deze in rustiger jargon worden genoemd.

N.S.