Hollands Weekblad. Jaargang 4

Korte commentaren

Ontgroening

Over de Amsterdamse ontgroening is alles al gezegd, behalve misschien het volgende. Ontgroenen wordt, zoals men weet, voorgesteld als een ontmanningsritueel. Zo ziet men jaarlijks op het Museumplein een strijd tussen twee elkaar vijandig gezinde groepen om een vat bier. De ouderejaars ziet men dan - al wat kaler wordend, in kleding die al wat sleets begint te worden, en met de wantrouwige blik van mensen die veel hebben meegemaakt - bijeengroepen, terwijl de groenen, potsierlijk uitgedost (jacquet, hoge hoed, wandelstok), in het midden dwaas rondhollen, wartaal uitslaan, met de stok zwaaiend, en aldus doende zichzelf vernederen en belachelijk maken in de ogen van de ongelovig toekijkende Amsterdammers. Een soortgelijke ontgroening nu, ondergaat men ook in de militaire dienst. Ook daar wordt men gedwongen in afwijkende kleding afwijkende handelingen te verrichten die met wantrouwen door de burgerij worden gadegeslagen, en het is dan ook niet verwonderlijk dat studenten die de dienst al achter de rug hebben gewoonlijk weigeren zich aan de kinderachtige corpsontgroening te onderwerpen. ‘Ik ben al in dienst geweest’, is hun laatdunkende antwoord. Wat vooral deze ervarenen verbaasd zal hebben in het Dachau-incident is, dat bij alle overeenkomst tussen corpsontgroening en militaire dienst blijkbaar niemand van het A.S.C. op de doeltreffende militaire gedachte is gekomen de beide beklaagden Blaisse en Van Baer ‘in rang te verlagen’. Geeft men als vaandrig een kolonel een grote bek, dan is het resultaat gewoonlijk dat men gedegradeerd wordt tot gemeen soldaat en weer van voren af aan moet beginnen. Waarom die twee Dachau-roepers niet voor het front van de troep de strepen van de mouw gerukt, het hoofd kaalgeschoren en naar Carmiggelt gestuurd om deze te vragen of hij van peentjes houdt? Dat zou een straf zijn geweest die in deze studentengemeenschap had gepast. Nu werden we getracteerd op oudemannetjespraat van ene Salomons op de televisie, en op een juridisch betoog van de Illustrissimus Senatus Studiosorum Amstelodamensium dat zover verheven leek boven uitdrukkingen als ‘vuile rotjood’ (de woorden rotjood en Dachau ontbreken zelfs in het stuk), dat het er niets meer mee te maken leek te hebben.

N.S.

[p. 7]

Doen en laten

Het doen en laten van medeburgers, altijd al een onderwerp dat nauwlettende bestudering loont, wordt in ons levensbeschouwelijk zo genuanceerde land pas echt interessant op zondag - de dag dat men nog maar weinig mag doen en heel veel behoort te laten. Wanneer men op die bijzondere dag bijvoorbeeld in zijn voortuintje wat reddert aan gras of planten, dan kan men uit de mond van een passerend kind vernemen: Je mag niet werken op zondag. Welk kinderlijk vermaan door de kennelijke tevredenheid van de belendende ouders wordt geschraagd.

Nu wordt het wat gecompliceerd om uit te leggen dat men in zijn tuin bezig kan zijn om werken te voorkomen. Iemand die zijn brood met de pen moet vergaren kan immers op zondag, stilzittend (in een gemakkelijke zondagse stoel) licht er toe komen zijn gedachten te ordenen over een schriftuur waar hij mee bezig is. Dat is dan zijn werk en zou dus op deze dag uit den boze zijn.

Men kan de fervente zondag-behoeders ook vragen of zij dan op zaterdag hun tuin hebben gespit of hun auto gewassen. Op de dag die, onder algemeen gejuich, tot ‘vrije dag’ is geproclameerd. Een dag waarop men niet behoeft te werken. In ons voortuintje, op zondag, hebben wij ons afgevraagd of die werkeloze zaterdag geen godslastering is. De zevende dag moet rustdag zijn omdat de Schepper toen terugzag op zes dagen werken. Wij mogen nog van geluk spreken: hij kreeg het in zes voor elkaar; het zou er in 't licht van de huidige werktijdverkorting beroerd hebben uitgezien als hij het thans gebruikelijke arbeidstempo in de bouwvakken had aangehouden. Dat was een kwestie van maanden geworden, met allerlei uitstelclausules. Ook heeft hij zich er niet in vijf dagen afgemaakt, of in drie. Wie, die anderen zou willen verbieden op zondag te werken - ook als dat voor hen in 't geheel geen ‘werk’ is - vermeet zich dan eigenlijk om op zaterdag de arbeid te laten rusten? Op de Zesde Dag nog wel - de dag waarop hij zelf geschapen werd. Keer in, zondag-behoeder! Wij zouden in uw geval geen rustig ogenblik meer kennen als wij zaterdag fabriek of kantoor verzuimd hadden, en wij zouden - denkende aan de dag der verantwoording - niet weten waar wij ons zouden moeten verbergen.

Wat nu? Is dat uw zaak en hebben wij ons daar niet mee te bemoeien?

V. den O.