Hollands Weekblad. Jaargang 4

Korte commentaren

Rijp voor ontbinding?

De onoprechtheid, waarmee het kabinet het akkoord over Nieuw-Guinea heeft verdedigd en waarmee de regeringspartijen dit akkoord hebben goedgekeurd, is uniek in de parlementaire geschiedenis.

Een kabinet, dat bij monde van de minister-president en de minister van buitenlandse zaken zo bitter weinig vertrouwen toonde in de eigen zaak, had de verantwoordelijkheid bij voorbaat niet mogen aanvaarden.

De regeringspartijen, die zich nu dekten met het doorzichtige schild van overmacht, Amerikaans verraad en de onmisbare Russische wapens, hadden het akkoord moeten verwerpen en het kabinet tot aftreden moeten dwingen. Maar zo kritiekloos als deze partijen (behalve aanvankelijk de A.R.P.) het kabinet bij alle Nieuw-Guineadebatten hebben gevolgd, zo droevig hebben zij hun serviele rolletjes gespeeld in de laatste akte van het treurspel. Als enig excuus kan men aanvoeren, dat krokodillentranen over de arme Papoea's hun blik hadden vertroebeld.

De modderstralen, die door de politieke en journalistieke putjesreinigers op de socialisten werden gericht, zouden nuttiger zijn geweest voor de K.V.P., de V.V.D. en de C.H.U., die zich op een dubbelzinnige, bijna laffe manier van de kwestie hebben afgemaakt en niet de logische consequentie hebben durven trekken uit hun houding van het afgelopen jaar. Mr. Van Rijckevorsel, die nu eindelijk eens niet in het Gebouw van K. en W. de menigte in extase bracht, maar werkelijk in zijn eigen Kamer sprak (mèt permissie van De Kort) had gelijk: er zijn wel eens crises geweest over minder ernstige zaken.

Dit kabinet is geklonken aan de zetels. Of men nu om materiële redenen minister wil blijven of uit een diep plichtsbesef, zal ik buiten beschouwing laten, maar wonderlijk is het dat men zo vaak in het openbaar schermt met het woord ‘aftreden’ en die consequentie toch nooit durft aanvaarden.

Nog een inconsequentie: alle Kamerleden van de V.V.D. die indertijd de verklaring van het Comité Zelfbeschikking hebben ondertekend, waarin men stelling nam tegen een overdracht aan Indonesië, hebben verleden week hun stem niet doen horen. Dat is vals spel. Wanneer men als Kamerlid meedoet aan een buitenparlementaire actie, wekt men verwachtingen en moet men ook in het parlement duidelijk positie kiezen. Meulink,

[p. 6]

Roosjen, Van Rijckevorsel, Welter, Moorman en Scheps hebben tenminste woord gehouden. En de S.G.P. natuurlijk.

Eén woord van zelfkritiek of van schaamte zou iets hebben kunnen verzachten. Maar deze stortvloed van politieke huichelarij heeft de betekenis van de huidige Tweede Kamer nog verder doen afbrokkelen. Is het tijdstip van ontbinding feitelijk niet zeer dichtbij?

A.F.L.

Cynisch

In Koog aan de Zaan hebben confessionele fracties gezorgd voor de benoeming van een communistische wethouder. In Den Haag hebben liberale en protestants-christelijke fracties meegewerkt aan de benoeming van een tweede K.V.P.-wethouder, waardoor deze partij met haar beperkte aantal van negen zetels (één verloren bij de verkiezingen) de allersterkste positie inneemt in het college van B. en W.: een burgemeester, twee wethouders en bovendien nog een gemeentesecretaris, die allen lid van de K.V.P. zijn. De socialisten, veruit de grootste fractie, moeten het met twee wethouders doen, waaraan er één een rooms-katholiek is. Zelfs een loco-burgemeesterschap was de P.v.d.A. niet beschoren.

Bij dit soort manoeuvres manifesteert zich een cynische minachting voor de uitspraak der kiezers, die de gekozenen de nodige moed geeft politieke en persoonlijke rancunes en ambities onbeheerst uit te leven. Deze politieke spelletjes, die ook elders zijn bedreven, brengen het vertegenwoordigende stelsel in diskrediet. Met de geest van het stelsel hebben dergelijke intriges niets meer uit te staan.

A.F.L.

Hockeykeeper

Ik ben altijd de stellige mening toegedaan geweest dat wie een befaamde internationale sportman wilde worden, dat het gemakkelijkst kon bereiken door hockeykeeper te worden. Meer dan een weinig reactievermogen is daarvoor immers niet vereist. Zo kan ik me ook voorstellen dat een man die het in zich heeft andere mensen te kapittelen, de waarheid in het gezicht te slingeren, de voet dwars te zetten, de tent uit te lokken, voor het hoofd te stoten, kwaad te maken etc. etc. zich aangetrokken voelt tot een hoge functie in een door anderen verafschuwde, resp. gemeden partij. Als gelukkig voorbeeld daarvan zie ik de heer Bakker van de CPN, met de bijbelse voornaam Marcus. Hij heeft gestudeerd, naar men zegt, zonder nochtans zijn Amsterdams accent te hebben verloren, zodat hij de aangewezen figuur is om woordvoerder



van de CPN te zijn. Doordat het Kamerdebat over het akkoord de huiskamers via radio en televisie binnenkwam, kreeg ook hij zijn kans zijn zegje te zeggen tegen mensen die hem anders nooit te zien of te horen krijgen. De vorige keer, herinner ik me, maakte hij daarvan bij de discussies over de televisiesalarissen een te slordig gebruik. Zijn demagogische speechje was nog te veel afgestemd op de kleine clan van CPN-stemmers en werkte op andersdenkenden alleen maar wenkbrauwfronsend. Dit keer had hij, zonder de populaire toon te verwaarlozen, op een groter publiek gemikt, en met succes, heb ik gemerkt, want menigeen bleek grinnekend gereageerd te hebben op de manier van: ‘hij weet het ze toch maar lekker te zeggen!’ Hij heeft het ze inderdaad lekker gezegd, maar hij verkeerde dan ook in een ideale positie. In de eerste plaats zit hij in de Kamer als de grote verongelijkte underdog, een positie van waaruit het gemakkelijk attaqueren is. In de tweede plaats hoeft hij zich nooit belemmerd te voelen door ‘de andere zijde van de medaille’, die gelijkbezwaarden omderwille

[p. 7]

van het fatsoen, de moraal, de redelijkheid etcetera liever doet zwijgen dan spreken. Elke fout van de democratie zinkt immers in het niet tegenover de talloze fouten van de dictatuur, en het wijzen op die kleinere fouten zou daarom als kinderachtig, niet ter zake dienend, de vijand in de kaart spelend, of anti-democratisch worden beschouwd. Om al die dingen hoeft Marcus Bakker zich niet te bekommeren. De fouten van zijn eigen partij worden al uittentreure door zijn overmachtige tegenstanders uitgemeten, zodat hij zich fris van de lever op alle scheve zaken in Nederland kan werpen. Ook wat de vorm betreft waarin hij zijn kritiek moet gieten hoeft hij zich niet bezorgd te maken. Dr. de Kort kan moeilijk een onwelvoeglijk woord, een platte uitdrukking of een populaire zegswijze aanwenden zonder door zijn partijgenoten nagewezen te worden. Geen wonder dan ook dat hij enkele keren het woord ‘dilem-na’ zorgzuldig uitsprak, opdat niemand zou denken dat hij dacht met het woord ‘dilemma'’ te maken te hebben. Mr. Burger heeft het weliswaar nog enkele jaren vol kunnen houden op de populaire toon, maar daar is nu ook een einde aan gemaakt. En de PSP, zal men vragen? De PSP doet juist alle moeite zich kenbaar te maken als een soort ‘nette’ variatie van linksgezinden, en kan zich dus het minst van allen veroorloven populair te doen. Alleen Marcus Bakker kan, slimme grapjes makend, handige verbanden leggend, plastische taal bezigend, de zaken scheef voorstellend op een niet snel te achterhalen manier, de lachers op zijn hand krijgen, de twijfelaars doen denken: ‘Je kan zeggen wat je wil, maar...’ en zodoende zijn eigen behoefte aan opzienbarend vingers-op-de-wondenleggen ruimschoots dekken. Een benijdenswaardig man.

N.S.

Sterke man

Het blijft toch een merkwaardig volk, het Duitse volk. Een maandje geleden was Eisenhower er op bezoek, en hij werd met overweldigend enthousiasme ontvangen. De Gaulle kreeg een nog triomfaler ontvangst. Zouden wij nu ook zo enthousiast zijn geweest als Duitsland gewonnen had en Rommel had ons bezocht? Of ligt dat toch anders? Moeten we misschien aannemen dat de Duitsers juichen voor elke willekeurige sterke man die hen bezoekt? Of zijn ze nu zo democratisch geworden dat ze grote democraten als Eisenhower en De Gaulle daarom bejubelen? Het blijft een merkwaardig volk. We moesten ook maar eens onze sterke man er naar toe sturen.

N.S.