Hollands Weekblad. Jaargang 4

Korte commentaren

Politiek en sport

In Utrecht is onze zwemploeg feestelijk ingehaald. Jhr. Feith, voorzitter van de Nederlandse sportfederatie, zei o.a.: ‘Op het moment dat wij het zo hard nodig hadden klonk keer op keer in het buitenland het Wilhelmus.’ Waarom, zal menigeen zich hebben afgevraagd, had de Nederlandse sportfederatie zo hard het Wilhelmus nodig? Onze honkballers hadden toch kort tevoren het Europese kampioenschap behaald? Onze amateurs zaten in de Ronde van de Toekomst toch voortdurend in het voorste gelid en behaalden de ene etappeoverwinning na de andere? Vanwaar dan deze behoefte? De heer Schröder, voorzitter van de o zo koninklijke nederlandse voetbal bond, gaf gelukkig de oplossing. ‘Op het moment dat wij door de Yankees in ons hemd werden gezet, hebben jullie getoond wat Nederlanders in hun badpak waard zijn’, zei de KNVB-voorzitter. Ik moet zeggen dat ik even verbaasd was toen ik dat las. Ik ben zelf namelijk lid van de KNVB, en was me er niet van bewust dat juist de Amerikanen onze leeuw in zijn hempie hadden laten staan. Zoals men immers weet, moet het Amerikaanse football niet met het angelsaksische soccer worden verward. Navraag leerde, dat de heer Schröder doelde op het akkoord over Nieuw-Guinea. Ook Jhr. Feith bleek het Wilhelmus voornamelijk nodig gehad te hebben om zijn gewonde vaderlandse trots te helen. De VARA wijdde enigszins verbaasd in haar televiesierubriek Achter het Nieuws een vraagje aan deze kwestie. Wat dacht de heer Bolman, ploegleider van onze zwemmers, van deze politieke huldiging? Hij was er wat verlegen mee, en dat kan ik begrijpen. Als men immers in Leipzig, d.w.z. in Oost-Duitsland, op een moment dat de situatie om de Muur kritiek is, onbekommerd zijn triomfen viert, dan past enige bescheidenheid t.a.v. politieke leuzen. Onze yells schalden via de televisie door half Europa, en we gooiden schaterend een al te pessimistische journalist in het water. Ondertussen stonden de Amerikanen met tanks, en niet in badpak, de toestand in Berlijn in evenwicht te houden zonder dat ook maar één keer het Wilhelmus voor ze gespeeld werd. Terecht niet, natuurlijk, want ze hadden ons in Schröders hemd gezet. Het vervelende is nu, dat je het meneer Schröder nauwelijks kwalijk kan nemen.

[p. 8]

Het kost weinig moeite te beredeneren, dat de Amerikanen recht hebben hun eigen oorlogen en massagraven te kiezen. Korea kostte de Amerikanen 34.000 doden. Buitenplaatsen als Vietnam, Quemoy, - en zo zijn er nog wel een stelletje, - waar Amerikaanse dienstplichtigen de nodige klusjes verrichten zonder dat de heren Schröder c.s. daar enig benul van hebben, kwamen voor verkiezing in aanmerking, Nieuw-Guinea niet. Men kan dat om allerlei redenen betreuren, voorop dient toch te staan dat men met enige bescheidenheid de Amerikaanse motieven analyseert en niet in jubelstemming spreekt van ‘Yankees’ (de geliefkoosde term van het satirische sovjetblad ‘Krokodil’) die ons in ons hemd hebben gezet.

Maar zoals gezegd, mogen we de heer Schröder zijn woorden wel kwalijk nemen als de regering zelf (alleen in nettere bewoordingen) hetzelfde zegt van die yankees en ons hemd? De heer Bolman antwoordde op de VARA-vraag: sport en politiek moeten gescheiden blijven. Hij kon moeilijk anders, want in het tegenovergestelde geval had Nederland niet naar Oost-Duitsland moeten gaan. Eigenlijk had men in beide gevallen niet moeten gaan, want door wel te gaan werd ook een politiek doel van Oost-Duisland bereikt. We zagen nu, over de Muur heen, voortdurend Oost-Duitse, uiterstgezonde jongens en meisjes het hoogst op het podium staan, als overwinnaars van Engelsen, Russen, Nederlanders, Fransen, Belgen en nog een handjevol nationaliteiten. ‘Zo slecht kan het daar dus blijkbaar niet zijn’, zal menigeen hebben gedacht. Iedere keer dat het Oost-Duitse volkslied in de westerse huiskamers klonk, behaalde Oost-Duitsland een klein politiek overwinninkje. De Nederlandse leuze: sport en politiek dienen gescheiden te blijven (een leuze waaraan we ons overigens zelden houden, althans van regeringswege) was slechts een lapje voor het bloeden. Het feit dat West-Duitsland met zijn vele kanshebbers niet aanwezig was werd door onze televisieverslaggevers nagenoeg doodgezwegen, alsof men bang was, 1. afbreuk te doen aan onze eigen successen, en 2. te veel de aandacht te vestigen op de onaangename omstandigheden waaronder gezwommen werd. Nu denke men niet dat ik een pleidooi wil houden voor het nietdeelnemen aan kampioenschappen in Oost-Duitsland. Het besluit om niet naar Melbourne te gaan, - dat in principe juist was, zoals het ook juist was dat onze gymnasten in 1936 niet naar de Berlijnse Olympische Spelen wilden, - bleek achteraf totaal geen effect te sorteren omdat niemand behalve Spanje (ook dat nog!) eraan meedeed, terwijl onze topsport er automatisch een grote achterstand door kreeg. Men late onze meisjes, die zich jarenlang van alles ontzeggen om aan de top te komen, rustig hun verdiende loon gaan halen in Oost-Duisland. Het enige dat geëist mag worden is, dat men beseft dat men zich ietwat huichelachtig gedraagt, en dat het vooral geen pas geeft de ‘Yankees’ te kapittelen terwijl men zojuist met oranje oogklepjes voor de Oostduitsers een duwtje omhoog heeft gegeven. Politiek en sport gescheiden houden is in de praktijk onmogelijk. Wel kan men er naar streven politiek onbenul en sport gescheiden te houden.

N.S.

Censuur

The Observer van 26 augustus bracht een fraai ironisch verslag van Neal Ascherson over het schrijverscongres in Edinburgh, waar formidabel aardige dingen gebeurd moeten zijn, vooral op de Schotse dag toen een aantal barden elkaar de whisky en het geschreven hebben van de beste Schotse literatuur met luider stemme hebben betwist. Andere dagen waren gewijd aan discussies over Commitment en Censorship; over het laatste onderwerp spraken o.a. Norman Mailer, William Burroughs, Stephen Spender; en Mary McCarthy die zich, schrijft Ascherson, afvroeg why the bourgeois capitalist world should censor sex: ‘Does monogamous marriage hold that world together?’ Van de Nederlandse deelnemers schreef Gomperts een al even geamuseerd en amusant verslag in Het Parool, waarin hij o.a. zei dat in de discussies over censuur de politiek zoveel mogelijk vermeden werd: ‘Veelmeer aandacht werd besteed aan de censuur die slag levert met de onzedelijkheid en vooral met de sexuele openhartigheid’.

In De Volkskrant wijdt Nooteboom (die er al geruimte tijd zulke knappe cursiefjes in schrijft dat ik me voorneem Philip en de Anderen nog eens te herlezen) er enkele kolommen aan, op een heerlijke manier: half dromerig als een door zoveel schoons verdoofde romanticus, half met scherpe, doeltreffende spot. Op het moment dat ik dit schrijf heeft hij de censuurdag nog niet behandeld, maar De Volkskrant gaf blijk, dat onderwerp danig onder de knie te hebben. Hoewel zij veel van Nooteboom door de beugel laat gaan (o.a. zijn prachtige vergelijking van de congresserende schrijvers met een concilie: Norman kardinaal Mailer, Lawrence kardinaal Durrell) blijft ze baas in

[p. 9]

eigen heilige huisje als ze naast zijn eerste verslag (30 augustus) schrijft: ‘Om deze kroniek voor een zo groot mogelijk publiek begrijpelijk te maken, hier enkele feitelijke gegevens over de genoemde buitenlandse auteurs. Red.’ - Over Mary McCarthy geeft de redactie dan enige regels die men op zijn minst tententieus moet noemen: ‘Amerikaans schrijfster van essays, romans en korte verhalen. Haar bekendste boek is autobiografisch en beschrijft de jeugd van een katholiek meisje’. Nu is de instelling van deze schrijfster tegenover het leven bepaald anders dan Volkskrantlezers zich zullen voorstellen van iemand die wordt gepresenteerd als de jeugd van een katholiek meisje te hebben gehad (wie zou niet aan Marie McKoenen denken?) en haar boeken The charmed life en The company she keeps zijn zonder twijfel veel bekender dan de Memoirs of a Catholic childhood. Maar goed, wie hierbij nog aan een kleine slip of the censorial pen wil denken zal toch raar opkijken als men over Henry Miller leest: ‘Amerikaans schrijver van briljante reisverhalen, vooral uit Griekenland; tevens fel omstreden auteur van bohemienachtige romans over het leven van Amerikaanse auteurs in Parijs’. Dit soort stukjes zou men toch moeten signeren met de naam van een der na Tom Poes meest populaire figuren uit De Volkskrant: Trijntje Fop, op wier versvoeten ik nu maar besluit:

Een redacteur die Millers Male en Female trachtte af te wegen tegen Molenaars Kindermeel at, omnivoor en dikwijls tegen, als letterkunde hem te porn leek, een bord Tropic of Capricornflakes.

A.T.