Hollands Weekblad. Jaargang 4

[p. 9]

Toch weer de Duitsers
A Spoor

Het politieke klimaat in West-Duitsland verslechtert met de dag. Er gaat geen etmaal voorbij of de anti-communistische trom wordt luide geroerd, de couranten brengen steeds meer pief-paf-poef verhalen over Berlijn, de tunnelgraverij viert hoogtij, kinderen springen van vierde verdiepingen, Vopo's knallen dat het een lieve lust is.

De wereld kan zich ‘gelukkig’ prijzen

Brief uit Bonn

dat zij aan de Oost- en de Westduitsers grondige bewoners heeft, die niet rusten voordat politieke tegenstellingen zo ‘vertieft’ zijn dat een onoverbrugbare kloof het resultaat is. Een kloof, die behalve politiek natuurlijk ook moreel, cultureel, religieus geduid wordt, waardoor een gesprek steeds moeilijker wordt. Waar dit alles op uitloopt is, zoals onze landgenoot Lunshof bij een Duits televisieforum al aanbeval: ‘schiessen’.

Gelukkig hebben voorlopig de Amerikanen nog de vinger aan de trekker, en het is, geloof ik, in het belang van de hele wereld dat daar geen klein Duits vingertje bij komt.

Het extreme anticommunisme van de Westduitsers heeft een aantal onprettige achtergronden. In de eerste plaats dient het als alibi voor bruin verleden. De argumentatie: ‘Ik vind dat we het verleden moeten vergeten; het gaat er om nu samen tegen het communisme te strijden’, heb ik uit talloze bruine monden vernomen.

In zekere zin bestaat zelfs de huidige Bondsrepubliek bij de gratie van die argumentatie, want alleen met deze drogreden kan men immers het feit bedekken dat in West-Duitsland nooit grondig werd gezuiverd, dat rechters en officieren niet alleen vaak dezelfde zijn als onder Hitler, maar ook nooit werden gedwongen zich van hun naziverleden te distanciëren. Dát is in elk geval in de zogenaamd ‘zogenaamde D.D.R.’ anders.

Tweede reden voor de anti-Moskou hausse is de rancune, die elke Duitser voelt over het feit dat Hitlers teutoonse heerscharen vastliepen in de sneeuw van Stalins imperium en dat nu de helft van wat vroeger trots Das Reich heette communistisch is. Natuurlijk speelt hierbij ook een rol dat het communisme van Ulbricht zestien miljoen volksgenoten loodzwaar op de maag ligt.

Met dit alles nauw samenhangend is er dan ten derde de wens naar de hereniging waarvan de vervulling volgens Bonn en Washington door de Russen geblokkeerd wordt. Dit is een leugen en ik zie deze als basis voor de huidige toestand, die hart op weg is levensgevaarlijk te worden. Het is de leugen van Adenauers herenigingspolitiek die wilde wijsmaken dat aansluiting bij het Westen en militaire herbewapening de Russen zo aan het schrikken zouden maken dat zij Midden-Europa zouden ontruimen.

Een onzinnig denkbeeld, dat zelfs een man met beperkte intellectuele begaafdheden als Adenauer onmogelijk ooit oprecht gekoesterd kan hebben. Neen, Adenauer moet geweten hebben dat juist de sprong in de westelijke democratische vijver een hereniging onmogelijk maakte.

De westelijke geallieerden wisten dat ook. Maar zij verkozen bewust een sterk, met dollars gevoed West-Duitsland, dat met handen en voeten gebonden zou zijn aan het politieke Westen, boven een neutraal herenigd Duitsland, dat met politiek geduikel de wereld permanent in doodsangst zou kunnen brengen.

Daar kwam nog bij dat ds. Dulles zijn bijbelse lectuur voor het slapen gaan doorspekte met gedachten aan een militair terugrollen van het IJzeren Gordijn. En daarbij kon West-Duitsland, uitgerust met soldaatjes onder bevelvoering van erkende Ruslandkenners, uiteraard een rol spelen, die toch nog tot hereniging zou kunnen leiden.

Maar Dulles' roll back is allang van de baan. Al jaren lang kan elk zinnig mens weten dat West-Duitsland door het Westen is gekocht met de dollars van de Marshallhulp en dat de prijs, die de Westduitsers van hun kant hebben betaald luidt: geen hereniging, geen Ostgebiete, geen Sudetenland voor Duitse vluchtelingen, geen West-Berlijn als deelstaat.

Dat de Westduitsers niet zien dat bovengeschetste blaadjes grotendeels al uit hun chequeboek zijn gescheurd en dat de resterende alsnog moeten worden ingeleverd is de schuld van de regering in Bonn en van het

[p. 10]

Westen in het algemeen, dat zo huichelachtig is geweest een recht op hereniging in de Parijse verdragen op te nemen en de Westduitse regering te erkennen als legitieme woordvoerder voor het hele Duitse volk.

Die huichelarij gaat opbreken. Zij was ook niet nodig geweest. Als men in de jaren dat Duitsland diep in de modder verscholen zat openlijk ‘splitsingspolitiek’ had bedreven had men de Westduitsers voor dollars en een half zachte zuivering ook in het westelijke kamp gekregen zonder leugens. Nu heeft men weliswaar het doel bereikt, Duitsland is verdeeld en de Bondsrepubliek hoort bij het Westen, maar men heeft zich zo vastgelegd dat men permanent lippendienst moet bewijzen aan een doel, dat men niet wil nastreven: de hereniging. Waarmee bereikt is dat een juiste politiek (die van splitsing van Duitsland) verwezenlijkt is zonder dat men de oogst: stabilisatie in Midden-Europa, kan binnenhalen. Want officieel streeft men de hereniging na ...

Reëler is eigenlijk Chroesjtsjows politiek. Nadat duidelijk was geworden dat de Moskouse herenigingspolitiek met neutraal voorteken en met mogelijkheden voor het communisme in Berlijn en aan de Roer uitzichtsloos was is Chroesjtsjow omgezwenkt naar het erkennen van de mede door het Westen geschapen en zeker door het Westen gewilde realiteit van twee Duitslanden. Hij stelde daarom voor vredesverdragen met twee Duitse staten af te sluiten en van West-Berlijn een vrijstad te maken, waarmee hij behalve een bevriezing van de machtsverhoudingen in Midden-Europa uiteraard een sanering van het hatelijke West-Berlijn nastreefde.

Daarnaast is er alle reden om aan te nemen dat het Chroesjtsjow in zoverre ernst was met zijn vreedzame coëxistentie, ook al is dat een tactisch wapen in de ideologische strijd, dat hij hoopte op een militaire ontspanning op Duits gebied.

Wat Chroesjtsjow had kunnen verwachten gebeurde: westelijke warhoofden riepen onmiddellijk na het bekend worden van de Russische voorstellen: ‘onmogelijk, dat zouden concessies zijn en concessies aan dictaturen zijn levensgevaarlijk’. Een onzinnig argument als men bedenkt dat de Russische voorstellen in feite neerkomen op westelijke erkenning van de zelf gewilde en geschapen realiteiten. Enige echte concessie zou het terugtrekken van de geallieerde troepen uit West-Berlijn zijn en daarvoor zou men uiteraard moeten zorgen wat terug te krijgen.

Het kruit, dat onder de huidige wereldsituatie ligt, is niet in de eerste plaats in Moskou gefabriceerd. Zijn fabrieksformule luidt: het Westen heeft de moed niet de bij de neus genomen Westduitsers te confronteren met de werkelijkheid. Vergeten wordt daarbij blijkbaar dat het elke dag moeilijker wordt de bondsrepublikeinen nog iets te laten slikken.

Het Westduitse zelfbewustzijn groeit als het lijk bij Ionesco. Dat blijkt uit de houding van Bonn bij het Generalbereinigungsvertrag met Nederland, het blijkt uit uitspraken als: ‘wij zijn de sterkste militaire macht van West-Europa; wij hebben altijd al tegen het bolsjewisme gestreden; de Russen zijn bang voor ons’.

Niet alleen de Russen zijn dat. Ook enige andere volkeren in Europa hebben zo hun redenen niet gelukkig te zijn over een Duitse machtspositie. Zelfs een heel aantal Duitsers is dat niet. Dat blijkt tenminste uit het verademende boek Bestandsaufnahme, Eine deutsche Bilanz 1962, waarin 35 scherpe lieden, zoals Golo Mann, Frits Bauer, Hans Werner Richter, Erich Kuby, Hans Magnus Enzensberger, laten zien dat ondanks de voor 95 procent gelijkgeschakelde West-Duitse pers er nog mensen zijn, die het wagen anders te denken dan de bejaarde bocciaspeler in Rhöndorf.

Zij pleiten ook voor een erkenning van de Middeneuropese realiteit en geven er blijk van de toekomst somber in te zien, als de Amerikanen de koe niet bij de horens vatten en tot een overeenstemming met de Russen komen, ook al zijn de Westduitsers daarover niet opgetogen.

Als Kennedy doorgaat de bondsburgers tot de tanden te bewapenen, terwijl zij thuis volgepompt worden met een rancuneuze herenigingsleer, ziet het er somber uit. Dan wordt het Westen nog eens gedwongen atoomzelfmoord te plegen, omdat de Westduitsers te sterk en te dik zijn geworden om hen nog onaangename waarheden te zeggen.