Hollands Weekblad. Jaargang 4

Korte commentaren

Sick joke

Het ligt, althans voorlopig, niet in de bedoeling van de Nederlandse regering de lichamen van de op Nieuw-Guinea omgekomen Nederlandse militairen op rijkskosten naar Nederland te laten overbrengen. De mogelijkheid hiertoe bestaat slechts indien de familieleden zelf de kosten dragen. Dit is in één geval reeds gebeurd. Mocht echter het aantal omgekomenen als gevolg van acties of ongevallen aan de lage kant blijven, dan is de mogelijkheid aanwezig dat de regering toch nog van deze gedragslijn terugkomt. Dit ook al in verband met de plannen te komen tot een centrale begraafplaats. De kosten daarvan zouden in zo'n geval hoger worden dan die van vervoer naar Nederland.

Aldus meldt het Algemeen Handelsblad van vrijdag 13 juli. Wat valt hier nog aan toe te voegen? De mededeling spreekt voor

[p. 10]

zichzelf. Wat men zich slechts afvraagt is, of overbrenging van een gesneuvelde naar Nederland meer kost dan vervoer van een niet gesneuvelde. De laatste neemt toch meer ruimte in, moet gevoed worden, enz. enz. Is mijn veronderstelling inderdaad juist, dat vervoer van een levende kostbaarder is dan van een dode, moeten we daaruit dan opmaken dat de regering (‘althans voorlopig’) niet van zins is nog levende militairen naar Nederland terug te brengen? Moeten we nog dankbaar zijn dat althans de heenreis door het rijk bekostigd kon worden? Is de man op het ministerie van oorlog, die bovengemelde mededeling heeft gedaan, al op staande voet ontslagen? Zo nee, waarom dan niet? Wat is het criterium? Alles wat hierover gezegd wordt maakt de joke alsmaar sicker.

N.S.

Koninklijk

Wat iedere oplettende krantenlezer moet opvallen is de plaatsruimte die vaak aan volstrekt onbelangrijk nieuws wordt gegeven en hoeveel nieuws niet of nauwelijks de Nederlandse dagbladen bereikt, er althans in wordt afgedrukt. Waarom hebben nu weer de kranten, liefst op pagina één, volgestaan over de verrichtingen van onze prinsessen in de West? Dat zij daar hartelijk zijn ontvangen, dat er zich talloze ontroerende voorvallen hebben voorgedaan, ik geloof het graag. Maar het belang van die reis is van zulke beperkte aard, er zijn zoveel interessantere zaken waarmee deze wereld zich bezighoudt, dat ik direct genoegen zou nemen met een kort verslagje over de route die de prinsessen hebben gevolgd. Het is alleen de traditie die ons gezwollen en bevend van eerbied van het Koninklijk Huis doet gewagen, de Koninklijke personen doet noenmalen, schrijden en zich ongedwongen onderhouden met deze of gene gelukkige. Wat voelen wij ons nu vereerd dat die eenvoudige negers in Suriname Irene en Margriet zo enthousiast begroeten - de eer aan deze twee meisjes bewezen straalt ook een beetje op ons af, en dat willen we weten. Ik heb niets tegen het Koninklijk Huis. Wij moeten er alleen minder en gewoner over spreken en schrijven. Ook de monarch in ons land is een gewoon mens ondanks de prerogatieven die hem, door zijn geboorte, zijn toegevallen. De serviele, om niet te zeggen dociele manier waarop in de dagbladen kolommen worden volgeleuterd als een prinses in een korjaal of een vliegtuig stapt, is haast stuitend. Prinses Margriet kan niet ‘Enig, hè?’ roepen naar jonkvrouwe C.E.B. Roëll, of het staat in de krant, alsof er niets belangrijkers te melden zou zijn. Ook een prinses heeft er recht op dat men haar niet uitsluitend beoordeeld naar de onbenullige opmerkingen die ze als ieder mens, gelukkig, maakt, vooral in haar omgang met onbenullige autoriteiten en journalisten. Deze laatsten overigens in opdracht van tienduizenden lezers die onbewust hun onbenul gerechtvaardigd achten door het gedrag van onze heerlijk eenvoudig gebleven en menselijke prinsessen.

H.G.S.

Teilhard de Chardin veroordeeld

Het Heilig Officie - een door paus Paulus III in 1542 ingestelde college, dat belast is met de handhaving van het geloof en de zeden - heeft onlangs (30 juni) een waarschuwing gepubliceerd, gericht tot alle ordinarissen, oversten van kloosters en seminaries en rectoren van universiteiten, waarin deze worden aangespoord de studenten te wijzen op de gevaren die voortvloeien uit de werken van de in 1955 overleden Franse pater jezuïet en paleontoloog Pierre Teilhard de Chardin, wiens voornaamste boek enkele jaren geleden ook in een Nederlandse uitgave onder de titel Het verschijnsel mens verschenen is. Trouwens, de boeken van Teilhard de Chardin waren reeds sinds jaren in de Nederlandse seminaries verboden lectuur en we zien dus nu het merkwaardige verschijnsel - om dit woord nog even vast te houden - dat de studenten gewaarschuwd moeten worden tegen boeken die zij toch niet mogen lezen. Maar bovenal illustreert deze waarschuwing weer eens dat er in de Rooms-Katholieke Kerk, evengoed als b.v. in de Ned. Hervormde ten onzent, verschillende richtingen en stromingen bestaan, alsook dat men van hogerhand, d.w.z. van Rome uit, alles doet om aan nieuw opkomende stromingen de kop in te drukken. Teilhard de Chardin was niet alleen een gelovig rooms-katholiek, maar ook een kei in zijn vak - hij was o.a. de ontdekker van de homo pekinensis - en in zijn boek Het verschijnsel mens geeft hij een visie op de wereld en het leven die, hoewel zuiver wetenschappelijk gefundeerd, toch tenslotte religieus gekleurd is, omdat hij alle lijnen van ontwikkeling die in het leven zijn waar te nemen zich ziet richten naar een punt dat hij Omega noemt, welk punt dus als richtend principe ook aan het begin van alle dingen moet staan. Sceptici zullen zeggen dat zij deze visie niet delen en van natuurwetenschappelijke zijde kunnen misschien

[p. 11]

bezwaren tegen de hypothesen en constructies die aan deze visie ten grondslag liggen worden geopperd, zoals dr. J. Segaar in het laatste nummer van Wending heeft gedaan, maar onbegrijpelijk acht ik het dat van kerkelijke zijde het vonnis wordt geveld over een religieuze visie, die niet met behulp van bijbelteksten en dogma's, maar van zuiver wetenschappelijke (al of niet juist geïnterpreteerde) gegevens is opgebouwd. Kan het voor het geloof schadelijk zijn als wordt aangetoond dat dit geloof niet in strijd is met wat wetenschappelijk onderzoek leert? Of vreest men dat bij volledige verwerking en honorering van alle ten dienste staande gegevens er toch tenslotte een ander geloof uit de bus zal komen dan de kerk voor wenselijk houdt? In ieder geval schijnt men in de hogere kerkelijke kringen te Rome een andere opvatting te hebben van de verhouding van geloof en wetenschap dan velen daarbuiten - zoals ook enige jaren geleden bleek, toen de Nijmeegse historicus prof. Rogier in de Osservatore Romano op de vingers werd getikt - want door de nu uitgegeven waarschuwing is niet alleen de zeven jaar geleden overleden Teilhard de Chardin veroordeeld: zij geldt ook hen die zich, bij alle kritiek, bewonderend en waarderend over zijn werk hebben geuit, zoals b.v. de jezuïetenpaters H. de Lubac en P. Smulders, en de Groningse professor dr. B. Delfgaauw.

J.v.R.