Hollands Weekblad. Jaargang 3

Korte commentaren

Couzy

Het leger heeft, zoals Vrij Nederland het noemt, het Tweede-Kamerlid J.H. Couzy (generaal b.d.) op zijn wenken bediend en de abonnementen op Vrij Nederland opgezegd. De marine volgde iets later. Over de luchtmacht hoort men nergens reppen. Allicht kwam daarom de gedachte op dat de luchtmacht niet alleen op het gebied van militaire marsmuziek haar tijd vooruit is. De werkelijkheid schijnt echter te zijn dat de luchtmacht haar abonnementen moeilijk kan opzeggen omdat zij - met weinig vooruitziende blik - jaarabonnementen had genomen.

Ondertussen staat wel vast, dat de beide liberale kranten, NRC en Algemeen Handelsblad, verre van gelukkig zijn met het initiatief van het liberale kamerlid Couzy. Aangenomen mag worden dat de vragen van de heer Couzy ook weinig instemming hebben ondervonden bij de andere liberale kamerleden. Moet men nu aannemen dat zo'n meneer Couzy b.d. 's avonds in bed op de gedachte komt dat Vrij Nederland eigenlijk verboden moest worden in de kazernes en dat dan de volgende ochtend plompverloren in de kamer aan de orde stelt, of wordt er bij het werpen van knuppels in hoenderhokken nog enig overleg tussen de fractiegenoten onderling gepleegd? De vragen van de heer Couzy immers zijn als een liberale daad beoordeeld en vooral daarom weggehoond in de pers. Het is natuurlijk mooi dat ieder kamerlid zijn individualiteit behoudt, maar dat kan dan ten koste gaan van zijn partij. Raadpleging van enkele collega's zou hem van zijn vragenstelling hebben weerhouden. Of moeten we aannemen dat de VVD het toch wel aardige, geschikte vragen vond?

N.S.

Pasternak

De Telegraaf is bezig met een reportageserie van ene Henry Kolarz over het hedendaagse leven in Rusland. Copyright ABC-Press - De Telegraaf/Het Nieuws van de Dag. Leesbare artikelen, alleen is niet alles waar wat er in staat.

In een gesprek met het Russische meisje Elena over literatuur vertelt zij, dat vooral Heinrich Böll momenteel veel opgang maakt onder de Russische jeugd. Andere auteurs die in vertaling opgeld doen zijn Remarque, Thomas Mann, Hemingway,

[p. 8]

Dreiser, Faulkner, Steinbeck, Arthur Miller, Tennessee Williams en Salinger. Voor zover ik heb kunnen nagaan kan dit lijstje wel kloppen. Ik kan er Caldwell nog aan toevoegen, van wie in ieder geval verhalen in het Russisch zijn vertaald. Het komt er dus op neer dat de onvrije Russische jeugd in de praktijk veel meer kan kennisnemen van de Amerikaanse literatuur dan de westerse jeugd van de hedendaagse Russische literatuur, die slechts sporadisch wordt vertaald. Henry Kolarz gaat echter te ver als hij het volgende dialoogje inlast:

‘Een beetje stiekum vroeg ik: Maar Dokter Zjivago is bij jullie nog altijd niet uitgegeven, hè?’
‘Wie beweert dat eigenlijk? Verleden najaar is dat boek verschenen in het Russisch. Het was meteen uitverkocht.’
‘En Doedintsev?’
‘Niet bij brood alleen’? Een ogenblikje... Oom pakte het boek van zijn boekenplank...’

Uit vorengaande dialoogje lezen we dus dat Dokter Zjivago in Rusland zou zijn uitgegeven. Vergeet het maar. Wel is er een zorgvuldige selectie uit Pasternaks vroegere gedichten verschenen waarin die uit Dokter Zjivago ontbraken. En wat Doedintsev betreft: dat was een heel ander geval. Niet bij brood alleen was al in drie afleveringen met een maand tussenpoos in het tijdschrift Novi Mir verschenen voordat het (geruime tijd later, en lichtelijk omgewerkt) in boekvorm verscheen. Het boek kwam begin 1957 van de persen. De roman wat toen al door het tijdschrift wijd en zijd bekend. Ook Dokter Zjivago werd door Pasternak eerst aan Novi Mir aangeboden. De leden van de redactie hebben toen in een uitvoerig en voornamelijk overredend ‘verweerschrift’ getracht Pasternak van zijn ‘ongelijk’ te overtuigen en weigerden de roman in afleveringen in het tijdschrift op te nemen. Terwijl Niet bij brood alleen dus een dubbele publikatie in de Sovjet-Unie heeft gehad (waarvan Kolarz kennelijk niet op de hoogte is) is er van Dokter Zjivago nooit iets in druk verschenen, op enkele van de achterin afgedrukte gedichten na die een voorpublikatie kregen. Ook dus niet ‘verleden najaar’.

N.S.

Lunshof

Wie min of meer geregeld ook andere bladen leest dan zijn lijfblad verbaast er zich dikwijs over meningen te lezen die hij verwerpelijk acht, maar die blijkbaar door bepaalde lieden zonder schroom worden beleden en zelfs aangehangen. Het is dan in ieder geval nuttig te weten dat er andere overtuigingen mogelijk zijn dan de eigene, eventueel om daartoe bekeerd te kunnen worden, anderzijds gewoon om op de hoogte te blijven van de gedachtengang en de ontwikkeling van zijn tegenstanders.

Eén man is er echter die zichzelf al vele jaren gelijk blijft, en dat is de heer H.A. Lunshof van Elseviers Weekblad. Eens is hem een gedachte ingevallen die hem profijtelijk leek en die hij nu, week in week uit, nauwelijks gevariëerd, in lange artikelen vorm geeft. Heel het wereldgebeuren, elk politiek plan, elke politieke idee toetst hij aan zijn ene vondst van jaren her en zie: dan is de wereld weer overzichtelijk. Al het kwaad in de wereld is te wijten aan het communisme. Waar het verkeerd gaat voor Europa en voor Nederland, daar zijn de Russen, de Chinezen en hun wroetende vrienden aan het werk. Wie dat niet inziet is een communist. Misschien weet hij het zelf niet, des te erger voor hem - en voor ons. Zijn handelingen zijn automatisch: kwalijke machinaties ten gunste van de usurpators en de gangsters van het Kremlin. Hebben we dit eenmaal vastgesteld dan vallen ons de schellen van de ogen: het westen is bezig zijn eigen graf te graven; wij retireren vrijwillig voor schreeuwende Aziaten en negers, ondersteunen hun wrakke economieën met handenvol zuurverdiende dollars en krijgen er alleen beledigingen voor terug.

Lunshof nu wil het anders. Enige discrepantie tussen de democratische rechtsnormen in ons land en in onze koloniën destijds is hem nooit opgevallen. Er is trouwens meer dat hem niet opvalt, maar dat hoeft ook niet. Hij weet het al. Hem is het gezicht op de waarheid geschonken. Iedere week duidt hij andermaal de feiten die hem via de telex bekend werden, en het blijft hem een raadsel dat men met hem van mening kan verschillen. Het bewijst slechts wat hij steeds beweert: de communisten zijn onder ons, we gaan onherroepelijk naar de donder.

Is het mij al duidelijk dat ik als redacteur-buitenland van ieder middelgroot dagblad een mislukking zou zijn, hoofdredacteur van Elseviers Weekblad zou ik vandaag kunnen worden. Er is niets aan. In het licht van Lunshofs ene gedachte en met een gering vocabulaire is de huidige wereldpolitiek bijna slapend te interpreteren.

H.G.S.

Luxemburgse evenementen

De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal kent zo van die kleine evenementen die het verder wat saaie supranationale Luxemburgse bestaan opfleuren. Een van die hoogtepunten is vorig jaar door de vindingrijke voorzitter van het raadgevende comité (met onze SER te vergelijken), de

[p. 9]

Fiatfabrikant Tacone, bedacht. Hij liet het comité (54 man sterk), zijn ambtenaren, de leden van de Hoge Autoriteit, haar ambtenaren en een passend gevolg van journalisten naar Turijn trekken om daar een dagje te vergaderen in stede van in de standplaats Luxemburg. Dit jaar is het schoolreisje wat verder gegaan: tot Rome. De dames waren mee, maar niet alle, want de Via Veneto bleek fascinerender te zijn dan het FAO-gebouw, waar zelfs de bode uit Luxemburg bij de deur stond om je het gevoel te geven thuis te zijn.

Het andere evenement zou daarvan schande moeten spreken, maar doet dat nog niet omdat de boeken net een paar dagen voor het eerste uitstapje waren afgesloten. Professor Urbain Vaes, de financiële commissaris van de EGKS die als eenhoofdige rekenkamer tegen de klippen optornt, heeft trouwens genoeg op te merken. De door de gemeenschap bekostigde nieuwe kleren van de keizer (in dit geval van voorzitter Pietro Malvestiti, die in Italië door rovers werd uitgekleed) zijn hem evenzeer een doorn in het oog als het gesol met sommige ambtenarenrangen. Wanneer professor Vaes ietwat bitter opmerkt dat het administratieve toezicht op de EGKS vanwege de commissie van voorzitters (samengesteld uit de voorzitters van Hoge Autoriteit, bijzondere ministerraad, Europees parlement en Hof van Justitie, onder leiding van laatstgenoemde) nog wel wat verder zou kunnen worden ontwikkeld, dan bedoelt hij te zeggen dat men zich van zijn wenken vaak geen syllabe aantrekt.

Hier ligt een kans voor het Europese parlement, waaraan het rapport van professor Vaes tenslotte is uitgebracht.

J.T.v.M.