Hollands Weekblad. Jaargang 3

[p. 7]

Korte commentaren

Invullen: oranje boven

Omdat koningin Juliana en prins Bernhard 25 jaar getrouwd zijn geven wij met z'n allen een cadeau. Als vrijwilligers daarvoor een collecte houden, wil ik graag een kwartje in de bus doen. Zo kan er een aardig bedrag bij elkaar komen. Als dan iemand op straat zegt: ‘ik doe niet mee, want ik ben tegen het koningshuis’ of ‘zij lijken mij uit de verte niet aardig genoeg’ of ‘ik heb geen kleingeld bij mij’, vind ik dat nogal flauw. Als een collega een kind gekregen heeft of als de directeur met pensioen gaat, doe je mee met het geschenk, ook al zijn collega en directeur je vrienden niet of al bevalt het je niet in het bedrijf.

Wanneer koningin Juliana en prins Bernhard van te voren bekend maken dat zij van plan zijn de miljoenen kwartjes en dubbeltjes voor een vriendelijk doel te besteden, bijvoorbeeld voor een jeugdcentrum, omdat zij, anders dan in 1937 toen er nog een paleis viel in te richten, alles hebben wat hun harten begeren, dan is dat wat ontnuchterend, maar wel te begrijpen. Wie eenmaal besloten heeft het koninklijk paar op deze 25-ste trouwdag een plezier te doen, zou liever bijdragen aan een iets persoonlijker geschenk dan zo'n neutraal - dat is tenminste te hopen - jeugdcentrum, maar hij wil niet kinderachtig zijn.

Het wordt storender wanneer het comité de wat pathetische, maar in ieder geval goed en serieus bedoelde woorden van koningin Juliana uit 1953 - ‘Doen kunnen we alles, maar dan ook alleen allen samen’ - kiest als motto bij de actie om het geld voor het geschenk bijeen te brengen. Dat is misbruik van ernst. Of zou het comité werkelijk denken dat het met de organisatie van dit feest bezig is aan zoiets als een nationaal réveil, en dat het dus woorden mag gebruiken die passen bij een nationale ramp of bij zwarte dagen in een oorlog?

Zoiets moet het wel zijn want anders zouden zij het niet gewaagd hebben de onderbezette postchèque- en girodienst aan het werk te zetten om aparte oranje kaartjes te drukken en deze aan alle rekeninghouders toe te sturen. Op de kaarten staat: ‘Aanwijzingen voor het gebruik. Na invulling en ondertekening van de bijz. acceptgirokaart kunt u deze - zónder het aangehechte strookje - in de gebruikelijke enveloppe naar het girokantoor zenden. De postcheque- en girodienst zal u een duplicaat van uw opdracht - gelijktijdig met het dagafschrift - zenden’. Zo mooi is het nog nooit voor elkaar geweest, niet bij de watersnood, niet bij de Hongaarse vluchtelingen, niet bij de kankerbestrijding. Wie zo'n kaart thuis krijgt, kan weinig anders doen etc., en dat is nu net het ergerlijke van deze oranje-reclame: dat er massa's mensen zijn die vinden dat zij weinig anders kunnen doen dan invullen, twee vijftig maar dat is toch wat krenterig, of vijf gulden, of een tientje, die in dit kaartje zoiets zien als een onschuldig meevallend belastingbiljet, of een boetegiro wegens verkeerd parkeren. Misschien zijn er ook wel angstigen die bang zijn voor een slechte aantekening in hun ingezetene-dossier als zij niet zouden meedoen.

Als de overheidsdiensten op deze manier de burgerij optrommelen om spontane gebaren te maken tegenover het koningshuis gaat dat lijken op de georganiseerde demonstraties in minder mooi geregeerde landen. Het zijn geen koningsgezinden geweest die dit bedacht hebben, want met zulke kaartjes gaat de aardigheid er af.

K.L.P.

Van der Putten

Hij heeft in Arnhem voor het ambtenarengerecht gestaan. De entourage was pseudo-Kafka. Een oud vervallend landhuis aan de Velperweg, een zaaltje in horribele Moorse stijl, naar de kant van de rechters uitmondend in een séparée, die als raadkamer dient. Bronbeek ligt een kleine wandeling verder, symbool van een sterk militaire geschiedenis, waarvan de stuiptrekkingen nog doortrillen in de officierenwereld, die ‘de hel’ van Van der Putten is geworden.

De man, die daar als klager stond tegen zijn ontslag of feitelijk tegen minister Visser, leeft misschien voor een gedeelte in een waanwereld (hoewel dat nog definitief moet worden uitgezocht), een domme man is hij zeker niet. Door zijn jarenlange onderzoekingen, verdenkingen en ambtelijke botsingen heeft hij een rechtvaardigheidsinstinct ontwikkeld, dat hem tot een geduchte tegenstander maakt. Hij kent bepaalde détails van zijn zaak beter dan de deskundigen van defensie, is niet van zijn stuk te brengen en heeft een soort wrange humor, die de vooringenomenen ontgaat. Toen een der rechters hem vroeg, wat er gebeurd was met een kapitein, die onregelmatigheden zou hebben gepleegd in Indonesië, sprak hij het vermoeden uit, dat de man nu wel overste zou zijn.

Uiterlijk is Van der Putten een volslagen onopvallende figuur, een sigaartje rokend tijdens de schorsingen, zonder verbeten ran-

[p. 8]

cune, zelfs niet bij zijn confrontatie met de twee ambtenaren, die in opdracht van minister Visser de basis voor het ontslag hadden moeten leggen en dat niet feilloos hadden gedaan. Men zou zich deze man best kunnen voorstellen als voorzitter van de anti-revolutionaire raadsfractie in een plaats als Leiden of Delft. Hij zou het waarschijnlijk heel goed doen.

Van der Putten is een raadsel. Waar men een ijdele exhibitionist zou verwachten, treft men een ijverig mannetje aan, die niet twijfelt aan zijn gelijk. Hij is moeilijk en zal wel doorgaan tot het bittere einde.

Daar in Arnhem kreeg ik de indruk, dat Van der Putten te overhaast is ontslagen door een minister, die op de hielen werd gezeten door zijn eigen partij: in de Eerste en de Tweede Kamer. De uitspraak van het ambtenarengerecht moet de doorslag geven, maar naar de overwegingen, zeker ten aanzien van de motiveringen van het ontslag, ben ik ten minste zo benieuwd.

A.F.L.