Hollands Weekblad. Jaargang 3

Korte commentaren

Interview

In Vrij Nederland schreef Dr. L. de Jong over het interview dat Kennedy aan Adzjoebej, de hoofdredacteur van de Izvestija, toestond: ‘Boven het verslag van het vraaggesprek met Kennedy werd een grote politieke prent geplaatst waarop men zag hoe de schim van Hitler een drietal Amerikaanse figuren - een Klu-Klux-Klanner, een soort McCarthy en een generaal met de zweep, opjoeg - ‘anticommunistische hysterie neemt toe in Amerika’, stond eronder.

Het merkwaardige nu was, dat de Nederlande abonnees op de Izvestija het interview met Kennedy zonder die politieke prent kregen. Informatie bij Dr. de Jong leerde, dat hij die prent gezien had op de fotokopie, die de New York Times van de interviewpagina van de Izvestija had afgedrukt. Nadere bestudering van de alom afgedrukte foto, waarop men een bontgemutste Rus op straat het bewuste exemplaar van de Izvestija zag lezen, leerde, dat de voorpagina van dat nummer een andere opmaak vertoonde dan de voorpagina van de naar Nederland (en elders, mag men aannemen) gestuurde Izvestija's, met het interview beginnende op pagina vijf. Er zijn dus kennelijk twee drukken geweest van de Izvestija op die dag. Zijn we kwaaddenkend, dan denken we dat naar het westen een gekuiste editie, zonder de afbreuk doende politieke prent, is gestuurd. Zijn we echter goedwillend, dan kunnen we denken dat de vraag naar deze krant zo bijzonder groot was en bovendien de behoefte van de Russische regering juist deze krant zoveel mogelijk te verspreiden zo groot, dat men later nog een extra editie drukte, met daarin weer ander, recenter nieuws. De laatste veronderstelling lijkt waarschijnlijker dan de eerste. De politieke prent verdonkeremanen kon toch al moeilijk - zoals de New York Times al heeft aangetoond. Trouwens, de Russen zijn op dit gebied niet zo fijngevoelig. En dat bij de Russische regering die wens tot brede verspreiding van het interview ongetwijfeld leeft, wordt om te beginnen al bewezen door het aanbod van het interview zelf, en het feit dat Chroestsjovs schoonzoon, tevens de meest vooraanstaande Russische journalist, ermee werd belast. In vroeger jaren heeft de Russische regering van de beperkte oplage (om wel aan de wens van de massa tegemoet te komen, echter op onvoldoende wijze, zodat het nauwelijks kwaad kon) meermalen gebruik gemaakt. Bijvoorbeeld bij Niet bij brood

[p. 7]

alleen van Doedintsev, de opzienbarende roman die met veel vertraging in boekvorm uitkwam, in een oplage van 30.000 exemplaren. Voor Russische begrippen, met normale oplagen van 100.000 en 150.000 exemplaren, een kleine oplage, zeker voor een boek dat juist in Rusland zeer veel opzien gebaard had. Kennelijk is het dus niet Chroestsjovs bedoeling geweest de oplage van de Izvestija kunstmatig klein te houden. Over zijn oogmerken kan men slechts gissen, hoewel men een goede kans heeft raak te raden als men veronderstelt dat het iets met China te maken heeft, en voornamelijk met Chroestsjovs wens, de oplossing van de wereldproblemen als een Russisch-Amerikaans onderonsje te beschouwen.

N.S.

Realisme

Even in grote trekken de feiten. In Nieuw-Guinea viel een soldaat tijdens een oefening in handen van zijn denkbeeldige tegenstanders. Hij werd onderworpen aan een verhoor, maar, zich kennelijk beroepend op de conventie van Genève (een Zwitsers stadje, hèèèl ver van Nieuw-Guinea vandaan) weigerde hij meer te zeggen dan naam, rang en telefoonnummer. Dat verdroot de man die hem ondervroeg, en eveneens diens bevelvoerende officier. De standvastige soldaat kreeg eerst plaatselijk zand in de ogen gestrooid, en vervolgens werden drie sigaretten op zijn arm uitgedrukt, om zijn tong wat losser te maken. Dat lukte slechts zeer gedeeltelijk, want niet deze soldaat diende een aanklacht in, maar zijn behandelend geneesheer, en het gevolg laat zich denken: de beide schuldigen kregen aanzienlijke straffen toebedeeld. Hun verweer, dat zij de oefening een realistisch cachet wilden geven, werd als onaanvaardbaar verworpen. Met realistisch had dat niets te maken, zo werd gezegd, trouwens, zulke handelingen zijn verboden bij ondervragingen. Dus waar blijf je met je realisme! Nu weten we allemaal dat ons leger op Amerikaanse leest is geschoeid. Hoewel deze uitdrukking doet vermoeden, dat de overeenkomst van ons leger met het Amerikaanse ophoudt bij het schoeisel, is het wel degelijk de bedoeling dat we ook organisatorisch en mentaal eenzelfde lijn trekken. Welnu, j.l. zaterdag werd op de Nederlandse t.v. een filmpje in de serie The Blue Angels vertoond, waarin we enkele Amerikaanse militairen bont en blauw zagen slaan door ‘tegenstanders’. Achteraf kregen we te horen - en zij trouwens ook - dat het maar een oefening was geweest, dat de jongens zich kranig hadden gehouden, en dat het hun overvallers speet, maar ja... oefening is oefening. Ik krijg, gezien het een en het ander, de indruk dat er nog iets mis is met de coöperatie tussen het Amerikaanse leger en het Nederlandse. Of de Amerikanen gedragen zich als onmensen, sadisten, wat niet al, of wij gedragen ons als onnozele lammeren, onschuldige bloedjes en papkindjes. De oplossing van het raadsel is moeilijk te geven, maar wel kan worden vastgesteld, dacht ik, dat de Amerikanen een stuk reëler denken dan wij. Toevallig zat ik in dienst bij een onderdeel dat te zijner tijd de vijand ondervragen moet. Ons werd, zo goed en zo kwaad als dat ging, geleerd hoe men de vijand moest intimideren: door het trekken van resp. een boos, een veelwetend, of een onverschillig gezicht. Ook mochten we hem wel eens een tijdje buiten de tent in de kou laten staan. Mishandeling, zo werd ons steeds voorgehouden, was verboden. Tussen de lesuren door vertelde dan een van onze leraren (hij is nu dood, gestorven aan een hartverlamming in de bioscoop,) hoe tijdens de politionele acties de ‘ploppers’ aan het praten werden gebracht. Het laat zich denken, gezien het klimaat in Indonesië, dat dit niet gebeurde door ze een tijdje buiten de tent in de kou te laten staan.

N.S.

New Delhi

Men behoeft geen belijdend christen te zijn om te beseffen dat de grote vergadering van de Wereldraad van kerken, die momenteel in New Delhi bijeenkomt, een gebeurtenis van uitzonderlijk belang is, niet alleen voor de kerken die er aan deelnemen, maar voor de gehele wereld. Christenen van alle oorden en rassen en nationaliteiten, langbaardige en helemaal in het zwart geklede Griekse pope's, Leger des Heilssoldaten in uniform, deftige Anglicanen en voorgangers van zuidamerikaanse Pinkstergemeenten weten zich, ondanks alle verschil van overtuiging, verbonden in één geloof, en bespreken met elkaar niet alleen hun interne problemen en wederzijdse verhoudingen, maar ook vraagstukken die de hele wereld taken, als ontwapening, stopzetting van kernproeven en overbevolking. De buitenstaander mag het geloof waarin zij zich met elkaar verbonden voelen een fictie noemen, dat zij zich met elkaar verbonden voelen is geen fictie en hier het kardinale punt. Van het grootste belang lijkt mij de toetreding van de Russisch Orthodoxe Kerk, die met een overweldigende meerderheid is aanvaard - er waren slechts enkele stemmen tegen - waardoor er weer een brug geslagen is tussen Oost en West en christenen van vóór en achter het ijzeren gordijn - anders dan aan

[p. 8]

de politieke conferentietafels, waar men om zo te zeggen zwaargewapend tegenover elkaar zit - elkander als mensen kunnen ontmoeten en als mensen met elkaar praten. Overigens betekent de toetreding van de Russische kerk ook een grote versterking van het z.g. katholieke element in de Wereldraad tegenover de protestantse kerken. En ‘Rome’ ziet zijn droom, dat eens alle kerken van katholiek type zich om de Stoel van Petrus zullen verenigen, nu voorlopig wel in rook opgaan.

J.v.R.