Zijn opponent had deze essentie vastgehouden uit een kanonnade van beschuldigingen naar alle kanten en hij moest zijn inleiding danig bekorten, omdat hij er van uit ging dat de heer Burger en hij het zakelijk volkomen eens waren. Er is al eerder gezegd, dat prof. Duynstee een babe is in de political woods: zijn naïveteit bleek weer zonneklaar uit deze misvatting over de teneur van Burgers betoog.
Trouwe partijgangers hadden de ondergeschiktheid van het zakelijk aspect al tijdens Burgers inleiding begrepen: de meer naïeve toehoorders werden tijdens de repliek van de fractieleider uit de droom geholpen. Het ging niet zozeer om de concrete inhoud van deze of gene oplossing - het zou Burger een zorg zijn wat er met Nieuw-Guinea gebeurde - maar om de vorm waarin deze oplossing werd gegoten en aan wie het auteursrecht op deze vorm behoorde. Het ging er tenslotte maar om, het oude lied weer in te kunnen zetten: Die Partei, die Partei, die hat immer Recht; Genosse es bleibet dabei.
En de vorm, Genosse, die moet je tegen deze achtergrond zien: de socialistische partij was in 1951 voor overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië. Maar dat was toen niet haalbaar, door het verzet van de Anti-Revolutionaire partij, van de rechtervleugel der KVP onder leiding van Duynstee, van het zakenleven en de reactie in het algemeen; en ook was die overdracht niet eervol, want Indonesië eiste deze bereidheid tot overdracht als voorwaarde tot besprekingen. Daarom heeft de PvdA sinds 1951 gepleit voor de haalbare en eervolle oplossing van internationalisatie.
Nu dat plan dan gestolen is door Luns, moeten we er voor zorgen, dat het (a) zijn titel behoudt, (b) aan ons initiatief wordt toegeschreven en (c) naar de vorm wordt aangenomen. Het doet er niet toe of voor dit laatste de betekenis van het plan volkomen omgekeerd wordt: over de inhoud van ‘internationalisatie’ zijn we nooit duidelijk geweest.
En uitgerekend nu, nu dat allemaal te gebeuren staat, nu komen dezelfde groepen, die de PvdA destijds dwongen om internationalisatie als het minste kwaad te prediken, aanzetten met zijn oorspronkelijke plan tot bilaterale besprekingen over overdracht. Dit is toch duidelijk een klap onder de gordel en nu mag de PvdA misschien gedwongen zijn om met de inhoud van het reactionaire voorstel in te stemmen: naar de vorm dient het met alle middelen bestreden te worden. En de fractieleider maakte met citaten, insinuaties en oratorische knaleffecten duidelijk: Zalig is de internationalisatie want hij maakt besprekingen met Indonesië eervol, zalig is de zelfbeschikking want hij maakt overdracht aan Indonesië haalbaar: onzalig zijn de voorstellen om met Sukarno te praten over de verkwanseling der Papoeas, want zij prejudiciëren het zelfbeschikkingsrecht, zij zijn onhaalbaar en onmogelijk en bovendien worden de voorstellen te kwader trouw gedaan, wànt zij komen van de rechterzijde.
Misschien is de Genosse gekomen om over een oplossing voor Nieuw-Guinea te praten: dan zal hij dit alles nogal duister en nodeloos ingewikkeld vinden. Maar de echte Genosse zal mij begrijpen wanneer ik concludeer: Links blijft Links en Rechts blijft Rechts.
Toen p.g. Burger na zijn explicatie uitgeput op zijn stoel neerzeeg kwam er maar een zwak applaus van de partijleden uit de zaal: zij bleven met veel vraagtekens en denkrimpels zitten. De vragen die daarna gesteld werden toonden het wantrouwen, de verwarring, de ontevredenheid en de oppositie die door een dergelijke houding opgeroepen worden.
Ik vind die reactie van ondankbaarheid getuigen tegenover kameraad Burger die op een moeilijke post naar zijn beste vermogens een onmogelijke taak vervult: een partij die geformeerd is rondom het sociale probleem dat de 19e eeuw ons naliet kan nu eenmaal niet een duidelijke positie innemen in een internationaal conflict van de 20ste eeuw. Rondom zo'n internationaal probleem ontstaan soms meningsverschillen die een groot deel van de bevolking interesseren en dan electoraal van belang worden. De partij moet dan zijn zegje zeggen, en dat zegje moet hij bij voorkeur altijd al gezegd hebben, alléén gezegd hebben en gezegd hebben vanuit zijn eigen, unieke en allesbepalende karakter.
En dan gaat het er om de eigen daden van vandaag in overeenstemming te brengen met de woorden van gisteren en de woorden
Auteursrechtelijk beschermd