Hollands Weekblad. Jaargang 3

‘Antinegrisme’ in de V.S.
H. Brandt Corstius

Men denkt meestal (zoiets kan alleen maar betekenen: ik was zo stom om te denken) dat de discriminatie van de neger in het Zuiden van de Verenigde Staten berust op een gewoonte, een slechte gewoonte, maar een gewoonte waartegen de wet een moeizame strijd moet voeren. Ku Klux Klan tegenover politie. Niets is minder waar. De discriminatie in South-Carolina, Alabama, Mississippi, Louisiana en in mindere mate in Virginia, Georgia en Texas is gebaseerd op wetten. Wetten gemaakt door de volksvertegenwoordigingen van die staten en uitgevoerd door de politie van die staten. Natuurlijk: die wetten zijn in strijd met de federale grondwet, die volksvertegenwoordigingen zijn niet representatief doordat negers zeer moeizaam op de kiezerslijst komen, die politie bestaat uit misdadigers die het agentenberoep profijtelijker vonden, maar de ‘hate-bills’ hebben toch maar een plaatselijk en tijdelijk gezag.

Segregatie is een veel te mooi woord, antinegrisme is beter en dan niet te vergelijken met het slechte-gewoonte-antisemitisme maar met het officiele antisemitisme in het derde rijk. De schitterende nieuwe openbare bibliotheek in New Orleans vindt het helemaal niet leuk dat er in de hal vlak naast elkaar twee drinkfonteintjes staan en heeft er als verontschuldiging een foto-kopie tussen gehangen van de Louisiaanse wet die gescheiden drink- eet- en toiletgelegenheden verordent. Een personeelslid schreef in een ingezonden brief aan de plaatselijke Times of Picayone (tussen dertig brieven vóór segregatie die dag aan dag worden afgedrukt) dat hij het belachelijk vond en het betreurde dat buitenlandse bezoekers altijd die twee fonteintjes en niet zijn mooie gebouw fotografeerden.

Wie van Washington, in het zog der freedomriders, naar New Orleans bust wordt steeds misselijker, niet van de bus die je als een vliegtuig vervoert, maar van de toestanden die in Nederland misschien folkloristisch lijken, maar die je hier op alle zenuwen tegelijk gaan werken. Eerst komt er een stopplaatsje waar in één vertrek twee bars zijn. Geen bordjes erbij maar toevallig

[p. 4]

zit aan de een alleen zwart, aan de ander alleen blank publiek. Dan wordt het ernst met de apartheid. In de grotere plaatsen twee gescheiden ruimte's, met bijna dezelfde outillage, al bevindt zich het boekenstalletje, waar negers ook kopen, meestal in de witte wachtkamer. In de kleinere plaatsen gaat het openhartiger: de zitkrukken zijn voor de blanken, negers mogen opzij iets bestellen en het staande opeten. Een keer was er een klein luikje naar buiten waar doorheen, voor dezelfde prijs, de consumpties voor coloured people werden aangereikt. Dit zijn onwettige toestanden, want het interstatenverkeer valt onder de federale wet die ondubbelzinnig integratie voorschrijft. Maar de politie beschouwt het navolgen van de federale wet als een ordeverstoring, en de rechter geeft er de maximale straf voor. Veel meer dan de Ku Klux Klan is de politie de vijand van de negerbevolking en het decente gedeelte der blanke bevolking. De betiteling ‘misdadigers’ is niet overdreven. Er zouden honderden bewijzen zijn aan te voeren, maar laat ik alleen het bericht in de San Francisco Examiner van vanochtend nemen: er is een man gearresteerd die een nachtclub opbelde, zei van de politie te zijn en een mannetje te sturen om vijftig dollar te halen. Geen spoor van verbazing in de krant over de politiepraktijk die zo'n truc mogelijk maakt.

Het wordt tijd eigen opinies plaats te laten maken voor die van anderen. Ik heb met ontzettend veel mensen gesproken, of liever, want zo is de Amerikaanse sociabiliteit, ze hebben met mij gesproken. Laat ik ze om in stijl te blijven verdelen in negers en blanken. Ik heb geen neger gesproken die voorstander van segregatie was. Dat is heel merkwaardig. De negerpers bijvoorbeeld, die zich zojuist in één organisatie verenigd heeft, bestaat bij de gratie van de segregatie en zou bij een integratie waarschijnlijk volkomen verdwijnen. Toch zijn al deze kranten en tijdschriften voor integratie. Van de extremistisch nationalistische groeperingen heb ik in het Zuiden niets gemerkt, dat lijkt me meer een uitwas in het Noorden. De grote meerderheid van de negerbevolking is wel tegen segregatie en is er ook wel bitter over, maar doet er weinig tegen. Dat is ook erg moeilijk als men er betrekking, huis en soms leven bij riskeert. De nationale vereniging NAACP doet veel nuttig werk, maar ze doet dat nu al zo lang, dat sommigen beginnen te twijfelen of er met deze geduldige methoden ooit een eind aan komt. Een steeds groter wordende minderheid vindt het niet genoeg als hun kleinkinderen een normaal menselijk leven kunnen leiden. Zij stichtten het Congres voor Rassengelijkheid CORE, dat een radicale aanpak propageert, maar dat niet als tegenhanger van de NAACP gezien moet worden. De meeste COREleden zijn ook lid van NAACP. Zij zijn het die de sit-ins houden in de warenhuizen, de kneel-ins in de kerken en de jailins in de gevangenissen, als ze weigeren boete te betalen voor het uitoefenen van hun burgerrechten.

Tussen de legalistische politiek van de NAACP en de radicale van CORE bevond zich de oogarts Dr. Mitchell die ik in New Orleans sprak en daar voorzitter van de Consumers League is. Hij gaat onderhandelen met zaken die aan negers geen, of alleen de slechtste baantjes geven (werkloosheid, een nederlands fossiel, is hier een reëel probleem). Als de onderhandelingen niet lukken wordt de zaak een dag geboycott. Meestal is dat al genoeg. Maar anders wordt het een eeuwige boycott, tot er wordt toegegeven. Bij winkels lukt dat procédé goed, omdat ze hun omzet zien zakken. Maar wat te doen met Public Services (gas, electriciteit en waterbedrijven van de gemeente) als die bij het aantrekken van personeel discriminatie toepassen? De consumers League is van plan om in oktober de negerbevolking te vragen een hele dag geen gas, water of stroom te gebruiken. Als dat lukt betekent het een demonstratie die ver boven het incidentele doel uitgaat.

Ik heb geen blanke gesproken die voorstander van segregatie was. Dat wil zeggen die zei dat hij het was. Dat is heel merkwaardig want er moeten er toch miljoenen zijn. De meeste beperkten zich ertoe te vertellen hoeveel geld er wel aan negerscholen wordt uitgegeven. Dat lees ik al jaren in Zuidafrikaanse propaganda. Ook al zou de verzorging van de negerbevolking, quod non, net zo goed zijn als die van het blanke gedeelte, dit gaat volkomen voorbij aan de kwestie discriminatie-integratie. ‘Equal but separate rights’ is de leus, maar het recht om over die leus een oordeel te hebben is wel zeer ongelijk verdeeld. Over de discriminatie zelf spraken ze meestal maar niet, en dat is ook niet nodig want dit is zo'n elementaire zaak dat ieder met ogen in het hoofd kan zien dat wat hier gebeurt onmenselijk is. Meer moeite besteedden ze eraan om me te overtuigen, dat wat ik er ook over dacht, ik er zeker niet over moest schrijven. Twee argumentaties kwamen dan naar voren: De eerste was ‘je kunt de toestand hier niet begrijpen als je hier maar een week bent’. Ik begreep de toestand al toen ik er nog maar een dag was. Het enige zichtbare contact tussen negers en blanken in Dixieland is wanneer de blanken aan de negers verdie-

[p. 5]

nen. De winkeljuffrouw is heel vriendelijk tegen de negerklanten, als ze iets kopen willen, maar ze kan niet in een ruimte met ze eten. Het contact tussen beide bevolkingsdelen in New Orleans is geringer dan het contact tussen de mensen- en hondenbevolking in Amsterdam. Wie op straat naast een neger loopt wordt bekeken als iemand in Amsterdam die zijn hond op de achterpoten naast zich laat lopen, en er mee converseert. De gebruikers van dit argument bleken trouwens zelf vaak bijzonder slecht op de hoogte van het probleem. Velen verklaarden dat het nu eenmaal ‘altijd zo geweest was’ terwijl ooggetuigenverslagen vertellen dat na de burgeroorlog de twee rassen in het Zuiden vrij normale omgang hadden. De segregatie kwam pas met de opkomst van de industrie, en de haat-wetten zijn van de laatste tijd. De tweede argumentatie gaat als volgt:

Premissen:

1.	De negerdiscriminatie zet veel kwaad bloed in het buitenland, vooral in Azië en Afrika.
2.	In de huidige situatie (Berlijn) is het van groot belang Amerika's goodwill te vergroten.

Conclusie: de pers moet over de negerdiscriminatie maar zwijgen.

Met de twee premissen ben ik het eens. Uit deze twee volgt volgens mij de conclusie: de discriminatie moet zo snel mogelijk verdwijnen. En verontwaardiging in het buitenland is een vrij effectief indirect middel, want Amerikanen zijn zeer gevoelig voor wat het buitenland van ze denkt. Een vraag in de miss-America verkiezing: ‘Hoe kunnen we onze verstandhouding met andere landen verbeteren?’, een andere ‘Welke boodschap zou u het Russische volk willen geven?’. De antwoorden waren in overeenstemming met de schoonheid der candidaten. Van de plaatselijke overheid is geen oplossing te verwachten, die moet van de federale overheid komen, en een beetje pressie van bondgenoten en neutralen kan dan geen kwaad.

Sommigen zeiden het simpeler: ‘U bent hier welkom voor een vacantie maar bemoeit U zich niet met onze binnenlandse problemen’. Dan was het altijd genoeg een willekeurige krant op te pakken en te laten zien wat Amerikaanse journalisten schreven over de binnenlandse problemen van Cuba,

De tekeningenserie, ‘Gelijk spel’, in dit nummer is van Peter Vos

het Sovjetimperium, Frankrijk enzovoort.

Er waren ook vele blanken uitgesproken tegen segregatie. Zoals die advocaat die binnenkort een petitie indient om de beroemde Tulane-universiteit te integreren. Dit is, zo dacht men, een particuliere instelling waaraan de heer Tulane zijn geld naliet onder de voorwaarde dat hij wit zou blijven. De curatoren verklaren dus heel hypocriet dat ze het graag anders zouden willen, maar dat ze niet anders kunnen. Chinezen, en Afrikaanse negers worden trouwens wel geaccepteerd. Maar deze advocaat ontdekte dat het wel degelijk een staatsuniversiteit was, dat het testament in ieder geval onwettig was en dat er dus niets tegen integratie bestond.

Andere blanken zien in dat, afgezien van hun eigen opinies, rassenrelletjes geen prettig klimaat voor het aantrekken van nieuwe industriën vormen. Zij plaatsten de grote advertenties die de integratie van de lagere scholen in New Orleans dit jaar vooraf gingen en die, met andere maatregelen, maakten dat daar niet dezelfde tafrelen als het vorig jaar zich afspeelden. Het gaat hier om negen (9) negerleerlingen in heel New Orleans. Maar het is een begin. Er zijn andere, al geslaagde voorbeelden van integratie. De trams en bussen in New Orleans bijvoorbeeld, waar tot voor kort zwart achterin en blank voorin zat. Op een donderdagnacht werd deze regeling opgeheven, zonder een enkele moeilijkheid. Nog steeds zitten negers meestal achterin, en blanken altijd voorin (en in ieder geval nooit naast elkaar op één bank) maar het heilig principe is verbroken.

Iedereen weet dat de segregatie aan de verliezende hand is. Maar het probleem is het Tempo. De huidige burgemeestertjes, rechtertjes en politiecommissarisjes hebben maar een doel: dat het hun tijd nog duurt. De federale overheid is erg bang om in te grijpen. CORE is strikt ongewelddadig, maar er zijn hardnekkige geruchten van door negers aangelegde wapenvoorraden. De enige hoop op een vreedzame oplossing is dat het de segregationisten duidelijk wordt gemaakt dat ze een economisch belang hebben bij het opgeven van hun barbaars principe.

Van New Orleans naar het Westen bussend moet zelfs de grootste relativist en cynicus verademen als hij op de wachtkamer van Van Horn, nota bene nog in Texas, het ostentatieve ‘all passengers welcome’ ziet staan. Ik zit liever niet naast een neger aan de toonbank. Evenmin als naast een blanke, omdat ik wat elleboogruimte prettig vind. Maar in Van Horn vormde dat het ontwaken uit een boze droom.