Hollands Weekblad. Jaargang 3

Korte commentaren

Wat nu?

Voor de tweede maal heeft minister Beerman, beter gezegd het kabinet, een motie- Van Doorn over de spijtoptanten naast zich neergelegd. Mèt Beerman heeft de minister-president in het schriftelijke antwoord op vragen van dezelfde heer Van Doorn zelfs verklaard, dat de regering deze motie betreurt. Het wordt een beetje laat gezegd, maar dergelijke onhandigheden is men van De Quay gewend. Aan iets inconstitutioneels heeft de minister-president zich echter niet schuldig gemaakt. Trouwens, had hij iets inconstitutioneels misdaan, dan zou hij toch geen moeilijkheden krijgen, want de politieke constellatie in ons land is zodanig, dat deze minister-president op de troon der Politieke Genade zit. Weliswaar niet voor eeuwig, want op het Binnenhof is alles kortstondig, maar toch wel comfortabel en beschermd.

Met de moties- Van Doorn heeft de regering niet zo vreemd gehandeld. Deze moties waren namelijk in zo een vorm gesteld, dat de regering ze zonder bezwaar naast zich neer kon leggen. Wat nu? Het zou natuurlijk wonderlijk zijn, als de heer Van Doorn in het nieuwe zittingsjaar met weer dezelfde motie zou komen, die de regering opnieuw naast zich neer zou mogen leggen. Volkomen retireren kan de Kamer evenmin. De socialisten zouden dan het initiatief kunnen nemen in deze affaire, die ook niet te onderschatten electorale aantrekkingskracht bezit.

De enige mogelijkheid is een interpellatie

De tekeningen in dit nummer (Jagersverhaal I of De muziek, dat wonder) zijn van Peter Vos

[p. 8]

van de heer Van Doorn met concrete vragen waarop de minister zo concreet en gedocumenteerd mogelijk moet antwoorden. Als de Kamer dan nog niet tevreden is, zal zij met een scherp gestelde motie moeten komen, waarin zij het beleid van de minister ‘betreurt’ of ‘afkeurt’. De aanvaarding van zo een motie zal een crisis veroorzaken. Ik ben benieuwd, of de regeringsgetrouwe politici werkelijk zo veel voor de spijtoptanten over hebben, dat ze een onwillig kabinet in gevaar durven brengen.

Overigens geloof ik, dat de Kamer de zaak van de spijtoptanten te emotioneel beziet, zoals zij pleegt te doen bij alles, dat betrekking heeft op Indonesië. Van de socialisten verbaast mij dat. Voor Nieuw-Guinea willen zij een rationele oplossing, maar de problemen van de spijtoptanten blazen zij met evenveel gemak op als de verstokte ‘kolonialen’. Ik wil niet beweren, dat zij niet werkelijk meeleven met het lot van de spijtoptanten, maar boven alle menslievende vaagheden prefereer ik het beleid van minister Beerman (en dus van het kabinet), die de zaak verstandelijk bekijkt en mijns inziens ook verstandig, precies zoals zijn voorganger Samkalden.

Maar de Kamer, die er anders over denkt, zal op de ingeslagen weg moeten voortgaan, totdat zij háár doel heeft bereikt. Anders is zij aan de Politieke Genade overgeleverd.

A.F.L.

Beperkt gezag

De versterking van het presidentiële gezag in Frankrijk heeft het land voor veel politieke ellende behoed, maar de met die versterking gepaard gaande ontkrachting van ministerraad en parlement blijft een gevaar voor het systeem.

Men krijgt de indruk, dat het gezag ophoudt bij De Gaulle en dat hij een overheid beneden zich heeft, die slap en besluiteloos, zo niet onbetrouwbaar is. Bomaanslagen zijn een dagelijkse aangelegenheid, boeren barricaderen openbare wegen, parachutisten zijn op een rabiate manier in Metz wraak gaan nemen op Algerijnen, precies zoals de bruinhemden dat in Duitsland deden vlak voor 1933, als nieuwe uiting van de Franse cultuur gaan dreigbrieven naar alle windstreken en tegen De Gaulle wordt rustig gehitst via radio-Algiers.

Het merkwaardige is, dat men nooit iets van een arrestatie verneemt of van een ernstig onderzoek naar de daders. Men krijgt de indruk, dat het openbaar ministerie en de politieprefekten in de Vijfde Republiek even dubieus zijn als in de Vierde en de Derde en even gevaarlijk als dezelfde figuren in de Republiek van Weimar.

De Gaulle's minachting voor ministers kan gevaarlijk voor hemzelf worden. Met het soort mannen als Debré zal hij de militaire samenzweerders op den duur niet de baas kunnen, wat het is duidelijk dat de junta over machtige relaties binnen het overheidsapparaat beschikt. Bij een goed voorbereide opstand zal dit apparaat waarschijnlijk minder loyaal zijn dan de vorige keer.

A.F.L.

Televisie en de AVRO

De heer Roëll, de voorzitter van de AVRO, die niet door persoonsverheerlijking aan zijn eind zal komen, heeft in een van zijn verdedigingsredes gezegd dat men (en met name het Actiecomité van de AVRO) wel bijzonder veel kritiek had op de AVRO en haar bestuur, maar dat er met geen woord werd gerept over de programma's. En inderdaad, zolang de programma's niet aan kritiek onderhevig zijn, waarom zou men zich dan eigenlijk zo druk maken? Nu zal natuurlijk niemand willen beweren dat de AVRO-programma's het meest grootse zijn wat er op radio- en televisiegebied te bereiken is, maar als men nagaat hoe de AVRO er in vergelijking met haar concurrenten voorstaat, kan men toch tot geen andere conclusie komen dan dat zij het voorlopig wel rooit. Laten we ons daarbij beperken tot de TV-programma's, die nu eenmaal meer in de belangstelling staan dan de radioprogramma's. Ik doe enkele willekeurige grepen. Veruit het beste kunstprogramma van de Nederlandse televisie kwam van de AVRO: Pierre Janssen en Leen Timps ‘Kunstgrepen’. Zij zijn er kortgeleden voorlopig mee gestopt, maar nog altijd zijn de filmpjes ‘Wie wat bewaart...’ van hetzelfde tweetal gaande, die eveneens voortreffelijk zijn. Een heel ander onderwerp: de quiz. De VARA is onlangs gestart met ‘Carré dames en één heer’, een bodemloze mislukking, waartegen het zeer geslaagde ‘Kom er maar eens achter’, een harde quiz van de AVRO, bijzonder gunstig afsteekt. Dan het documentaire nieuwsprogramma. Deze rubrieken ontlopen elkaar niet veel bij de AVRO, de VARA, de KRO en de NCRV, maar als ik een volgorde moet bepalen ziet die er toch zo uit: 1. Flits, van Nico van Vliet en Gerard Trebert (en van de AVRO). 2. Espresso, van de VARA, met o.a. Arie Kleywegt. 3. Attentie, van Peter van Campen (NCRV) en 4. Brandpunt, van de KRO en met Dick de Vree. Wat de langere docu-

[p. 9]

mentaires betreft moet iedereen het afleggen tegen Kees van Langeraad van de NCRV, maar het muziekprogramma van Willem O. Duys, ‘Muziekmozaïek’, wordt door geen ander overtroffen, zeker niet door Pi Scheffer van de NCRV. Ook de vergelijking tussen AVRO's Perry Como Show en VARA's Bing Crosby Show valt in het voordeel van de eerstgenoemde uit. Daar staat tegenover, dat dr. L. de Jong als politiek commentator te verkiezen is boven mr. Hiltermann, al is deze dan goede tweede. Het Sportpanorama van de AVRO onder redactie van Aad van Leeuwen doet ook weer onder voor dat van de KRO, althans wanneer Jan Cottaar daarover de supervisie heeft, maar desalniettemin is ook hier de AVRO goede tweede. Verder beschikt zij over twee ‘toneel’-regisseurs. Ton Lensink en Walter van der Kamp, die in kwaliteit niet onderdoen voor het tweetal van de VARA, Kees van Iersel en Willy van Hemert, terwijl de KRO (met o.a. Frits Butzelaar en Luc van Gent) en toch ook de NCRV met Henk Rigters, Max Douwes en Gerard Rekers, het peil van de eerste twee niet halen. Dan zijn er nog kortere, buitenlandse TV-series, zoals Four Just Men en Hitchcock van de KRO, Vader weet het beter van de NCRV, Loretta Young van de AVRO en Interpol Calling, Wells Fargo en niet te vergeten Vrije Nieuwsgaring van de VARA; series die elkaar nauwelijks ontlopen, met als beste toch wel: Vrije Nieuwsgaring, Hitchcock en.. lood om oud ijzer. Dan zijn er de forums. Het meest geslaagde forum is Welbeschouwd van de VARA, maar niet minder geslaagd was eigenlijk De Kring, in zijn tweede gedaante met Gomperts als gespreksleider. In ieder geval was dit het meest kulturele forum, dat door de eerste mislukking van VARA's Kunsttribunaal niet in het minst bedreigd wordt. Zo komen we langzamerhand aan het eind van de geregeld terugkerende programma's. De AVRO mag nog geprezen worden om haar Ton van Duinhoven-fantasieën, alsook om de reisverhalen van het echtpaar Denis. Een speciaal woord van hulde mag ze verder in ontvanst nemen voor haar introductie van Jacques Brel in onze huiskamers. ‘Een kwartje per seconde’ tenslotte, wist in ieder geval de gemoederen in beweging te brengen, maar dat kan jhr. Roëll ook, dus dat is misschien geen verdienste. De VARA kan daarnaast wijzen op haar inmiddels verscheiden TV-Toto, al was dat geen doorslaand succes, op het voortreffelijke ‘Anders dan anderen’ met Bert Garthof, op dr. van Egeraat, op Thuis bij... met Laurens ten Cate, dat meestal uitstekend was, en op de boeiende reportage over onze emigranten in Australië. De KRO mag met enige aarzeling stoffen op programma's als Zaterdagavondakkoorden, Gezichten van Azië en wie weet wel Onze Arme Rijke Taal, en dient zich diep te schamen over Max Bygraves. De NCRV kan zo te hooi en te gras ook wel eens trots zijn op het een en ander (behalve het reeds genoemde) en de VPRO kan wijzen op zulke acties als die voor Toltèn, op de onvervangbare dokter Van Swol, op Simon van Collem en zijn Oude Draaidoos, op Magazine de Paris met Joop Simons en op de instructieve ballet-programma's. Tenslotte heeft zij ook nog de beschikking over de uitstekende regisseur Jack Dixon, die echter de laatste tijd bijzonder ongelukkig in zijn keuze is geweest; zowel van stukken als van spelers. Als men, het voorgaande overziend, tot een conclusie geneigd is, zal deze toch zeker moeten luiden, dat de AVRO in een nek-aan-nek-race gewikkeld is met de VARA wat de kwaliteit van de programma's betreft, en dat men bepaald niet verbaasd hoeft op te kijken als de AVRO, na een ingewikkelde puntentoekenning, als eerste over de streep zou gaan. Ondanks de zondebokken Roëll en Epko.

N.S.