Hollands Weekblad. Jaargang 3

Korte commentaren

Tellen

Een van de weinige dingen die mij in dit land nog amuseren is het stuiptrekken der gezamenlijke kerken. Zo is het een plezier om ds. L.H. Ruitenberg in Hervormd Nederland met de voorlopige uitslagen van de volkstelling te zien manipuleren. Ongunstige cijfers moet men vervalsen of wegmoffelen, maar dominee Ruitenberg doet het origineler: hij publiceert ze met op niets berustende juichende conclusies. Zo schrijft hij over de cijfers van zijn hervormde kerk:

Ook hier is de beweging, zij het een teruggaande, bezig te verlangzamen (van 35,6 procent in 1930 via 31,1 procent in 1947 naar 28,6 procent in 1960). De mogelijkheid zit erin, dat, onvoorziene omstandigheden daargelaten, bij een volkstelling van 1980 het dieptepunt bereikt is.

De eerste zin is onwaar, de tweede onzin. Een teruggang van 4,5 procent op de 35,6 procent in 17 jaar en een van 2,5 procent op de 31,1 procent in 13 jaar komen volgens mijn rekenlineaal beide neer op een afval van 0,7 procent per jaar. Wanneer van de duizend hervormden elk jaar zeven afvallen (dood en geboorte dus even buiten beschouwing gelaten) dan is het duidelijk dat de afval in absolute zin kleiner moet worden, net zoals bij gelijkblijvende rentevoet uw spaarsaldo steeds harder toeneemt. Als iemand elke dag tien procent van de vliegen in zijn huis doodslaat dan kunnen deze beestjes elkaar wel troosten met de gedachte dat er elke dag minder slachtoffers vallen, maar de afname gaat gestaag door en eens is het huis vliegenvrij.

Hoe ds. Ruitenberg aan 1980 komt en waarom hij dan een ombuiging verwacht weet ik niet, maar, onvoorziene omstandigheden daargelaten, zal de dalende lijn in 2143 het nulpercentage bereikt hebben. Pas dan zal inderdaad, bij gebrek aan gelovigen, aan de afval een eind zijn gekomen. Het ‘28,6 procent Hervormd Nederland’ moet beter op zijn tellen passen.

B.C.

Lakeienfilosofie

In enkele dagbladen stond kritiek op de kernachtige woorden, die de nieuwe president-directeur van de K.L.M. onlangs heeft gesproken voor de Nederlandse Kamer van koophandel in Londen. Zonder subtiliteiten zei drs. van der Beugel, wat hij over

[p. 11]

de ontwikkeling van de Europese-Zes dacht. Over Frankrijk, over Duitsland, over Italië gaf hij oordelen, die er bepaald niet om logen.

En zie, plotseling kritiek bij een aantal dagbladen, onder meet de Volkskrant en het Algemeen Handelsblad. Het verwijt was niet, dat Van der Beugel zich met politieke aangelegenheden bemoeide en daardoor de vaderlandse zaak schade berokkende, maar dat hij dingen beweerde, die nadelig zouden kunnen zijn voor de K.L.M. Kan deze maatschappij zich veroorloven ongenoegen op de hals te halen in Frankrijk, Duitsland en Italië?, zo vroeg de Volkskrant. En het Handelsblad vroeg zich af, of met het optreden van Van der Beugel de belangen van de K.L.M. gediend zouden zijn. Het blad zou zelfs niet verbaasd zijn, wanneer de K.L.M.-vertegenwoordigers in Parijs, Bonn en Rome die vraag ontkennend zouden beantwoorden. Het klinkt nogal pedant.

Trage geesten zullen er nog aan moeten wennen, dat de K.L.M. eindelijk eens wordt geleid door een intelligente president-directeur, die geen verbluffende verhalen houdt vol nationale opgeblazenheid, maar die modernere ideeën heeft dan Plesman en Aler.

De heer Van der Beugel heeft in Londen zeer duidelijke en ware feiten weergegeven, waarvoor de Nederlandse regering hem dankbaar moet zijn. En als de K.L.M. (wat mij in dit verband een lakeienfilosofie lijkt) voorzichtig moet zijn ten opzichte van handelsrelaties, ligt dat niet aan Van der Beugel, maar aan zijn voorgangers, onder wie de economische gezondheid van de maatschappij zo kwetsbaar is geworden. In Nederlandse scheepvaartkringen gebruikt men ook weleens duidelijke taal zonder zich zorgen te maken over de ‘klandizie’, die de Volkskrant en het Handelsblad zo ter harte gaat, dat zij er commentaren aan besteden. Waarom eigenlijk?

A.F.L.

Zendtijd-formule

Het bestuur van de N.T.S. heeft besloten om met ingang van 1 oktober, wanneer de wekelijkse televisiezendtijd wordt uitgebreid tot 26 uur, een nieuwe wijze van produktie en samenstelling van haar programma's in te voeren. De N.T.S. moet ingevolge de zendtijdenbeschikking veertig pct. van het televisieprogramma verzorgen. Ondanks het gesputter van de bestuurderen van enkele omroepverenigingen houdt de staatssecretaris van o.k. en w. hieraan vast met bemoedigende hardnekkigheid. Na aftrek van journaal, sportjournaal, films en Eurovisieprogramma's (in totaal 8 uur) komt dit neer op 2 uur.

Overeengekomen is nu, dat de programmacommissie van de N.T.S. een keuze zal maken uit het totale programma-aanbod (alle ontworpen programma's dus) van de omroepverenigingen. De gekozen programma's worden uitgezonden en aangekondigd als programma's van de N.T.S.

Er is hier en daar wat schamper gereageerd op de nieuwe werkwijze. Men stelt het voor, alsof het slechts op een verhangen van de bordjes zou neerkomen. Er is natuurlijk ook al gezegd, dat het plan niet eerlijk zou zijn ten opzichte van de omroepverenigingen, die in hun mogelijkheid tot ‘vrije concurrentie’ belemmerd zouden worden. Voor het laatste argument ben ik ongevoelig. Het eerste heeft het karakter van een premature gevolgtrekking.

Het zal er helemaal van afhangen, hoe de formule wordt toegepast. In principe is zij toch wel als een stap vooruit te beschouwen, opent zij perspectieven voor een betere coördinatie en een evenwichtige programmabouw. Het zal bijvoorbeeld mogelijk zijn - of het ook zal gebeuren is een kwestie van interpretatie van het besluit - rubrieken die daarvoor in aanmerking komen een grotere frequentie, althans een meer bevredigende regelmaat te geven. Het zal ook mogelijk zijn met betrekking tot bepaalde programma's te komen tot werkelijke coördinatie, tot een systematisch geheel. Ik denk hierbij aan reeksen van documentaires met een verwant thema.

De formule als zodanig is in elk geval niet absurd zoals die voor het zogenaamde ‘gezamenlijke programma’ in de radio (grammofoonplaten, nieuws of concerten door de N.R.U.-orkesten - een kwestie dus van simpelweg streepjes zetten in de marge van de programmaschema's). Bij de mensen die voor de televisiesecties van de omroeporganisaties werken zijn er ongetwijfeld, die in de eerste plaats televisie willen maken. Zij zullen zich niet gefrustreerd voelen, als zij voor de N.T.S. moeten werken in plaats van voor de ‘eigen’ organisatie.

Tenslotte: er zal meer zendtijd komen dan die 26 uur. Het is niet uitgesloten dat het huidige ‘bestel’ eens een tweede televisieprogramma moet verzorgen. Er is geen reden te verwachten, dat de 40 percents-clausule dan verdwijnt. Het zal dan gaan om een veelvoud van twee uur. Met alle consequenties van dien.

H.S.