Reacties van lezers
Russische suprematie?
Engelse technici die verstand hebben van machinewerktuigen hebben volgens een bericht in Metal Working Production, dat E. Damen noemt in H.W. van 21 juni, in de Sowjetunie de indruk gekregen dat er aan de Russische machinewerktuigen nog wel wat te verbeteren valt. Door het ontbreken van ook maar een enkele simpele aanhaling uit dat bericht is die indruk in het stukje van E. Damen niet duidelijk doorgekomen. Dat is jammer.
Wie met belangstelling de ontwikkeling van de westerse achterstandspsychose volgt die zo behendig wordt gevoed door Amerikaanse Keynesianen, en weet dat enige tijd geleden de Engelse machinewerktuigenindustrie in rep en roer kwam door berichten als zouden de Russische machinewerktuigen zoveel beter zijn dan de Engelse, verbaast het niet dat Engelse experts het onlangs nodig vonden zelf maar eens in de Sowjetunie te gaan kijken.
Zij zijn dus kennelijk met geruststellende bevindingen in eigen land teruggekomen en konden wat olie op de golven werpen. De heer Damen tekent hierbij aan dat al eerder Engelse metallurgen en ‘kolenmannen’ soortgelijke ervaringen hadden opgedaan. Hij had gerust ook vliegtuigbouwers, onderwijsdeskundigen en experts op verscheidene andere gebieden kunnen noemen. Hij heeft dat niet gedaan omdat hij al dat geruststellende nieuws gevaarlijk vindt.
Daarmee schaart hij zich aan de zijde van degenen die, handig het München-complex misbruikend, blijven volhouden dat het gevaarlijk is de Sowjetunie te onderschatten. Het München-complex, uit de oude doos gehaald na de lancering van de eerste spoetnik, ontstond door de instorting van het geloof der argelozen in het sprookje van de bordpapieren tanks van Hitlers Wehrmacht.
Het besef schijnt nog steeds niet te zijn doorgedrongen dat de vergelijking niet opging. Niemand twijfelde er in 1939 aan dat Duitsland echte tanks kon maken. Het was niet de industriële en technische potentie van Duitsland die men toen onderschatte, maar de militaire macht. Nu gaat het juist om de industriële en technische potentie - en enkele andere potenties - van de Sowjetunie. Nu gaat het om een politieke mythe.
Goed, dat München-complex maakt dat Damen een gevaar ziet in de mening ‘dat wij superieur werken en de Russen inferieur’. Bij Damen, maar bij hem niet alleen, heeft zich de Umwertung aller Werte zo volledig voltrokken dat hij het oordeel van deskundigen afwijst als ‘zelfbedrog waarmee men zich een irreële wereld schept, die op den duur niet leefbaar is’.
Men kan daar tegenover stellen dat het juist de geestelijke vaders van die Umwertung aller Werte zijn geweest die zo'n irreële wereld hebben geschapen welke berust op een dolzinnig samenspel van veronderstellingen van de voor ons ongunstigst denkbare verhouding van Amerikaanse en Russische potenties.
Het aantal ‘gaps’ is de laatste tijd hand over hand toegenomen. Elke pressiegroep die veel geld van de overheid los wilde zien te krijgen creëerde zo'n ‘gap’, kwam met de bewering dat de Sowjetunie een voorsprong had genomen.
Amerikaanse sociologen, afkerig van het modewoord ‘gap’, duiden dit verschijnsel aan met de eufemistische term ‘asymmetry’.
Die asymmetrie nu begint, hoewel vele Amerikaanse pressiegroepen er de laatste jaren de rijke vruchten van plukken - het Congres wordt steeds scheutiger met de ruimtevaartmiljarden - in Washington toch enige zorg te baren. Er is, in de internationale politiek, ook nog zoiets als een sterk verlies aan Amerikaans prestige, en dat is dan de nare keerzijde van de gouden medaille.
Er zijn tekenen dat ook in Amerika steeds meer mensen een groot gevaar zien in dit pokerspel met berekeningen die als onbekende factor de X van de Russische potentie hebben. Juist dat pokerspel wordt, behalve in de ogen van W.W. Rostov en de zijnen, economisch gevaarlijk geacht omdat voor die X steeds een maximaal cijfer wordt gesubstitueerd. Dit kan leiden tot een overspanning van het produktieproces.
Het is daarom nuttig in herinnering te brengen wat Ernst Cassirer aan het slot van zijn boek The Myth of The State zegt over het gevaar van de onderschatting van de politieke mythe. Die mythe voorstellend als de vijand van de vrije maatschappij schrijft Cassirer: ‘In order to fight an enemy you must know him. That is one of the first principles of a sound strategy. To know him means not only to know his defects and weaknesses; it means to know his strength. All of us have been liable to underrate his strength. When we first heard of the political myths we found them so absurd and incongruous, so fantastic and ludicrous, that we could hardly be prevailed upon to take them seriously. By now it has become clear to all of us that this was a great mistake. We should not commit the same error a second time’.
Als er een onderschattingsgevaar is dan is het juist het gevaar van de onderschatting van de politieke mythe van de Russische suprematie. Het zijn de scheppers van die mythe die ons willen laten leven in de ‘irreële wereld’ waarvan Damen gewaagt. Het is juist die irreële wereld, beheerst door de dogma's van de moderne mythemakers, die op den duur niet langer leefbaar zal zijn.
Rotterdam
J.A. Redeker
Auteursrechtelijk beschermd