Hollands Weekblad. Jaargang 3

[p. 7]

Korte commentaren

Britse economie

Bij de meeste economische theoretici moet men niet aankomen met verwijzingen naar beurskoersen. De beurs reageert zelden goed, zeggen ze; en terecht. Maar de grote koersreacties, die in London omstreeks Pinksteren zijn begonnen en in de afgelopen week tot een dieptepunt leidden, hebben wel degelijk betekenis. De perspectieven in Engeland zijn niet goed meer. De winstmarges worden krapper en krapper. Bij de export neemt de concurrentie sterk toe. Het eertijds in de hele wereld begeerde Britse staal is niet meer winstgevend verkoopbaar. De Britse betalingsbalans is constant op het kritieke moment, waarop het evenwicht verloren gaat. De diepste oorzaak van de moeilijkheden van nu en van straks - de Financial Times verwacht dat er nog meer achteruitgang komt - zit 'm in het feit, dat de Britten liefst net zo zouden willen leven als de Duitsers, sociaal verzorgd, maatschappelijk welvarend. Hetgeen nu eenmaal niet kan, omdat welvaart voor een groot deel een kwestie van prestatie is. De Britten presteren wel wat, maar veel omslachtiger dan de Duitsers, zelfs veel omslachtiger dan de Amerikanen, hoewel die allang de faam van efficiency hebben verloren. De Britse scheepsbouw kan niet meer winstgevend concurreren op de wereldmarkt; de Britse olie-industrie loopt achter bij de anderen; de Britse mijnbouw - eens de beste ter wereld - is op zijn retour. Het is pijnlijk en jammerlijk dit te moeten zeggen, maar het komt door het te vroeg forceren van de welvaartstaat vlak na de tweede wereldoorlog. Zo lang de dollar zwak was en het geld naar Engeland stroomde, werden de zwakten van de Britse economie nog tamelijk goed gecamoufleerd. Nu is de dollar in herstel en werd sterling zwakker. Prompt is de reactie gekomen en het ergste is, dat er met economische politiek niet veel aan te doen is; het moet uitzieken.

E.D.

De tekeningenserie ‘Dieren die ik heb gekend’ is van Peter Vos

Volkswagendemocratie

Wie op zaterdag 1 juli iets te maken heeft in de achterhoek van Niedersachsen mag zich nog wel eens bezinnen, want dan gaan er tussen de 30.000 en 40.000 aandeelhouders naar Wolfsburg om de eerste openbare aandeelhoudersvergadering bij te wonen van Volkswagen AG. Wel delen de nieuwe aandelen van VW pas over 1961 in de winst, zodat het goedkeuren van het dividend van 12 pct over 1960 voor de aandeelhouders geen belang heeft, doch tevens moeten ze een ‘Aufsichtsrat’, een raad van commissarissen kiezen. Met zijn dertigduizenden. Het aantal heeft onmogelijk gemaakt, dat er tijdens de langdurige vergadering een lunchpakket kan worden uitgereikt; ze krijgen nu een ‘Bratwurst’. Deze keuze van een raad van commissarissen is het bedrijven van vennootschapsdemocratie ad absurdum. Men zou verwacht hebben, dat juist de Duitsers met hun gevoel voor organisatie en techniek deze ‘Reprivatisierung’ van Volkswagenwerk AG wat handiger hadden aangepakt. Bij een voorafgaande overgang van staatsbedrijf naar particuliere NV (Preussag) was de aandeelhoudersvergadering al een vertoning van jewelste, maar bij VW wordt het helemaal een mooi volksfeest. Spreekt men met Duitsers dan zeggen ze naief: wat doen we dan verkeerd, iedereen mag het woord voeren en iedereen mag stemmen; dat is toch democratisch? Dat is het nou net niet. Het is precies dezelfde manier waarop de democratie van Weimar is vermoord, maar ze zijn te goeder trouw, als rechtlijnige denkers ook in vennootschapszaken, en dat het delegeren van grote taken aan een democratisch gekozen overheid óók kan, is nog niet tot ze doorgedrongen.

E.D.

Erhard

Verleden week heb ik de Duitse minister Erhard als een rooms-katholiek gekenschetst. Dat was een vergissing. Erhard blijkt protestant te zijn.

Aan mijn oordeel over de lachwekkendheid van Erhards visie op het ‘liberalisme’ in Spanje verandert dit niets. Integendeel zelfs. Een man, die als protestant te boek staat en het land liberaal noemt, waar z'n geloofsgenoten niet in vrijheid hun godsdienst kunnen belijden, spreekt nog grotere onzin dan een rooms-katholiek, die Franco zo liberaal vindt. Wat Erhard heeft gezegd, vind ik nu niet meer lachwekkend, maar ergerlijk.

A.F.L.