Hollands Weekblad. Jaargang 3

[p. 3]

Portret van een blad VI
TeleVizier
N. Scheepmaker

Een van de aardigste eigenschappen van het weekblad TeleVizier is de ongegeneerde wijze, waarop het zijn pagina 2 vult. Onder het kopje ‘Mijne Heren’ worden de lezers op deze pagina in de gelegenheid gesteld hun correcties op het vorige nummer aan te brengen. Als ik mij goed gedocumenteerd heb, begon deze rubriek in nr. 7 van 19 november 1960 onder de naam ‘Lezers schrijven’. De heer J. van M.L. ing. te Utrecht opende de rij met een stukje waaruit ik het volgende citeer: ‘Ik moge hierbij opmerken, dat de microfoon, welke op deze afbeelding voorkwam geen koolstofmicrofoon was zoals u vermeldde, maar een apparaat van het electrodynamische type.....’. In TeleVizier nr. 8 kwam de heer J.J. te Alkmaar in een artikel over voetbal ‘nogal wat fouten en tekortkomingen’ tegen, en de N.V. Haghefilm, Den Haag, weet te berichten dat de heer Frankfurther productieleider is bij Haghefilm, en niet bij Polygoon. Enzovoort, want tot op de huidige dag blijken de lezers van TeleVizier hun blad met gisse ogen door te nemen, en ijlings naar de pen te grijpen. In het laatste nummer van 27 mei schrijft mevr. Wuurman uit Amsterdam terecht: ‘Van de bovenste foto zegt u: Piet van den Brekel jaagt in tweede positie in de kopgroep. Dit moet zijn: Joop Wuurman uit Amsterdam’. Uit al deze correcties zijn twee conclusies te trekken. De eerste is natuurlijk, dat TeleVizier met een vrolijk soort slordigheid in elkaar wordt gezet, een slordigheid die het met andere weekbladen gemeen heeft. De tweede is interessanter: de mensen die het ‘familieen televisieweekblad TeleVizier’ lezen, zijn blijkbaar nog steeds in staat dit met vaak minutieuze aandacht te doen en hebben kennelijk nog tijd genoeg om een omslachtige brief te schrijven over de feilen van hun blad. Dit is een hoopgevend teken. We mogen immers aannemen, dat de overgrote meerderheid van de TeleVizier-lezers over een TV-apparaat beschikt. Het karakter van het blad, het ‘familieachtige’ ervan, staat er bovendien borg voor dat de meeste lezers ervan tot de trouwe kijkers, de zgn. allesvreters behoren. Zij die de kracht kunnen opbrengen een verantwoorde keuze uit het TV-programma te maken, of die door studie of avondwerk vaak geen tijd hebben om te kijken, behoren immers tot een bevolkingsgroep die zich bij voorkeur tot andere weekbladen wendt dan tot 't familieweekblad, dat TeleVizier wenst te zijn. Het feit dat deze alleskijkers hun kritische zin niet hebben verloren en nog steeds de energie kunnen opbrengen brieven naar de redactie te schrijven, bewijst dat het wel meevalt met de vervlakkende, energie verslindende invloed, die de TV volgens velen zou hebben. TeleVizier is trouwens gegrondvest op het vertrouwen, dat de TV de mensen eerder méér dan minder belangstelling voor de rest van de wereld bijbrengt.

Ik ga nu even een jaar of twintig terug. In Amsterdam besloten toen drie katholieke, nogal noodlijdende en in de onderste regionen vertoevende voetbalclubs te fuseren: DOSS, Constantius en Gezellen Vier. De grootste moeilijkheid bij zulke fusies vormt altijd de naam: iedere club wil het liefst zijn eigen naam behouden. Men besloot dat alle drie de clubs hun beginletter mochten bijdragen, noemde de nieuwe vereniging D.C.G. en verzekerde, dat dit ‘Door Combinatie Groot’ betekende. Inderdaad is D.C.G. op het ogenblik de grootste voetbalclub van Amsterdam. Ik heb deze betekenisvolle lettercombinatie altijd als een hemelse gave beschouwd, en heb tot 1960 moeten wachten voordat zich opnieuw zo'n jaloersmakend toeval voordeed. Of toeval? Wie zal zeggen, in hoeverre het toeval was dat hoofdredacteur Pieter de Ruwe, handige krantenman die hij is, juist naar het blad Vizier stapte, toen hij onderdak zocht voor zijn blad T.V. dat het niet langer had kunnen bolwerken tegen de Hilversumse oppositie? Misschien heeft hij wel eerst aan Panorama gedacht, of de Revue, maar wat zijn namen als Telerama of Revisie tegenover TeleVizier, dat dankzij AVRO's Televizier geregeld zijn naam nog krijgt omgeroepen ook! TeleVizier dus, met H.A. Benda als hoofdredacteur en P.A.G. de Ruwe als ‘algemeen adviseur’. Het blad stoelde, zoals gezegd, op de gedachte, dat zelfs de belangstelling van de meest fervente televisiekijker zich niet tot louter televisie, steeds meer televisie zou beperken, maar zich juist door dat kijken zou verbreden. T.V. had het niet kunnen redden, o.a. omdat het uitsluitend op de T.V. was gericht. Met kunst en vliegwerk kreeg men, met de middelen waarover men beschikte, het blad vol. Daarbij werd ook dankbaar gebruik gemaakt van de program-

[p. 4]

ma's in België en vooral Duitsland, door voorbespreking en kritiek achteraf. De lezers in het westen, in de Krantstad Holland, die wel het grootste deel van T.V.'s oplage voor zich zullen hebben opgeëist, interesseerde dat natuurlijk geen bal. TeleVizier heeft dat nu wat handiger, zij het ook wat omslachtiger ingepikt: er zijn twee verschillende edities, een met een Duits-Belgisch, en een met een Goois streekaccent. In feite was dat T.V. wel een sympathiek blad: een underdog, verzeild geraakt in een kennel vol bloedhonden, wekt vanzelf de sympathie, vooral als de strijdbaarheid van het blad op het eigen, bedreigde bestaan is gericht. In zijn hoofdartikelen stelde hoofdredacteur De Ruwe zich met de waardige, maar vastberaden kalmte die ook de freedomriders in Alabama e.o. kenmerkt, teweer tegen alle slinkse aanvallen die vanuit de Hilversumse spelonken op zijn blad werden gericht. Hij deed dit natuurlijk nooit uit naam van zijn blad, maar uit naam van de verdrukte kijkers voor wie zijn blad in de bres sprong. Nu T.V., na een bestaan van anderhalf jaar, zich veilig in TeleVizier heeft genesteld, heeft de toon van het blad een verandering ten kwade ondergaan. Van een underdog is natuurlijk geen sprake meer; de heilige verontwaardiging heeft plaats gemaakt voor de sikkeneurige ‘strijdbaarheid’ die ook een krant als De Telegraaf uitstraalt. Natuurlijk gebeurt dat in TeleVizier bedekter. Voor De Telegraaf is televisie een bijbaantje, voor TeleVizier het hoofdbestaan. Hoofdbestaan is misschien te veel gezegd, maar de opzet van 32 pagina's over televisie, en 38 pagina's over algemene zaken wijst er wel op, dat de lezers de televisie als hoofdzaak, het bindende bestanddeel, zullen zien, en de rest als meegenomen. Overigens heb ik, tot mijn eigen verbazing, geen bewijzen kunnen vinden voor deze Telegraaf-toon. Die ene keer dat hoofdredacteur Benda zijn medeleven betoonde met ambtenaar v.d. Putten hoeft niet als bewijs te dienen, evenmin als de voorkeur die men een keer toonde voor de rebellerende AVRO-leden. De indruk van Telegrafisme moet in de loop der tijden bij me ontstaan zijn door de gelijksoortige onderwerpen die door TeleVizier naast de televisie-afdeling behandeld worden, en die sterker aan De Telegraaf dan aan andere kranten doen denken: Maria Callas, nogal sensationele verhalen over misdaad, smokkel, oorlog e.d., sprookjeshuwelijken, Minou Drouet, de nozem, het oerwoud, vorstelijke personen etc. Uit reportages over bijv. Columbia, valt die Telegraaf-tendens al evenmin af te lezen, of het moest zijn dat de conservatieve krachten even sportief het volle pond krijgen als de progressieve. Dit ‘familie-deel’ van het blad heeft enkele positieve kwaliteiten. Tom Pauka, van eminent schrijver over sport, via Vrij Nederland omhooggevallen naar de TeleVizier-hemel, is een beeldend, zij het soms wat slordig gedocumenteerd schrijver, en ook de andere verhalen zijn, zoals dat heet: ‘vlot leesbaar’. Een uitzondering hierop vormen de zgn. ‘Verhalen die Hitchcock koos’. De vaak gebrekkige vertaling daarvan verhindert het ware genot. Bovendien is het motto misleidend. Met regelmatige tussenpozen zet Hitchcock zich aan een groot bureau en laat zich de laatste, binnengekomen manuscripten brengen. Enkele daarvan legt hij links van zich op een stapeltje, om er voor de KRO een eng filmpje van te laten maken, de overige knijpt hij samen tot propjes en tracht ze in een prullemand te mikken, die op vijf meter van z'n stoel staat. De meeste proppen vallen er naast. De enkele die er in vallen, worden er door een secretaresse uitgehaald, glad gestreken en in veelvoud over de wereld verstuurd als verhalen die Hitchcock koos. Deze verhalen

[p. 5]

staan op de grens, die het familieblad Vizier van het TV-weekblad Tele scheidt. Van de ongeveer 32 pagina's die speciaal aan de televisie zijn gewijd en het blad zijn specifieke karakter verlenen, moeten vooral de toneelbeschouwingen van Dick de Vilder worden geprezen. Uit alles blijkt, dat hij de stukken werkelijk pleegt te lezen, zelfs als het een onbenullig stuk betreft dat zich alleen als gestencild manuscript in handen van de spelers bevindt. Hij schrikt er zelfs niet voor terug in bescheiden mate kritiek te uiten over een stuk, een ongehoord verschijnsel, waartoe nog geen enkel programmablad van de omroepverenigingen is durven overgaan.

TeleVizier is daarom verre te prefereren boven de programmabladen van de omroepen. Het geeft meer informatie over de programma's en hoeft zich niet het air te geven, dat ieder programma een hemels geschenk is. Daarom stelt het teleur, dat de voorbeschouwing over de dinsdagse film zich gewoonlijk beperkt tot een inhoudsopgave. Juist over de films immers kan men, door het aanhalen van de filmkritieken die indertijd geschreven zijn, de kijkers een idee geven van de kwaliteit van het gebodene. De muziekprogramma's, zowel die van de radio als van de TV (opera's vooral) krijgen daarentegen weer een uitstekende inleiding van Otto Glastra van Loon, en voor sommige, uit de band springende programma's, worden door insiders voorbeschouwingen geschreven: Ernst van Altena over ‘Chansons, songs en liedjes’, Wim Ibo over ‘Witte zwanen, zwarte zwanen’ enzovoort. Toen Olof en Krebbers samen optraden voor TV, nam men een hoofdstuk over uit Olofs pocket ‘Daar sta je dan’, waarin hij voornamelijk over Krebbers schreef. Men deinst er ook niet voor terug onder dankbetuiging een televisie-enquête van het Algemeen Handelsblad over te nemen, daarmee in zekere zin de eer aan een ander blad gunnend. Aan de andere kant legt dit ook weer een wonde plek bloot bij TeleVizier in vergelijking met zijn voorganger T.V., dat zich verdienstelijk maakte door enkele groot opgezette enquêtes onder het televisiekijkende publiek. TeleVizier heeft die goede gewoonte, vermoedelijk uit financiële overwegingen, niet overgenomen. Dat heeft men wel gedaan met de aantrekkelijke ‘Levens in beeld’ van televisie- of andere persoonlijkheden als Rob de Vries, koningin Fabiola en Catharina Valente, de laatste zelfs twee keer, eerst in T.V., later, enigszins anders uitgebeeld in TeleVizier. Onbegrijpelijk is het, dat TeleVizier sinds enige tijd de kritieken op de programma's heeft afgeschaft. T.V. wijdde er een volle pagina aan, TeleVizier begon net zo, maar nam op die pagina ook kritiek op de Duitse en Belgische programma's op, en op het ogenblik is men er helemaal mee opgehouden. Deze kritieken leden weliswaar onder de anonimiteit van de schrijver of schrijvers, maar gaven toch een indruk van de instelling van het blad tegenover velerlei programma's. Als andere weekbladen als Vrij Nederland en Elsevier's Weekblad er een televisie-kritiek op na kunnen houden, mag dat toch zeker verwacht worden van een T.V.-weekblad! Er zijn andere rubrieken, die ik er graag voor cadeau zou geven. Ik noem de twee bladzijden TelePlezier, onder redactie van grootmeester Eli Asser, en best aardig als je ze begint te lezen. De opmaak, en de illustraties van Frits Müller, nodigen daar echter zelden toe uit, en de enkelen die het wèl lezen, schrijven dan ook prompt serieuze sollicitaties naar de functie van wartaalreporter, wat dan beleefd afgewimpeld moet worden door hoofdredacteur Benda in zijn inleidende rubriek. Maar goed, er zijn dus inderdaad lezers voor TelePlezier. Laat men dan de rubirek ‘TeleVizier brengt u deze week:’ afschaffen, want er is toch geen mens die zich interesseert voor een korte, bovendien onvolledige inhoud van het navolgende. Bepaald rücksichtslos toonde TeleVizier zich in een tweetal recente reportages over een bekende televisiepersoonlijkheid: Lou van Burg en Karel Jonckheere. Behalve de goed geschreven ‘profiles’, kregen we daarbij een twaalftal ‘burgers’ met foto en toenaam opgediend, die wel erg ronduit hun mening over de populaire figuur in kwestie zeiden. ‘Jonckheere? Veel te saai! Een droogpruim!...’, meende stationsbeambte J.K. Verhoeve uit Amersfoort. En mej. T. van Doorne, verkoopster in Utrecht, vond ome Lou maar ‘een heel akelig mannetje.’ Dat is de manier, waarop het gros van de kijkers reageert. Weinig subtiel, direct, en zonder mededogen. Iemand die in de krantenkritieken met veel omslag ‘niet de juiste persoon op de juiste plaats’ wordt genoemd, heet in de huiskamer al gauw een slijmerd, of een patjepejer. TeleVizier is een blad, dat zich tot deze mensen richt, en daarom de subtiliteit niet als zijn grootste verdienste in zijn wapen voert. Op de genoemde feilen na, is het echter wel het blad dat het wil zijn. In het televisieforum ‘De Kring’ werd eens als een der definities van een goede roman aanvaard, dat dit een roman is die waar maakt wat het wil zijn. Naar dit criterium gerekend, is TeleVizier dus een goed ‘familie- en T.V.-weekblad’.