Korte commentaren
Gagarin I
De Russen hebben altijd over goede regisseurs kunnen beschikken, waarvan ook Nederland, in de persoon van Peter Sjarov, nog jaarlijks profiteert. De ruimtereis van majoor Gagarin en alles wat daar op volgde, was ook weer zo'n voorbeeld van perfecte regie. In de eerste plaats was het bepaald een vondst, en nauwelijks aan toeval te wijten, dat de eerste directe TV-verbinding met Moskou tot stand kwam toen 's werelds eerste ruimtevaarder triomfantelijk werd ingehaald. Maar dat was nog maar een detail in vergelijking met de keuze van deze ruimtevaarder. Natuurlijk waren er vele kandidaten, die zowel geestelijk als lichamelijk geschikt waren voor het doorstaan van zo'n ruimtetocht. Men koos echter Gagarin, niet omdat hij de minste zenuwen had, of zo'n goed partijlid was, maar omdat hij na de vlucht een nog veel grotere taak te vervullen had dan tijdens zijn rondvaart om de aarde. Tijdens de TV-uitzending werd het een keer gezegd: Joeri Andrejevitsj Gagarin is ‘het beeld van de nieuwe sovjet-mens’. Niet louter een voorbeeld voor de andere Russen, die ook aangespoord moeten worden Rusland hoog op te stoten in de ruimtevaart der volkeren, maar werkelijk ‘het beeld’. Zò is de nieuwe sovjet-mens, en niet anders. Een typisch Russisch, maar regelmatig gevormd gezicht, ernstig en vastberaden als hij zwijgt, innemend en aantrekkelijk als hij lacht. Onverstoorbaar, zelfs in het bijzijn en in de hartstochtelijke omarming van de grote Chroestsjov, omdat de nieuwe sovjet-mens weet wat hij waard is en voor niemand onder hoeft te doen. Onvermoeibaar, waar het de begroeting van het volk gold, immers een zoon van zijn volk zijnd, zoals iedere nieuwe sovjet-mens in de eerste plaats een zoon van zijn volk is. Daarbij bescheiden, omdat al zijn eigen prestaties, zoals Gagarin in zijn krachtige toespraak trouwens zei, te danken zijn aan het volk, de partij en de kameraden. Het is denkbaar, dat er een Rus was die lichamelijk en geestelijk meer geschikt
was voor die eerste ruimtetocht. Hij was klein en mager, liep licht gebogen, had een wat trieste trek om de mond en sloeg altijd zijn ogen neer als de kapitein tegen hem sprak. Intelligent, en taai als geen ander, zou hij de ruimtereis echter zonder de minste moeite hebben kunnen doorstaan. Helaas... De confrontatie met het volk zou hij niet hebben kunnen doorstaan, en daarom was er geen sprake van dat hij de ruimtereis zou maken! Het is in deze ‘hardly hidden persuaders’-sector dat de Amerikanen, met al hun reclametechniek, nog verre bij de Russen ten achter staan. Wie de koppen wel eens heeft gezien van de acht Amerikaanse aspirantruimtevaarders zal het met me eens zijn dat zij geen van allen, ondanks hun onverdachte levenswandel, hun gelukkige gezinsleven en wat niet al, de meest geschikte typen vormen om sympathie op te wekken voor het Amerikaanse volk en model te staan voor de nieuwe ‘Kennedy-mens’. Het is trouwens de vraag of ze überhaupt nog wel geschikt zijn voor hun taak. Als ruimtevaarder moet je over een goed moreel beschikken, en de Amerikaan die nu nog, na zoveel jaren training en publiciteit, en nà Gagarin, over een goed moreel beschikt, is abnormaal en alleen daarom al ongeschikt voor zijn taak. Het is, voor een Amerikaan, toch al een groter waagstuk in zo'n ruimteschip te stappen dan voor een Rus, en als dan de enige voldoening die hij, bij een eventueel succes, kan boeken is, dat hij de tweede, misschien wel de derde, vierde of vijfde mens is die rond de aarde vliegt, moet hij wel levensmoe zijn om daarvoor zijn leven te wagen. Wie weet nog, wie na Lindbergh het eerst de oceaan overvloog?
N.S.
Auteursrechtelijk beschermd