Hollands Weekblad. Jaargang 2

[p. 8]

Korte commentaren

Amerika

Bij de laatste telling omvatte in de Verenigde Staten de beroepsbevolking 65.516.000 personen en waren er 5,6 miljoen mensen zonder werk. Omgecijferd voor het seizoen en de industrie-omstandigheden komt dit er op neer, dat ongeveer 7 pct van de Amerikaanse beroepsbevolking op het ogenblik werkloos is. Het cijfer daalt. Maar het daalt veel langzamer dan de Dow Jones gemiddelden van de industrie-aandelen in Wall Street stijgen. Een van de oorzaken van de grote werkloosheid was de weliswaar korte en niet hevige recessie met een teruggang van de industriële produktie en van de gehele economische activiteit. Een andere oorzaak is de mechanisering van het produktieproces. Als derde oorzaak zou genoemd kunnen worden een te geringe overheidsactiviteit in de economische sector (bouw van huizen, wegen, installaties, ontginning e.d.). Algemeen wordt het einde van de recessie nu wel als zeer nabij beschouwd. In elk geval is de daling van de industriële produktie tot stilstand gekomen; verder loopt de export omhoog en worden bij de verwerkende industrieën voorraden van grondstoffen gevormd.

Nu voor de gang van zaken in Europa de Amerikaanse conjunctuur niet zo belangrijk meer is als vroeger en verder de tekenen er op wijzen, dat een nieuwe opgang in aantocht is (een budgettair deficiet van 2,5 miljard dollar gaat een economie niet in de koude kleren zitten) is er in Europa een neiging om de ontwikkeling van de Amerikaanse economie niet al te zwaar te nemen. Dit is vermoedelijk een inzichtsfout. Het hoge werkloosheidscijfer van Amerika is niet alleen toe te schrijven aan een incidentele en niet ernstige recessie. Het is veeleer een gevolg van het feit, dat Amerika in de afgelopen kleine tien jaar (sinds ‘Korea’) achtergeraakt is in tempo en potentie bij Europa. In de industrie zijn er vele voorbeelden van te noemen, hoe de dingen in Europa niet alleen goedkoper en beter, maar intelligenter worden gedaan dan in Amerika.

Het grote land heeft na de interne impuls van de Marshallhulp te sterk de indruk gehad, dat de Amerikaanse economie een prachtige zaak was. Aan de hand van de werkloosheidscijfers blijkt nu echter, dat de zo bewonderde Amerikaanse industrie op enkele grote industrieële groeperingen na helemaal niet zo efficient en indrukwekkend is. Er zijn veel te veel middengrote en kleine industriële produktieeenheden met een verouderde outillage. Voordat Kennedy gekozen werd, heeft een van zijn braintrusts daarnaar een onderzoek gedaan. Er staan in Amerika in de metaalindustrie tal van machines, die ouder zijn dan 25 jaar, er staan er zelfs die vijftig jaar oud zijn en er zijn toestanden (spoorwegen) die in Europa als dusdanig verouderd gelden, dat alleen grondige reorganisatie daarin verbetering kan brengen. Door de achterstand van vele kleinere ondernemingen, moet de stijging van de produktie en van de welvaart worden opgevangen door weinigen, die dan sterk zijn in automatisering, althans mechanisering e.d. en mensen op straat zetten.

De indruk bestaat, dat in Amerika, het inzicht begint door te dringen, dat het reveil na de verkiezing van Kennedy ook moet inhouden, dat het produktieproces eens fris wordt doorgelicht. Er is in de Verenigde Staten voor grootscheepse vernieuwing en rationalisatie voldoende kapitaal beschikbaar en de traditioneel door beleggers gekochte fondsen zijn nu zo hoog in koers opgelopen, dat de rendementen nauwelijks meer de moeite zijn. Dit stimuleert het financieren van nieuwe investeringen, waarvoor de oudere mannen van de vroegere wat verburgerlijkte generatie de moed niet hadden, of er alleen maar geen zin in.

Indien het - waar het naar uitziet - lukt een nieuwe golf van optimistisch industriëel ondernemen door de V.S. te jagen, zal het met de werkloosheid spoedig gedaan zijn. Dat wil dan echter ook zeggen, dat er waarschijnlijk goedkoper kan worden geproduceerd. Hetgeen de export voor Amerika gemakkelijker zal maken en het concurreren voor Europa - met name voor Engeland - moeilijker. Zo blijft de cyclus aan de gang. Eerst lagen de Amerikanen voor en was Europa een achtergebleven gebied. Dan kwam de periode van gelijkwaardigheid, waarna Europa omhoog schoot. Nu ziet het er naar uit, dat in Amerika een nieuwe nationale ontplooiing in aantocht is. Dan krijgen wij hier het nakijken.

E.D.

Kwalijke rel

Ten overstaan van de Nederlandse televisiekijkers heeft zich een relletje afgespeeld tussen de Avro en de Koninklijke Nederlandse

[p. 9]

Zwembond enerzijds, de Vara en de zwemster Sita Posthumus anderzijds. Geheimzinnige onthullingen van de zwemster over tabletten en injecties, eerst gedaan in de Leeuwarder Courant later herhaald voor het Vara-scherm onder de hoede van Arie Kleywegt, werden onder vuur genomen door twee zwemofficials en twee artsen in het Avro-beeld, zij op hun beurt onder de hoede van de heer Siebe van der Zee, en ten slotte kwam Kleywegt weer voor het Varascherm om documenten te tonen ter bestrijding van Sita's bestrijders. Sita zelf kwam er niet meer aan te pas, het werd een polemiek tussen Avro met vier secundanten en Vara met doktersrecepten.

Er zat spanning in, want toen iedereen dacht, dat de Avro het had gewonnen met zijn formidabele medische en zwem-officiële steun, kwam de Vara met de krabbeltjes van een arts, die de overtuigde geesten weer aan het wankelen brachten. Doktersrecepten hebben een geheimzinnige invloed, vermoedelijk doordat ze onleesbaar en onbegrijpelijk zijn voor een leek. Trouwens, Kleywegt was er ook met hulp van medici niet in geslaagd deze recepten te ontleden. Het bleef bij een vage aanduiding over een mannelijk hormoonpreparaat, dat niet voor vrouwen en dus ook niet voor zwemsters bestemd is. Dat moeten we maar geloven en dat wordt dan ook geloofd door de meerderheid van de televisiekijkers. De arts, wiens naam men zag prijken op een der onleesbare recepten en die ook al op het scherm te zien was geweest, is een verdachte figuur geworden ondanks zijn verzekering, dat hij slechts medisch verantwoorde handelingen had gepleegd.

Ik vind dit een hoogst kwalijke zaak. Dat het meisje Posthumus zo onervaren handelt, vind ik te verontschuldigen, maar dat de Vara van deze onervarenheid gebruik maakt om een stunt te brengen, die een onvoldoend gefundeerde verdenking op een arts laadt, is volstrekt in strijd met de ethiek van de televisie.

Bij de hele rel kreeg men de indruk, dat èn de Vara èn de Avro de betrokkenen slechts als bijzaak beschouwden, zichzelf als hoofdzaak: Kleywegt en Van der Zee en dan ook nog een zwemster, een paar artsen en een paar officials, die zo naïef waren geweest om voor de camera's te gaan zitten, terwijl de zaak in onderzoek is bij de Nederlandse Sportfederatie.

De omroepconcurrentie is natuurlijk zwaar, dat weet ik, maar kan men mensenmateriaal daar niet beter buiten houden?

A.F.L.