Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Totale advertentie

Alweer slaat een krantenvel Morele Herbewapening op ons toe, een totale advertentie van een totale ideologie. Blijkens de aanhef is het een vertaling van een oproep die ‘in meer dan 120 kranten in Amerika verscheen op de vooravond van de ambtsaanvaarding van president John F. Kennedy’. Alleen al door de omvang, door de gedachte aan de kolossale bedragen die blijkbaar achter de beweging staan, begint men zich ongemakkelijk te voelen.

Het is alsof toon en inhoud van hun publicaties steeds intoleranter worden en hoe zou het anders kunnen bij een beweging die ons wil harnassen met absolute ideeën? Geen wonder dat men overal het totalitaire jargon herkent, zoals wij dat nu wel kunnen dromen in zwart en rood. ‘Amerika heeft een ideologie nodig (-), een grote kracht die ons volk schoonmaakt en reinigt’. Na deze ideologische spoelbeurt volgt dan een opsomming van ondeugden die ons aankleven, daaronder natuurlijk weer ‘de losbandigheid van de jeugd’ en ‘de decadentie in de kunst’.

Dan volgen de gebruikelijke voorbeelden van overrompelende successen en de uitspraken van grote mannen. Daaronder vinden wij ook ‘Vrij China’, waar de Nationale vergadering met algemene stemmen besloot Morele Herbewapening te hulp te roepen. Dat zal daar dan niet het eerste besluit met algemene stemmen zijn geweest, maar blijkbaar is bij M.R.A. alles vrij zolang het maar niet communistisch is. Dan is er nog een Zwitsers generaal, die vreest dat ‘door winstbejag en een gemakkelijk leven de militaire deugden in ons zullen worden gedood’. Trouwens, de heer Buchman zelf gelooft toch blijkbaar ook niet dat wij met morele herbewapening alléén sterk genoeg zullen zijn om het communisme terug te dringen. Zo verklaart hij in een toespraak o.a.: ‘Onze jonge mannen zullen weten waarvoor zij vechten, onze oorlogen zullen worden gewonnen en wij zullen in vrede leven met alle mensen en de hele wereld’. Wij moeten wel aannemen dat met die vrede de eeuwige vrede is bedoeld.

Tegen het eind van diezelfde toespraak zegt hij: ‘Vrijheid zal onze strijdkreet zijn en dat is wat Amerika verlangt. Wij willen een werkelijk geïnspireerde democratie hebben.’ Wat dat precies is weet ik niet, maar vermoedelijk zou het niet helemaal zijn wat

[p. 11]

wij hier een democratie plegen te noemen. Gelukkig is het nog niet zover, maar toch kijk ik al even over mijn schouder, en lijkt het mij nuttig nog even te roepen dat ik erg anti-communistisch ben en graag een krachtige Nato zie, sterker dan hij nu is.

A.L.S.

Zaanstreek

Wie wat voorstelt, zijn vak verstaat, karakter heeft, lust voelt om te veranderen van werkkring en ongeveer f 20.000 per jaar ‘maakt’, kan in de Zaanstreek terecht. Waar, zeggen ze niet. Men gelieve een opgave te verstrekken aan een psychologisch bureau in Wormerveer. ‘We hebben zoveel mensen nodig’, zegt het bureau open en bloot in de kranten, ‘dat we het niet kunnen opnoemen, maar schrijf maar, dan komt het wel goed’. Het bureau heeft dan een pracht van een kartoteek, waaruit men kan putten voor alle Zaankantse bedrijven, die ‘staffunctionarissen’ nodig hebben. Dit soort stunts wordt af en toe zowel door enkele bedrijven, als door een enkel psychologisch bureau uitgehaald. Met de kosten voor een flinke advertentie heeft men dan het aanbod van tientallen kleinere advertenties ‘er uit’. De Shell en Philips vragen voor één bepaalde fabriek één bepaalde magazijnknecht per advertentie in tientallen Nederlandse kranten, maar de Zaanstreek doet blijkbaar aan massapsychologie en laat het hele zootje tegelijk opdraven; het gaat namelijk toch maar om leiders. Is u ingenieur? Geeft niet; we hebben werktuigkundige, bouwkundige, chemische, physische, mijnbouwkundige en elektrotechnische ingenieurs nodig. Als U vooral plm. f 20.000 per jaar maakt en nog geen veertig bent. Lezen ze aan de Zaan geen statistieken? Hoeveel mensen onder de 40 verdienen in dit land als ze niet in de handelsvertegenwoordiging zitten plm. f 20.000? Of kan het met f 16.000 - zo'n beetje het Nederlandse standaardsalaris voor de middengroep in het bedrijfsleven - toch ook al? Of gaat het alleen maar om handige zakenjongens, verkopers van agressief kaliber, captains of industry? Die schrijven immers niet, want die weten ‘het zó wel te versieren’. Wellicht trapt er een psycholoog in. Laten ze die dan vooral nemen. Ongezien en meteen.

E.D.

Niks voor niks

Het toezicht op het bedrijf der levensverzekeringsmaatschappijen berust bij de Verzekeringskamer en is bij de wet geregeld. De maatschappijen hebben een vrij nauwkeurig omschreven publikatieplicht en zijn bovendien binnen bepaalde grenzen gehouden aanwijzingen van de Verzekeringskamer na te komen. Het instituut heeft zijn historische gronden en is vooral daarom nuttig daar veruit de meeste verzekeringsmaatschappijen besloten naamloze vennootschappen zijn, die enorme financiële machtsconcentraties voorstellen. De feitelijke zin van het ‘zich verzekeren’ is wat de oude dag betreft een ander chapiter in een inflatoire tijd, waarvoor men maar eens moet uitrekenen wat een verzekeringsmaatschappij op een polis na dertig jaar uitkeert en wat daarvoor betaald is. Bovendien is er een duidelijke ontwikkeling in de sociale wetgeving: het hoofdbedrijf van de verzekering ligt dan ook niet meer in het individuele vlak, maar in het collectieve, behalve natuurlijk bij schade, wat een aparte affaire is. De Verzekeringskamer brengt van de waarnemingen jaarlijks verslag uit. Toen nog niet eens precies te bekijken bleek wanneer het verslag van de Verzekeringskamer over 1959 gereed zou zijn, stuurde deze kamer briefjes rond, die men moest invullen als men een verslag wilde hebben. Ook de organen van de publieke opinie (kranten, weekbladen etc.) konden een verslag krijgen, tegen betaling. Op een rijksbegroting van tien miljard was een goede en efficiënte voorlichting van de natie de zuinige Verzekeringskamer - een overheidsinstituut toch - geen paar honderd gulden waard. Gelukkig heeft het ANP het geld ervoor over gehad, alsook een paar grote kranten, zodat er toch enige publiciteit aan het verslag is gegeven. Als het evenwicht van 's Rijks financiën dusdanig aan een zijden draad hangt, zijn er wel een paar uitgaven aan te wijzen, waarop iets te bezuinigen valt. Ze kunnen bij Waterstaat bijv. beginnen met in Volkswagens te laten rijden al die lagere en middelbare technici, die in het bedrijfsleven het óók niet verder dan Volkswagen brengen. Dan zijn we er.

E.D.

Santa Publicita

Direct na de muiterij kon men hier en daar lezen dat de scheepsovername een symbolische daad was zonder reëel machtseffect, maar zeer geschikt om de aandacht van de hele wereld op de Portugese dictatuur te richten. Terecht lijkt me, maar deze verstandige constatering kon men later niet meer lezen. Het is niet te betwijfelen, dat alle manoeuvres, uitspraken, tegenspraken, koerswijzigingen, geruchten, dreigementen en mysteries die tien dagen lang van het kaapschip uitgingen, eveneens alleen maar ten doel hadden de publieke aandacht te trekken. Een dag hoofdpagina wordt gauw vergeten, tien achtereenvolgende voor-

[p. 12]

pagina's blijven onthouden. Hoe komt het dat de kranten zo trouwhartig al die tijd hun beste plaats aan de public relations van Galvao afstonden en zich aanstelden of het schip echt naar Angola kon varen, of de passagiers echt gevaar liepen, of de Amerikanen echt eens konden enteren? Was het gebrek aan nieuws? Sympathie met de opstandelingen? Of gewoon geloof aan eigen geschrijf? Men moet het laatste haast geloven, als men de radiouitzending hoorde over de aankomst van de ‘slachtoffers’ op Schiphol. De verslaggever, met een stem die het midden houdt tussen de gespannen fluister van een biljartreporter en de rouwstem van een rampenjournalist, vraagt: ‘En juffrouw was er nog enig contact met de rebellen’. Antwoord: ‘Ja hoor, als er dansen was, dan kwamen ze altijd dansen’.

B.C.