Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Voorlichting

Van wezenlijke betekenis voor het goed functioneren van een efficiente parlementaire democratie is het budgetrecht, dat verhindert dat de overheid uitgaven doet voordat de desbetreffende begrotingspost is vastgesteld. Vandaar dat de Comptabiliteitswet een belangrijke wet is. Deze uit een periode met andere economische inzichten stammende Nederlandse Comptabiliteitswet behoeft verbetering. Om de zaak goed te bekijken voordat men aan het veranderen sloeg heeft minister Van der Kieft enkele jaren geleden een deskundige commissie ingesteld. Deze heeft in september 1960 een rapport uitgebracht met denkbeelden over de wijziging van de Comptabiliteitswet. Een lijvig rapport, dat men gedurende vier maanden (zo goedkoop mogelijk) het drukken en toen publiceerde. Men kreeg er een uittreksel bij van het ministerie van financiën, dat het rapport keurig op de voet volgde en dus onopvallend was t.a.v. enkele punten in het rapport, waarvoor de publieke opinie en het parlement bijzondere belangstelling zullen hebben, tegen een begrijpelijk streven naar ambtelijke macht in. Het rapport lag bij de post op een der ochtenden tussen Kerstmis en Nieuwjaar, dus in een tijd dat de journalistieke en algemene activiteit op een laag pitje staat. Het lag om zes uur 's morgens in de postbus en het had een z.g. embargo tot 14 uur. Geen mens kan in amper zes uur naast ander en routinewerk zo'n rapport de aandacht geven die het in het belang van het functioneren der parlementaire democratie waard is. Maar in de krant kwam het. Volgens het uittreksel van het ministerie overwegend en dat was dan dat, want terugkomen op een zaak die iedereen zo'n avond heeft doet vrijwel geen enkele krant; de mensen zijn er niet voor en de plaats is er niet. Zo is het in de ambtelijke kringen kennelijk niet zo geweldig enthousiast begroete rapport vrij onopvallend in de grote hoop verdwenen, zonder dat iemand duidelijke verwijten kon maken aan ambtelijk adres. Er is niets weg-

[p. 10]

gewerkt immers. Ge hebt het rapport gehad en ge kunt er naar hartelust over en uit publiceren. Precies. Maar in het hanteren van de verhinderingstechniek heeft men zich weer een meester getoond. Het wordt tijd, dat er in Nederland eens een commissie komt, die kritisch alle methodes van overheidsvoorlichting onder de loep neemt. In de Revue der Reclame heeft de public relationsman Max Beauchez daar ook al eens een boekje over opengedaan. We betalen er tenslotte voor. En niet zo weinig ook.

E.D.

Fusie

De Koninklijke Zoutindustrie en de Koninklijke Zwavelzuurfabrieken voorheen Ketjen gaan fuseren. De Kon. Zout was al geruime tijd op het expansiepad (Albatros, Preussag). Ketjen is bepaald geen bedrijf dat ‘van ellende’ moest zoeken opgenomen te worden in een grotere industriële eenheid. De chemische concentratie loopt in ons land tamelijk hard van stapel, hetgeen mede een oorzaak heeft in het tot stand komen van de Euromarkt. Het is merkwaardig, dat deze groten en sterken over allerlei fusieproblemen betrekkelijk gemakkelijk kunnen heenstappen, terwijl allerlei kleintjes, tienduizenden kleintjes, waarvoor fusie broodnodig is, er zo moeilijk toe kunnen komen. Er zijn daar organisatorische problemen, maar vooral fiscale en vennootschapsrechtelijke. Het individualisme staat ook menige redelijke fusie in de weg. Hetgeen tot gevolg heeft, dat door het uitblijven van honderden fusies van kleintjes een veel te zware wissel wordt getrokken op arbeidsmarkt, distributiekosten, kapitaal, deviezen, infrastructuur etc. De eenheden uit de negentiende eeuw hebben hun tijd gehad, als men ten minste de industrialisatie niet wil laten stilstaan op het niveau van 1955. Het neerzetten van een nieuwe pui voor een winkel is geen investering die voor het nationale inkomen zoden aan de dijk zet. Het uitbreiden van een chemische fabriek is dat wel.

E.D.