Hollands Weekblad. Jaargang 2

[p. 10]

Korte commentaren

Andante moderato

Na Nieuwjaarsdag kan het economische leven der Nederlanden moeilijk veel verschillen van dat voor Oudejaarsavond. Er is geen reden om in de ontwikkelingstrend van de meeste elementen spoedig essentiële wijzigingen te verwachten. De reeds geruime tijd afnemende overstimulering van de consumptieve vraag stelt echter nog geen duidelijke kopersmarkt in het nabije verschiet. Voor evenwicht tussen de binnenlandse produktie en de koopkrachtige binnenlandse vraag zijn nog twee externe elementen van belang. Indien de vrij algemene verwachting van toenemende economische activiteit in Amerika bewaarheid wordt bestaat er kans op een stijging van de grondstoffenprijzen en van de scheepsvrachten; die tendentie is er nu al. De milde verslechtering van de ruilvoet die daarvan het gevolg is kan enigzins remmend op de export werken. Verdere verscherping van de recessie in Engeland en uitbreiding daarvan in Frankrijk en België kan verder eveneens de export nadelig beinvloeden. Aan de andere kant zijn er geen argumenten te vinden dat de van overwegend belang zijnde export naar West-Duitsland zal afnemen, terwijl echter wel alle kans bestaat op een lichte vermindering van de invoer van voornamelijk duurzame consumptiegoederen uit West-Duitsland in Nederland, hetgeen er toe kan bijdragen dat het negatieve saldo van de handelsbalans binnen redelijke perken blijft en intering van deviezenreserves verhindert. Wat de totale betalingsbalans betreft moet rekening worden gehouden met een vermindering der Amerikaanse aankopen van Nederlandse aandelen, zeker indien de recessie in de VS ten einde loopt en de kapitaalvraag aldaar in het binnenland zal toenemen. Mede in aanmerking nemend de traditionele vertraagde na-ijling van externe invloeden lijkt de kans op inflatoire invloed van de geplande belastingverlaging in juli 1961 voor 1961 bijzonder gering, zodat het motto andante moderato met vermoedelijk het accent op moderato voor het nieuwe jaar uit de bus komt.

E.D.

In behoudende haven

De Karel Doorman is, de hemel en de beperkingen van 's Rijks Financiën zij dank, weer veilig de nationale wateren binnengeblunderd. Niet minder dan twee persconferenties waren er echter voor nodig om deze ongelukkige bodem voorlopig even uit het nieuws te helpen.

De laatste persconferentie, die van de bevelhebber zeestrijdkrachten, vice-admiraal L. Brouwer, is slechts verhelderend geweest voor de leek voorzover hij de denkwijze van marine aan het licht heeft gebracht. ‘De schade aan ons oorlogspotentieel toegebracht is gering’, verklaarde de heer Brouwer, en als een van de redenen voor die uitspraak gaf hij op ‘dat de verloren gegane Seahawk indertijd door de Amerikanen is geschonken’. Blijkbaar telt bij onze marine alleen maar het materieel van echt vaderlandse bodem of stam mee, misschien wel begrijpelijk gezien de inderdaad oeroude tradities van dit strijdmachtonderdeel en voorts het feit dat die Amerikanen alleen maar aan Nato-gebruik of zoiets zullen hebben gedacht toen zij de Seahawks hebben geschonken. Dat wij ze nu toch maar goed kunnen gebruiken in Nieuw-Guinea, nu ja, laten wij niet te precies zijn.

Hoe dan ook, wij zouden de vice-admiraal graag willen volgen wanneer hij stelt dat het verlies van één Seahawk plus een, volgens zijn verklaringen al bijna afgedankte, ‘Avenger’ nauwelijks schade aan ons oorlogspotentiëel kan hebben toegebracht. Maar waarom moesten wij dan, zoals de heer Brouwer ons heeft uitgelegd, die ongelukjes zo zorgvuldig voor Djakarta verzwijgen? De verklaring moet wel zijn dat òf het verlies, gegeven de verhoudingen ter plaatse, toch wel van betekenis is geweest, hetgeen onze defensiemogelijkheden ter plaatse in een nogal treurig licht zou stellen, òf dat onze marine zelf zo geïmponeerd is geweest door het eigen vlagvertoon dat men bij voorbaat heeft aangenomen dat anderhalve vliegmachine minder voor Djakarta al een flinke opluchting zou hebben betekend. Dat is dan een geheel verkeerde beoordeling van de situatie geweest, want wat Djakarta betreft: hoe meer hoe beter. Niet dat het er veel meer toe doet, want onze Karel Doorman heeft de Indonesiërs al voor jaren genoeg kracht van argumenten geleverd.

A.L.S.

Inwijding

Het Humanistisch Verbond ontkent uitdrukkelijk dat het de kerk zou willen vervangen. Maar in sommige kringen van het verbond, waar de wens bestaat een eigen in-

[p. 11]

zicht, een eigen stijl te vinden, kijkt men met afgunst naar de kerkelijke eredienst, waar gebed, gezang, zegening e.d. uitdrukking geven zoals dat heet aan de diepste levensovertuiging. Een eigen stijl moet voor deze humanisten het zekerste bewijs zijn voor hun gelijkwaardigheid met de kerken.

Een mooi voorbeeld van deze mentaliteit is het artikel ‘Huwelijksinzegening in humanistische kring’ van C.H. Schonk, in het nov./dec. nummer van Kader, orgaan voor functionarissen van het Humanistisch Verbond. De heer Schonk heeft een afkeer van kille formaliteiten en hij wil daarom: ‘vorm en wijding geven aan de grote gebeurtenis, die de huwelijkssluiting in het persoonlijk leven en ook in het leven van de mensengemeenschap is’. Daarom geeft hij de voorkeur aan een eenvoudige huwelijksvoltrekking.

Dan schetst de schrijver van dit artikel de vormgeving van dit plechtige gebeuren: de zaal wordt gezellig ingericht en smaakvol gesierd, musici zorgen voor een gepaste muzikale omlijsting (tot bezinning manend), de geestelijke raadsman houdt een korte toespraak (20 à 25 minuten) over de betekenis van het huwelijk en overhandigt tenslotte de bruid een klein geschenk, een boek met inscriptie. Deze lachwekkende vertoning blijkt nog zorgvuldig getimed te zijn ook: de receptie bijvoorbeeld dient 3/4 uur na de huwelijksinwijding te beginnen.

Het verwijt dat hij met dit ritueel een kerkelijke huwelijksinzegening zou willen nabootsen meent de schrijver overigens bij voorbaat te kunnen weerleggen: ‘waarom zouden we godsdienstige mensen het monopolie van zulke woorden geven?’ vraagt hij zich af. Maar dat hij meer dan de benaming, dat hij alle attributen van zijn inwijding regelrecht ontleent aan het christendom, zal hij vermoedelijk niet inzien. De gewijde sfeer, het bezinnende preekje met de christelijke cliché's, de handdruk als een rudiment van de christelijke zegen, de overhandiging van een boek waarvan de analogie voor de hand ligt, dit alles verraadt de christelijke herkomst van dit humanistische plannetje.

De schrijver van dit artikel staat niet alleen. Hij behoort tot een bepaald type van humanisten die iets anders willen dan gedachtenwisseling en filosofie. Zij willen een sfeer van vertrouwdheid, zij willen opgaan in een groter geheel. Dit is een mentaliteit die men nauwelijks kan bestrijden. Het enige wat men kan doen is hopen dat deze humanisten niet zozeer de overhand krijgen in het Humanistisch Verbond dat zij het klimaat gaan bepalen. Want dan zullen inwijdingen en bidstonden schering en inslag zijn.

W.G.W.