Hollands Weekblad. Jaargang 2

[p. 12]

Korte commentaren

Annie Romein en Charles de Gaulle

In De Nieuwe Stem van november heeft Annie Romein getuigd van haar bewondering voor François Mauriac die zij een ‘indrukwekkend schrijver’ en een ‘uitzonderlijk begaafde man’ noemt. En zij prijst deze auteur dat hij in de Spaanse burgeroorlog, tegen de gezagsdragers van zijn kerk in, partij koos voor de republikeinen, om er onmiddellijk het volgende op te laten volgen: ‘En nu het koloniaal conflict in Algerië meer en meer tot een Franse burgeroorlog uitgroeit, waarin, als in Spanje, als in de Dreyfuszaak, leger en kerk aan de éne en de fatsoenlijke mens aan de andere kant staan, maakt niet God of de Satan, maar het geweten van de mens en de grote schrijver Mauriac uit aan welke kant hij zich schaart’.

Ik mag mevr. Romein en de redacteuren van De Nieuwe Stem in het voorbijgaan misschien op deze indrukwekkende vergissing wijzen, dat het, al geruime tijd voor de kerken in Frankrijk zich tegen de methodes van het leger in Algerije uitspraken, duidelijk was dat de geschiedenis zich niet herhaalde. Vele, ook katholieke, Franse intellectuelen hebben de kerken hun voorzichtigheid verweten, maar van een kloof tussen kerk en universiteit is in de Algerijnse kwestie nooit sprake geweest. Met name Kardinaal Gerlier van Lyon spreekt, en in het openbaar, over Algerië als één van de onzen - die opmerking krijgt men op de Parijse linkeroever vaak genoeg te horen.

Maar vooruit, van nieuwe stemmen kan niet worden verwacht dat zij erg geoefend zijn, en wat mij dan ook het meest getroffen heeft is de hulde aan De Gaulle die in de geciteerde zin van Annie Romein verscholen lijkt. Dat Mauriac zich ondubbelzinnig tegen de Algerijnse oorlog heeft uitgesproken is juist, maar niet minder bekend is dat ook om deze reden Mauriac zich achter De Gaulle heeft geschaard, van wie hij alles verwacht en in wiens humaniteit en uitzonderlijke begaafdheid deze ‘uitzonderlijk begaafde man’ altijd het volste vertrouwen heeft gesteld. Zulke overtuigde Gaullisten als Mauriac zijn er in Frankrijk maar een handjevol. Zo nauw zijn zijn politieke inzichten verbonden aan de persoon van De Gaulle dat het niet goed mogelijk is hem in dit opzicht complimenten te maken zonder daarbij in belangrijke mate de Franse president te betrekken.

Ik deel Annie Romein's bewondering voor de romanschijver Mauriac allerminst, wel haar waardering voor het fatsoen van zijn politieke overtuigingen. Maar ik betwijfel of zij zich de implicatie van die waardering bewust is.

H.v.G.L.

VARA-hetze

De Vara heeft een verslaggever in Parijs. Van deze man herinner ik mij een reportage uit de mei-dagen van 1958. Toen bekend was dat De Gaulle in het zadel was gaan zitten, voorspelde hij bedroefd dat de dagen van de socialisten in Frankrijk geteld zouden zijn. Begin vorige maand hoorde ik de man weer, d.w.z. één zin van hem waarin hij zich opnieuw aan een voorspelling waagde: onweerstaanbaar, heette het, werd De Gaulle naar de dictatuur gedreven. Na twee van zulke uitspraken vroeg ik me af welke voorlichting dit Vara-licht in die tussenliggende 2½ jaar wel zou kunnen hebben gegeven - om 2½ jaar te doen van het verbieden van de socialistische partij naar het onweerstaanbaar naar de dictatuur gedreven worden, dat lijkt te wijzen op een weergaloos staaltje van fijn genuanceerde politieke ontwikkeling. Nieuwsgierig geworden heb ik een volgende uitzending dan ook geheel gevolgd. En inderdaad, De Gaulle vervalt van kwaad tot erger, want bij die gelegenheid werd ons uitgelegd dat Lagaillarde door hem, De Gaulle, was vrijgelaten! Gooi al die leugenachtige kranten weg die hebben geschreven dat de vrijlating van Lagaillarde een klap in het gezicht van de Franse regering was, luister naar de Vara, die weet wel beter! Die voorziet de dingen. Naar ik - niet zelf dit maal - heb gehoord is één van de laatste voorspellingen, tevoorschijn gekomen uit het koffiedik van deze voorlichter, dat het met dat referendum over de Algerijnse kwestie, dat begin januari in Frankrijk zal worden gehouden, vast niet pluis zal wezen, dat er heus wel mee gefoezzeld zal worden. Met het resultaat hoeft dus geen rekening te worden gehouden.

Bravo, ga zo door Vara, in eerlijke wedijver met De Waarheid niet alleen, maar ook met lieden van het slag van Poujade, Salan en hoe zij nog meer mogen heten.

H.v.G.L.