Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Reclame I

In de Paris Match stond vorige week een foto van Saint-John Perse, die zojuist van de fotograaf vernomen had dat hij de Nobelprijs had gekregen. Inderdaad valt van zijn gezicht een zekere verbazing af te lezen. Nu zijn er natuurlijk twee mogelijkheden. De eerste is, dat het bijschrift gelogen is, want het lijkt onwaarschijnllk dat een fotograaf zo'n bericht eerder weet dan de betrokkene zelf. De tweede echter moet ook voor mogelijk gehouden worden, zeker nu het de Paris Match betreft. Men heeft vermoedelijk twintig kandidaten voor de Nobelprijs bezocht, en tegen ieder van hen gezegd dat hij zojuist de Nobelprijs voor literatuur had gewonnen. De reactie op deze mededeling werd vervolgens ijlings op de foto vastgelegd, zodat men op de dag van de bekendmaking twintig foto's had waarop grote literatoren (Vestdijk uitgezonderd) van hun vreugde blijk gaven. Saint-John Perse was een van hen. Het behoeft geen betoog, dat voor de negentien andere kandidaten de officiële uitslag een bittere ontgoocheling is geweest, maar dat is een ervaring extra, die zij in hun komende romans kunnen verwerken, waardoor zij toch haar nut heeft gehad. Dat deze reconstructie van de gang van zaken zeker niet tot de onmogelijkheden behoort bewijst het bericht, dat een Franse uitgeverij voor de verkiezingen in Amerika twee biografieën heeft gedrukt: een van Kennedy en een van Nixon, met de bedoeling die van de winnaar meteen op de markt te gooien en de andere ogenblikkelijk te vernietigen.

N.S.

Reclame II

Er is veel leed in de wereld, ook, ja vooral in de gegoede kringen, zoals dezer dagen door de Nederlandse bioscoopbond is onthuld. In haar propaganda-actie ‘Samen naar de film... ja, gezellig’, woorden die vergezeld gaan van een Rose Tattoo, heeft ze onlangs een jonge moeder geintroduceerd, die gezien haar opmaak, haar kleding, de zitbank waarop ze zit en de lichte omgeving waarin zij woont tot de bezittende klasse gerekend mag worden.

De vrouw, achter in de twintig, maar blijkens het verhaal reeds in het bezit van enige kinderen, is in gesprek met haar buurvrouw, want ‘Buurvrouw was ook be-

[p. 8]

nieuwd. Ze had gisteravond op de kinderen gelet en kwam nu even een kopje koffie halen’. De woorden die dan volgen roepen een schril beeld op van de verwording, c.q. verpietering, waaraan menig gezin de laatste tijd onderhevig schijnt te zijn. ‘Waren jullie het allang van plan?’, vroeg ze (de buurvrouw). Wat?, vraagt men zich, met het interieur voor ogen, af. Een reis om de wereld? Een voettocht naar Rome? De aankoop van een particulier vliegtuigje? Het antwoord is veelzeggend. ‘Welnee’, zei ik, ‘dat was juist zo leuk. Hij nam me ineens mee uit. Gezellig, net als vroeger. Jullie moeten ook gaan. De film is fantastisch’. Een film dus. Ze zijn naar de film geweest, en dat zonder daarover al lang van te voren plannen te hebben gesmeed! Zelfs de plaatsbespreking is er bij ingeschoten. Welke film kan dat geweest zijn, vraagt men zich af, want de vrouw zegt: ‘En weet je, je bent er meteen eens even helemaal uit. Even bijkomen; even helemaal ontspannen’. De Maagdenbron? Wilde Aardbeien? Mein Kampf? De Ellendelingen? Het zal wel Ben Hur geweest zijn, want ‘Ik was haast vergeten dat film zo machtig is. We hebben zeker nog een uur zitten napraten’. Het is een enorme voldoening te weten, dat men nu ook voor het gegoede milieu iets gevonden heeft waarover men na kan praten: de gezellige film.

N.S.

Reclame III

Wanneer men afgaat op de enorme personeeladvertentie die de firma Honeywell jongstleden zaterdag in een aantal bladen heeft geplaatst, dan zou men zeggen dat deze maatschappij haar naam eer aandoet. Onbegrensd schijnen de aantallen technici die de firma hoopt aan te trekken met het zoete vooruitzicht zich, ongeremd als de bijen, op een minuscuul maar absoluut onmisbaar werkje te mogen storten. Een van de oorzaken van die onstilbare honger van Honeywell aan werkers schijnt het feit te zijn dat men ook ruimtevaartuigen maakt. Toen ik een blad van mijn zeer rustige zaterdagavondkrant omsloeg, werd ik dan ook opgeschrikt door een paginahoge raket in doorsnee met, na lang zoeken, in de kop een piloot onder zijn instrumentenbord, een wriemelend bijtje van Honeywell op zijn rug. Daarnaast was een heel veld afgedrukt van zwarte poppetjes, ieder een subspecialisme voorstellend, die allemaal nodig zijn om het ding omhoog te krijgen en voorgoed weg. ‘Acusticus, aeronauticus, astrodynamicus, astrofysicus, aerodynamicus, biofysicus, biochemicus’ en nog enige tientallen andere ruimteklovers, waaronder bij wijze van geruststelling zowaar een ‘Analist Informatietheorie’. Boven dat alles prijkt het het trotse motto: ‘Honeywell geeft ze de ruimte’. Ik twijfel er niet aan, maar ruimte genoeg kan het nooit zijn. Anders hadden wij daar die raket niet staan, bijna gereed om aan de lichte verveling van het zaterdagavondblad te ontsnappen.

A.L.S.

Gelderse worst

Gedeputeerde Staten van Gelderland hebben besloten dit jaar de Quarles van Uffordprijs à fl. 4000 voor beeldende kunsten niet toe te kennen, dit tegen het oordeel van de jury in, die in meerderheid had besloten dat de prijs wel moest worden toegekend. De jury had daartegen natuurlijk geprotesteerd, maar werd hiervoor terecht gewezen door de Kommissaris van de Koningin, H.J. Bloemers, in de toespraak die hij hield om de tentoonstelling van de afgekeurde werken te openen. ‘De jury moet weten dat niet zij doch de overheid de prijs toekent’, verklaarde deze bestuurder, die ons verder het nieuwtje vertelde ‘dat de overheid de taak van het maecenaat heeft overgenomen. Omdat zij dit echter niet alleen kan werd het instituut van de jury gekozen. De drie partners, overheid, jury en kunstenaar moeten elkaar voldoende ruimte laten. Daardoor wordt de hoogheid en de betekenis van de uitgeloofde prijs in bescherming genomen’.

De heer Bloemers moet wel een hoge opvatting van de overheid hebben, wat dat dan ook mag zijn behoudens de heer Bloemers en zijn mederegenten. Men begrijpt dan ook niet goed hoe deze overheid zich partner kan stellen met twee zo ongelijkwaardige categorieën als de kunstenaar en de jury, laat staan daar ‘voldoende ruimte aan laten’. Nu, dat heeft deze overheid dan ook niet gedaan, want de kunstenaars werd de opdracht gegeven ‘zich te wijden aan een Gelders onderwerp’ en van de jury werd helemaal het onmogelijke verlangd, nl. zonder morren aanvaarden dat haar oordeel door de heren gedeputeerden te licht was bevonden. Inderdaad, in het Gelderse schijnt het maecenaat in de oude vorm te zijn hersteld, met voor de maecenassen de extra attractie dat de kosten van hun liefhebebij door belastingen worden gedekt.

Rest nog te vermelden dat uit de gelden van de niet toegekende prijs tenslotte nog enige werken van de arme drommels zijn aangekocht. Misschien zou het maar het beste zijn in Gelderland deze praktijk te continueren. Dat zou in ieder geval de jury een hoop overbodig gebleken werk besparen en de Gelderse overheden de last van een jury die haar plaats niet weet.

A.L.S.