Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Feilbaar

Het Engelse dagblad The Times heeft een reputatie van onfeilbaarheid, althans wat de druk betreft. Het is wereldnieuws als er eens een woordje op zijn kop staat gedrukt, en gewoonte dat de hoofdredacteur dan zelfmoord pleegt of (als hij vrouw en kinderen heeft) zijn ontslag indient. Hoofdredacteuren pleegt men bij The Times dan ook weg te werken, door een zetter en een corrector om te kopen. Zonder er prat op te gaan, hebben alle Russische kranten eenzelfde reputatie als The Times. Drukfouten treft men er zo zelden in aan, dat men allicht het vermoeden krijgt dat correctors in de Sovjet-Unie met verbanning worden bedreigd als zij eens een slippertje maken. Ook de boekdrukkunst is voorbeeldig in de Sovjet-Unie. De boeken zelf zien er meestal wat grauw uit, de typografie is meestal ook niet zo dat men alle bladzijden stuk voor stuk ingelijst in zijn kamer wenst op te hangen, maar misdrukken, scheve lettertjes en vergeten komma'tjes komt men zo zelden tegen, dat men geneigd is de enkele die met ontmoet als een ontsnapte politieke gevangene met een fiere vrije wil in de armen te sluiten. In ieder sovjet-boek is achterin een soort colophon gedrukt, waarin alle gegevens vermeld staan die maar met een boek te maken kunnen hebben. De redacteur, de typografische verzorgers, de technisch redacteur, de correctors, de dag waarop het boek ter perse is gegaan, de grootte van het papier, de oplage, de prijs, de uitgever en nog een paar technische details die mij ontgaan. Dit alles met naam en toenaam, wat het ontbreken van fouten wel verklaart. Bovendien bevat ieder boek, zoals bij ons ieder fatsoenlijk doosje bonbons, een dundrukbriefje waarop staat, dat de koper van het boek bij het aantreffen van een drukfout het recht heeft zijn exemplaar om te wisselen, ongeacht wanneer en waar hij het boek heeft gekocht. Mocht er geen goed exemplaar voorhanden zijn, dan is de boekhandel verplicht de nominale waarde van het boek aan de koper terug te betalen. Dat klinkt dus uiterst betrouwbaar, en zoals gezegd: fouten in boek, tijdschrift en krant zal men dan ook zelden aantreffen. In tegenstelling daarmee bezorgt de inhoud de lezer echter een bittere ontgoocheling. Ik zwijg over

[p. 11]

verdraaiingen die nu eenmaal inherent zijn aan het plaatselijk geloof: opschroeving van sovjet-prestaties en vervalsing van westerse cijfers etc. Dat weet men nu eenmaal, daar legt men zich blijmoedig bij neer. Nee, de ware ontgoocheling komt pas als men merkt dat ook de normaalste dingen, die buiten elk politiek verband staan, foutief worden weergegeven. In de Sovjetski Sport bijvoorbeeld, het sportdagblad van de Sovjetunie, bleken de laatste drie foto's van Nederlandse sportgebeurtenissen alle van foutieve onderschriften voorzien. De Munck werd voor de Belgische keeper aangezien, PSV mocht een hoofdstedelijke vereniging zijn en de wedstrijd tegen Ajax winnen en de Nederlandse waterpolo-ers in Rome kregen de faam onze roeiers te zijn. Kleinigheden, zult u zeggen. Inderdaad. Maar de minutieuze aandacht die de typografie krijgt doet wat belachelijk aan als men merkt dat letterlijk elk onderschrift bij foto's die men controleren kan fout is.

N.S.

Rusland-China

Werkelijk belangrijke dingen staan niet in de krant omdat ze nu eenmaal langer dan een dag duren. Het zou wat vervelend, hoewel voor sommigen niet onnuttig, zijn om iedere dag grote koppen op de voorpagina te lezen ‘In Rusland Geen Vrijheid’ of ‘De Mens Is Sterfelijk’. Dit verschijnsel maakt dat aan de toch niet onbelangrijke verhouding Rusland-China alleen aandacht wordt besteed bij incidentjes en er nergens te lezen is hoe de situatie nu eigenlijk is en wat we er van moeten denken. Ook in dit stukje zult u dat niet vinden, omdat ik er niets van weet. Het mapje artikelen dat ik erover verzamelde heeft een eigenaardigheid: in de eerste alinea's komt het begrip ‘wishful thinking’voor. Nu is het mij een volkomen raadsel hoe iemand ooit zou verlangen naar een tegenstelling tussen de twee staten.

Is het de prae-atomaire gedachte ‘verdeel en heers’? Dat zou dan nogal dom zijn, want ook zonder China komen de russische langeafstandsraketten wel op hun doel terecht. Elk van de drie mogelijke combinaties van Amerika, Rusland en China kan tot eenzelfde wereldoorlog leiden. Of is het leedvermaak de vijand in moeilijkheden te zien? Dat is zo mogelijk nog dommer want hoe onsympathiek de heer Chroestjof me ook is, ik heb hem liever rustig dan opgewonden.

Hoe paradoxaal het misschien klinkt, we hebben er alle belang bij dat de U.S.S.R. en de Volksrepubliek bevriend blijven. De Russen hebben na veertig jaar een welvaart opgebouwd die ze liever niet verliezen. Als we veronderstellen dat de Chinezen het, zonder oorlog, twee keer zo snel doen, is er dus nog tot 1970 een reëel gevaar dat het revolutionair élan van een inmiddels Abomrijk China de wereldoorlog, waarvoor het nu herhaaldelijk verklaart niet bang te zijn, verkiest. Tot die tijd moeten we hopen dat de Russen hun overijverige leerlingen in toom weten te houden. Daarna zien we wel weer.

B.C.

De ziekte van Romme

Romme is ziek en zal voorlopig niet actief deelnemen aan de politieke werkzaamheden. Het was feitelijk het belangrijkste nieuws dat men te horen kreeg op het congres van de K.V.P., niet alleen voor de partij zelf maar voor allen, die bij de politiek zijn betrokken. Met belangrijke debatten in het nabije verschiet, zal de afwezigheid van Romme zich sterk doen voelen in de Tweede Kamer. De regering zit na de politieke beschouwingen nog niet zo vast in het zadel, dat zij de sterke helpende hand van Romme zal kunnen missen. Als bemiddelende figuur bij dreigende conflicten tussen regeringsverwanten, als souffleur van prof. De Quay, als man met de dreigende wijsvinger tegen dissidente liberalen, is hij op dit moment de belangrijkste figuur in de Nederlandse politiek. Het zou niet vreemd zijn, als de onmenselijk zware functie, die hij sedert het optreden van het kabinet-De Quay heeft moeten vervullen, iets teveel van zijn robuuste kracht heeft gevergd.

Wie moet die functie overnemen? De heer Andriessen, die de fractie van de K.V.P. gaat leiden, is daarvoor een figuur van te klein formaat. Vermoedelijk zal Oud nu nog meer naar voren treden, maar hij heeft in de rug een Eerste-Kamerfractie, die ten opzichte van de samenstelling van het kabinet heel andere denkbeelden koestert. Bruins Slot is geen man, die de meerderheid in de Kamer onder de duim kan houden, en ook in de geslotenheid van zijn partij zitten teveel barsten. De heer Tilanus laat ik helemaal buiten beschouwing, omdat hij bij de ontwikkeling van de politieke situatie ten achter is geraakt. Door de tijdelijke uitschakeling van een machtige man kan de politiek een heel ander beeld krijgen, dat is in de geschiedenis meer gebleken. Voor prof. Romme hoop ik dat zijn ziekte wel mee zal vallen, maar ik hoop ook dat er mensen zullen zijn, die van zijn afwezigheid gebruik zullen maken om de loodzware parlementaire impasse te doorbreken.

A.F.L.