Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Commissarissen

De Wiardi Beckman Stichting heeft verleden jaar een studie gepubliceerd over ‘De hervorming van de onderneming’. Het was een studie en geen afgerond (revolutionair) voorstel. Over die studie heeft het curatorium van de WBS de vorige week een conferentie belegd, die men naar socialistenaard enigszins gedirigeerd had door enkele deskundigen met stellingen voor den dag te laten komen. Veel bijval kregen daarbij de stellingen van prof. Sanders over uitbreiding van de publikatieplicht van de NV (jaarverslagen en emissieprospectussen). Veel aandacht kregen de commissarissen. Tot concrete desiderata kwam men slechts in zoverre, dat de heer Van der Stoel een raad van commissarissen boven het bestuur van de NV wenst, waarin niet alleen het kapitaal (de aandeelhouders) vertegenwoordigd zijn. Ik heb van die conferentie vijf uren lang verslag zitten schrijven en al die tijd maar één socialistisch geluid gehoord. Dat was oudminister Hofstra, die ten minste zei, dat hij die hervorming van de onderneming niet zo zag in de détails, maar dat hij op ‘het behoud van de huidige maatschappelijk-economische orde’ weinig prijs stelde. Dat was ten minste rode mannentaal. De rest was goed-bedoelde correctie en compromis. De aandeelhoudersvergadering is niet het aangewezen instituut - en ook machteloos - om controle op het bestuur van de N.V. uit te oefenen. Is dan het alternatief de Raad van Commissarissen, wetend hoe dit niet alleen in Nederland, maar overal ter wereld ontstaat en werkt? Met de wet in de hand kan men van goede commissarissen niets meer krijgen dan ze geven en van slechte commissarissen geen goede maken. Activering van de aandeelhouders is mogelijk en een ‘Vennootschapskamer’ is ook daarvoor een goed idee. Als men niet meer dan voorzichtig hervormen wil, doe men het met details. Vooral een leeftijdsgrens voor de heren en minder tantième. Hoewel de vergadering van de WBS in een duur Rotterdams restaurant werd gehouden, was de vaderlandse supercommissaris mr. K.P. van der Mandele niet aanwezig; er zaten

[p. 10]

niettemin tonnen aan commissariaten in de zaal. Zo gaat dat tegenwoordig bij de socialisten.

E.D.

Studentenactie

Het is weer zover. In ieder ander land kiezen de studenten partij voor de onderdrukten en tegen het machtsmisbruik van de machthebbers, maar in Nederland komen zij pas in actie wanneer hun vrijheden in een van de meest bandeloze Studiesystemen in West-Europa een millimeter besnoeid dreigen te worden. Het gaat hun niet om de vrijheid om te zeggen wat zij willen, of om te studeren wat zij willen, of om te studeren ook wanneer zij daarvoor het geld niet hebben, maar uitsluitend om op colleges en practica in de weg te blijven zitten, wanneer zij binnen tweemaal de normale studieduur hun eerste examen (de beperkende regeling in het wetsontwerp wetenschappelijk onderwijs geldt niet voor de volgende examens) niet hebben gehaald.

De formidabele actie (persconferentie, affiches, 33000 briefkaarten en een lunch met liedjes voor Kamerleden) is niet alleen onsympathiek door het doel, maar vooral ook door de argumenten en de methoden waarmee zij wordt gevoerd. De studenten laten na duidelijk te maken welk groot verschil er bestaat tussen het vroegere plan van de minister van O.K. en W., waartegen zij zich vier jaar geleden met succes verzetten, en het huidige voorstel. In 1956 ging het om het ontzeggen van het recht examen te doen na verloop van de dubbele studieduur; nu is alleen het recht om colleges en practica te volgen in het geding. Zij proberen verder de indruk te vermijden dat zij alleen maar tegen iets zouden zijn. Op de persconferentie van vorige week werd steeds weer herhaald, dat zij maatregelen om het studierendement te verhogen toejuichten, maar dan moesten het ‘positieve’ zijn, zoals studieadviezen, betere voorlichting, werkgroepen, nauwer contact tussen student en hoogleraar of stafleden. Zij beweerden dat de minister na de oorlog niets gedaan had om deze positieve middelen een kans te geven, en dat het ‘negatieve’ artikel met de vrijheidsbeperking getuigde van defaitisme, van onwil om op hun edele suggesties in te gaan. Deze voorstelling van zaken is leugenachtig, want er is de laatste tien jaar juist bijzonder veel gedaan om de obstakels in de

De tekeningenserie in dit nummer (‘Bang!’) is van Huik

eerste studiejaren kleiner te maken (benoeming studentendecanen, instelling werkgroepen en instructiesystemen voor eersteen tweedejaars, betere voorlichting, uitbreiding wetenschappelijke staf, sociale voorzieningen). Iedereen weet dat de toestand, door het snelle toenemen van de aantallen studenten, nog lang niet ideaal is, maar het is hypocrisie te zeggen, dat er in dit opzicht niets gebeurt; zeker als deze bewering moet dienen om de onwil tot medewerking van studentenkant te camoufleren.

Irriterend is ook de quasi-grappige manier waarop de studenten hun zin proberen door te drijven, met als hoogtepunt het aanbieden, vlak voor de behandeling van het wetsontwerp, van een lunch aan de Kamerleden, waarbij leuke studenten leuke cabaretliedjes zullen zingen om de heren in de stemming te brengen. Dit koketteren met studentikoziteit, afgewisseld door schijnheilige betogen over de positieve bedoelingen van het protest, zou alleen maar lachwekkend zijn, wanneer er geen kans bestond dat men er voor bezweek. Maar die kans, hoewel gelukkig klein, bestaat.

K.L.P.

Wie de schoen past...

Vorige week werden we opgeschrikt door het bericht dat Chroesjtsjov de Verenigde Naties had geschandaliseerd door tijdens een rede van MacMillan te interrumperen en met zijn vuisten op de tafel te trommelen. Ik voelde me zeer geschokt, totdat ik het op het journaal in werkelijkheid zag gebeuren. De kwaadaardigheid waarmee Chroesjtsjov op zijn lessenaar heette te bonken bestond namelijk niet, want hij deed het lachend om zich heen kijkend en als reactie op het donderend applaus dat MacMillan in ontvangst mocht nemen. Wat wil men? Chroesjtsjov is een bereisd man, die gaarne bereid is hier en ginder een goede gedachte tot de zijne te maken. Een van de goede dingen die hij op zijn reizen is tegengekomen is ongetwijfeld het debat in het Engelse Lagerhuis geweest. Dat lag hem wel. En toen hij daar opeens MacMillan voor de microfoon zag staan werd een nieuwe, democratische geest over hem vaardig en begon hij naar het Engelse voorbeeld interrupties te plaatsen. McMillan, die wel het een en ander gewend is, werd er koud noch heet van, maar vele niet-Engelsen zoals de Nederlandse verslaggevers schijnen er slapeloze nachten van gehad te hebben. Vooral dan van het vuistgeroffel. Maar tja, Chroesjtsjov was het nu eenmaal niet eens met MacMillan, dus klappen kon hij niet. Hij kon roerloos blijven zitten, natuurlijk, maar dat is een ‘blanco applaus’

[p. 11]

dat hij niet in de zin had. Fluiten op zijn vingers kon hij niet (te dikke vingers!). Bleef over vuistgeroffel, een goedaardige variatie op het Britse Lagerhuisgezang ‘For he's a jolly good fellow’ en het daar tegenin gaande geschreeuw van de oppositie.

N.S.

... trekke hem uit

Inmiddels zijn we een week verder en bij de schoen aangeland. De schoen, tja. Moeten we verontwaardigd zijn over de schoen? Ik geef toe, het is een ongebruikelijk middel, maar als een soort ‘oppositionele voorzittershamer’ in de toekomst misschien heel goed toe te passen. Chroesjtsjov gebruikte hem in zijn eerste stadium: de schoen aan de eigen voet. In de toekomst zal deze methode vervolmaakt worden. Dan begeeft men zich met drie schoenen ter vergadering: twee aan de voeten, één in de hand. De leider van deftige delegaties, zoals de Engelse, zal niet zelf met drie schoenen de vergaderzaal binnenkomen, maar de extra schoen door zijn secretaris laten dragen. In een doosje. Jonge volken zullen er een eer in stellen met hun nationale schoeisel op hun lessenaars te roffelen. Met moccassins en dergelijke. Helaas, zij zullen volledig overstemd worden door de Nederlandse afgevaardigde met zijn klomp. Het zij zo. Op dit ogenblik is Chroesjtsjov nog in zijn eentje meester op dit wapen, terwijl hij tegelijkertijd heeft bewezen, althans voor zijn eigen volk, dat hij nog steeds een rasechte revolutionair en bovendien een door en door democratisch man is. Het laatste, omdat hij zijn eigen schoen uittrok om er mee te trommelen, en niet die van Gromyko.

N.S.