Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Moeilijk jaar

Toen de heer Zijlstra nog minister van economische zaken was in het kabinet Drees dacht hij, dat een verlaging van de belastingdruk in Nederland noodzakelijk was. Nu hij in een enigszins anders geaarde regering minister van financiën is, denkt hij, dat 1961 wat het economische evenwicht betreft een moeilijk jaar zal worden. Daarom zal hij er nog eens over moeten denken of een verlaging van de fiscale druk met een half miljard van 1 juli 1961 af wel door de beugel kan. Hoe weinig de verwachtingen gespannen mogen zijn, blijkt uit de manier waarop de vennootschapsbelasting wordt behandeld. Tegenover een mogelijke geringe verlaging der heffingspercentages staan winstafromende verhogingen en daarenboven is het ingaan van de verlaagde V.B. nog aan geen enkele termijn gebonden. Behalve wat het economisch evenwicht betreft, kon het dus ook politiek wel eens een moeilijk jaar worden en zulks wel voordat 1961 is begonnen.

Intussen kan de door Zijne Excellentie ingediende Miljoenennota 1961 met een totaal aan overheidsuitgaven van tien miljard beschouwd worden als een monetair neutraal budget, dat zonder grote inspanningen van overheidswege op kasbasis gemakkelijk deflatoir te manipuleren is. Bovendien heeft de regering als veiligheidsklep een schema van prioriteiten, waarmede enkele miljoenen zowel inflatoir als deflatoir gehanteerd kunnen worden, op budgetbasis, zowel als op kasbasis. Uit een oogpunt van ambtelijke begrotingstechniek biedt de Miljoenennota 1961 een knap staaltje van armslagtechniek, dat helaas niet herhaald werd op het stuk van kasgeldtechniek. Becijferd wordt namelijk, dat voor het budget 1961 op de open kapitaalmarkt niet meer geleend zou behoeven te worden dan f 250 miljoen. Stelt men echter die prognoses tegen de andere prognoses omtrent de voortzetting van de bestedingshausse dan gaat wellicht al voordat 1961 aangebroken is een deel der te grote middelen van de open kapitaalmarkt in de geldmarktsfeer opereren. Om dat te voorkomen staan eventueel drie wegen open. De leenactiviteit van de Bank voor Ned. Gemeenten zou tussen nu en het einde van het budget 1961 moeten worden opgevoerd tot

[p. 9]

volgens een ruwe berekening ongeveer een miljard. Anderzijds zou er tussen de drie en vierhonderd miljoen aan langlopend schatkistpapier geplaatst kunnen worden. Ten slotte zou bij een verdere daling van de rentevoet heel misschien door middel van een conversie-operatie iets af te romen vallen. Behalve in het laatste en nogal theoretische geval is bij de eerste twee oplossingen moeilijk aan te nemen, dat langs de omweg van de gemeentelijke kasuitgaven of voor wat rijk betreft via bijv. waterstaat geen additionele geldschepping zou optreden. Als het echter zo moet gaan, ware het reëler om f 500 miljoen fiscale drukvermindering te aanvaarden, doch tegelijk voor het eerste jaar door versnelde invordering de feitelijke uitbreiding der bestedingsmogelijkheden grotendeels te beperken.

E.D.

Geluk bij het Kongolees ongeluk

Het is wel tekenend voor onze in het algemeen nogal neerslachtige zo niet rancuneuze instelling tegenover de ontwikkelingen in de nieuwe ex-koloniale landen dat er eigenlijk zo weinig aandacht wordt besteed aan de lichtkanten van het Kongo-probleem. Die zijn er toch genoeg.

In de eerste plaats het feit dat bijna alle Afrikaanse en Aziatische landen zich in hun benadering van de kwestie tot dusver hebben onderscheiden door een matiging, politieke wijsheid die gezien het buitengewoon ongelukkige gesternte dat wij ze hebben achtergelaten helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Het jongste bewijs is te vinden in hun houding bij de behandeling van de ontwerpresolutie van Ceylon en Tunis in de Veiligheidsraad, waar zij zich geheel achter het optreden van de Verenigde Naties hebben gesteld, warme hulde hebben gebracht aan de blanke Hammarskjöld en eenzijdig ingrijpen van anderen duidelijk hebben afgewezen. Het inzicht van de nieuwe landen in het gevaar dat zij lopen het oefenterrein te worden van een grote hete oorlog zou er misschien toe kunnen leiden dat de Verenigde Naties ook in volgende conflicten met macht en mogelijkheden toegerust kunnen ingrijpen.

Verder is een winstpunt dat de Russen duidelijk de verliezers in deze kwestie zijn en dat er minder dan ooit reden schijnt te zijn om, zoals sommigen dat zo graag doen, kaartjes te publiceren met sikkels en hamers op het hele Afrikaanse continent, op Indonesië en waar men dan ook maar in gele of bruine huid rondstapt.

Tenslotte zouden wij er goed aan doen even aandacht te schenken aan de vrij aanzienlijke botheid van het Russische optreden in de Kongo. Juist nu hier meer en meer de mythe veld wint van een duivels slimme en onstuitbare Russische diplomatie is het nuttig te beseffen dat zij op voor hen minder bekend terrein nog veel harder kunnen blunderen dan de Amerikanen, zelfs die onder Dulles en Eisenhower.

A.L.S.

Zeg

Beccy de Vries heeft eens een boek vertaald van een Amerikaanse, als ik me goed herinner, die zich in de Amerikaans sprekende landen nuttig maakt door hulpbehoevende mensen, voor het merendeel vrouwen, van raad te voorzien als zij met moeilijkheden worstelen. Deze vrouw onderscheidt zich van haar Nederlandse collega's in Libelle en Margriet, door gevoel voor humor, gebrek aan katholicisme en een nuchtere kijk op het leven. Vooral haar gevoel voor humor kwam in het door Beccy de Vries vertaalde boek tot uiting, en menig dagblad heeft dan ook met plezier uit de vragen en antwoorden geciteerd. Het succes bracht Beccy de Vries op een idee: dat kan ik ook, dacht ze. En sindsdien heeft ze haar eigen rubriek, getiteld ‘Zeg’, in Vrij Nederland. Laat ik voorop stellen, dat het een volmaakt onschuldige rubriek is, omdat uit alles blijkt dat het grootste deel van de vragen door mevrouw De Vries zelf verzonnen wordt, in aansluiting vaak op haar antwoord. De lezers en lezeressen van Vrij Nederland behoren nu eenmaal niet tot het type, dat zijn huwelijksmoeilijkheden door Beccy de Vries laat oplossen. Maar stel nu eens, zoals ook van ons verwacht wordt, dat we werkelijk in de authenticiteit van de vragen geloven.

Stel, dat we werkelijk geloven, dat iemand schrijft: ‘Ik werk al 30 jaar in de ijzerhandel. Mijn naam is internationaal bekend. Ik wil nu een nationale figuur worden. Wat raadt u mij aan te doen?’, of: ‘Ik heb een goede vriend waar ik prettig mee praat en de problemen van het leven mee bespreek. Onze levensbeschouwingen zijn hetzelfde. Maar nu opeens gaat hij gek doen en hij kijkt mij op een bepaalde manier aan. Hij wil ook steeds mijn hand vasthouden. Dat vind ik vervelend. Wat zou er nu opeens zijn?’ Stel dat we aan die vragen geloven, wat een misdadig beroep oefent onze Beccy dan uit! Want elke vraag wordt beantwoord met een spitsvondst, een grapje of een dooddoener, geheel in tegenstelling natuurlijk tot wat haar Amerikaanse voorgangster doet, die alleen de onbenullige vragen van een dergelijk commentaar voorziet. Beccy de Vries

[p. 10]

echter heeft voor elke vraag een zelfde soort antwoord, en wee haar die er zijn voordeel mee moet doen. Ik geef twee voorbeelden. ‘Dat m'n man met z'n secretaresse moet lunchen, eten, bespreken en overwerken is iets wat ik heel goed begrijp en waar ik mij nooit een ogenblik tegen verzet heb. Wij gaan nu een late vacantie houden en nu moet ze nog mee op reis ook. Dat vond ik een reden om tegen op te komen. Ik heb er weinig zin in en ik wil ook wel eens een keer alleen met mijn man. Als dat meisje erbij is vind ik het net te veel. Hij zegt dat ik mij aanstel en de zaak overdreven bekijk. Vindt u het overdreven van mij om hier tegen in opstand te komen?’ Antwoord: ‘Niet overdreven, mevrouw, maar volkomen nutteloos!’

Vraag: ‘Ik ben 27 jaar getrouwd en nu wil mijn man plotseling scheiden en wil trouwen met een vrouw die 30 jaar jonger is dan hij. Het is de schok van mijn leven omdat ik tot nu toe dacht dat wij een heel gelukkig huwelijk hadden. Hij zegt: als je echt van mij houdt geef je mij mijn vrijheid terug. Maar ik kan het niet. Ik heb er lang en veel over nagedacht, maar ik kan het echt niet. Hou ik dan toch niet van hem? Ik kom er niet meer uit’. Antwoord: ‘U houdt wel van hem maar nog iets meer van u zelf’.

N.S.