Hollands Weekblad. Jaargang 2

[p. 10]

Korte commentaren

Een kans voor de Kamer

De commissie-Koersen is in haar tweede verslag met een aantal suggesties gekomen, die, als zij in hun concretie ooit tot verwezenlijking komen, de controle op het vaak bewust afgesloten militaire apparaat weer betekenis kunnen geven. En dan vooral de parlementaire controle. Sedert de bevrijding zijn de begrotingsbehandelingen, die op de defensie betrekking hebben, gekenmerkt door een abstract gepraat over algemene militaire, strategische en ook internationale zaken zonder dat men ooit tot de kern van de begroting doordringt. Een vage eerbied voor de militaire organisatie, een soort angst voor beschuldigingen van defaitisme of van antimilitairisme hebben de parlementaire controle op een apparaat, dat jaarlijks honderden miljoenen guldens kost, tot een schimmige en soms zelfs droevige affaire gemaakt, Bovendien werd onder de kabinetten-Drees met de autoritaire figuur van ir. Staf als minister van defensie, een dusdanige controle nog onmogelijker gemaakt door het verzwijgen van de gegevens en het instellen van het defensieplafond. Ir. Staf is verdwenen, er is verder een kabinet, dat gemeen overleg met de Kamer op zo een hoge prijs stelt en dus zeker geen bezwaar kan hebben tegen een scherpe controle op de ontzaglijke uitgaven voor Oorlog en Marine. Het militaire apparaat zelf zal zich zeker verzetten tegen een scherpere controle door de Kamer, op een hardnekkige manier met vele wazen van geheimzinnigheid. En of minister Visser, die nog helemaal niet heeft bewezen dat hij erg stevig in de militaire schoenen staat, de weg zal kunnen banen voor een betere parlementaire controle, lijkt mij hoogst twijfelachtig. Trouwens, ook hem zijn autoritaire trekjes niet vreemd, die schijnen bij deze ministerpost te horen. Maar de Kamer, met de suggesties voor een werkelijke controle in handen, zal de kans moeten grijpen, desnoods tegen de wens van het militaire apparaat in, desnoods ook tegen de onwelwillendheid van de minister. Wellicht zal dan de begrotingsbehandeling van Oorlog en Marine weer eens belangwekkend worden, duidelijker gericht op wat de kiezers, die hun afgevaardigden kozen interesseert: of het geld, dat ter wille van onze defensie nu eenmaal aan andere belangrijke zaken moet worden onttrokken, niet doelloos wordt besteed.

A.F.L.

Zuidelijk fanatisme

In Bergen op Zoom heeft de raadsfractie van de K.V.P. duidelijk getoond, tot welke extreme vorm van intolerantie rooms-katholieken in het zuiden in staat zijn, in een gebied dus, waar nog vrij veel obscurantisme heerst en waar de roomsen veelal ver in de meerderheid zijn. Het college van regenten van het Algemeen Burgergasthuis had besloten naast regels van de algemene medische ethiek, de regels van de roomskatholieke medische moraal bindend voor te schrijven. De protestantse bevolking en de vrijzinnigen (ook uit de talrijke omliggende gemeenten, zelfs op het Zeeuwse eiland Tholen) protesteerden terecht tegen deze fanatieke drijverij van een groep roomsen, die kennelijk nog lang niet zover zijn geemancipeerd als prof. Rogier en een aantal andere verlichte katholieken zo graag zouden zien. Toen de kwestie in de gemeenteraad in discussie kwam, meende de fractievoorzitter van de K.V.P., een zekere drs. Asselbergs (familie van prof. Anton?), dat men zich niet met de interne gang van zaken in een ziekenhuis diende te bemoeien, dat de oppositie de zaak schromelijk had overdreven en dat men onnodig stemming had gemaakt tegen alles wat rooms-katholiek is. Natuurlijk werd ook de toespraak van paus Pius XII tot de kraamvrouwen erbij gehaald. Geen woord in deze argumentering over de mogelijkheid dat de gevoelens of het geweten van andersdenkenden zouden kunnen worden gekwetst. Burgemeester Peters, zelf K.V.P. er, was iets toleranter (zij het aarzelend) en ten slotte was het een roomskatholiek, echter geen afgevaardigde van de K.V.P., die een motie indiende met een beroep op de regenten om hun besluit ongedaan te maken. De motie werd aanvaard met één stem meerderheid. De hele fractie van de K.V.P. stemde tegen de motie en stond dus achter het regentenfanatisme, dat de rooms-katholieke medische moraal wil opleggen aan niet-roomse medici en patiënten. Voor hen, die de K.V.P. menen te kunnen beschouwen als een betrouwbare medehoedster van de democratische vrijheden, kan deze affaire misschien een waarschuwing zijn. Van zuidelijk obscurantisme, gepaard aan macht, hoeft men helemaal niets te verwachten.

A.F.L.

De tekeningen in dit nummer (‘Dandy's’), behalve die op pag. 10 van Peter Vos, zijn van Slachters Keesje.

[p. 11]

Cumulatie en tantièmes

In Het Parool zijn, bij wijze van vervolg op het overzicht van direktie- en commissarisseninkomens dat in maart werd gepubliceerd, een paar groot opgemaakte pagina's verschenen over de cumulatie van functies in het particuliere bedrijfsleven. Aangetoond wordt dat ruim een vijfde van de directeur- en commissarisfuncties bij onze belangrijkste ‘open’ N.V.'s in handen is van een klein kringetje prominenten, dat nog geen vijf procent van het totale aantal bestuurders uitmaakt. Van een topgroep van 17 functionarissen die ieder tien of meer functies bekleden worden namen en bedrijven vermeld.

Ik heb al mensen ontmoet die, net als bij de vorige publikatie over de hoogte van salarissen en tantièmes, uitroepen dat dit van Het Parool, bij gebrek aan ander en edeler materiaal, een buitengewoon goedkope manier is om nog te proberen de duttende kleine man weer een beetje tot klassebewustzijn te prikkelen. Voor wat dit nieuwe overzicht betreft lijkt mij dat verwijt beslist niet gerechtvaardigd, want men hoeft nog helemaal geen socialist te zijn om de aangetoonde cumulatie een vorm van inteelt te vinden die ons allemaal aangaat, zeker als wij ook nog twintig eerste- en tweede kamerleden met commissarisbanen zien, waarvan sommigen met een groot aantal. Dat Het Parool uitvoerig de namen en bedrijven vermeldt is helemaal niet erg, in de eerste plaats niet omdat er niets ongunstigs mee is gezegd van de mannen zelf en verder is het alleen maar toe te juichen dat de traditionele geheimzinnigheid en het ontzag waar het om financiële macht gaat, niet wordt gerespekteerd.

Juist omdat Het Parool hiermee zulk nuttig werk heeft gedaan, is het jammer dat er toch nog een lichte bijsmaak is meegekomen op de herinnering aan de eerdere onthullingen, over salarissen en tantièmes. Niet dat die nu speciaal geheim hadden moeten blijven, maar de wijze van presentatie maakte toch teveel de indruk van te willen werken op het miezerigste van al onze instinkten, jalouzie om meer centen. Wat doet het er toe als een klein aantal veel of misschien wel smakeloos veel verdient wanneer er welvaart is voor de rest. Voor goede leiding moet worden betaald; misschien zouden sommige salarissen minder kunnen en zeker een niet gering aantal commissarissen in hun sociëteit of biljartkamer bijgezet kunnen worden, maar het is de vraag of wij daarvan iets aan ons loon of salaris zouden merken. Wanneer er toch nog iets zou moeten worden verweten dan zou het, wat mij betreft, juist eerder zijn dat de verdiende vermogens in dit land zo traag en verschrikkelijk vervelend worden omgemalen, via solide kluizen of, in de meest roekeloze vorm, motorvoertuigen zo zwaar en lang als begrafenisauto's. Een levenswijze die tot meer en betere romans zou inspireren, dat is teveel verwacht, maar ik zou al blij zijn met aardiger plaatjes in onze dagen weekbladen.

A.L.S.