Hollands Weekblad. Jaargang 2

Korte commentaren

Uitstel en afstel

De nota over de commerciële televisie blijkt nu pas na de derde dinsdag in september te verschijnen, in het nieuwe parlementaire jaar dus. Dit herhaalde en langdurige uitstel van een nota, waarop twee staatssecretarissen geruime tijd geleden nogal verrassend hadden geanticipeerd en die de ingewijden allang hadden verwacht, heeft natuurlijk een politieke achtergrond. Deze nota, het kan nu eenmaal niet anders, moet een compromis zijn, een politiek compromis tussen de regeringsverwanten, die fervente voorstanders zijn van de commerciële t.v., zoals de liberalen en de regeringsverwanten, die de commerciële t.v. te vuur en te zwaard bestrijden, zoals de anti-revolutionairen.

Een kind in de politiek kan intussen berekenen, dat de commerciële televisie, zoals de exploitanten-in-spé zich die hadden voorgesteld, er niet zal komen. Dat staat bij voorbaat vast, want de meerderheid in de Kamer zal zich ertegen verzetten. Dat zal dan onaangename consequenties hebben voor hen, die hun kiezers altijd hebben verzekerd dat de commerciële t.v. er moet komen. Hoe zal die tussenoplossing zijn, die voor geen der politieke groeperingen tot al te onplezierige situaties kan leiden? Vermoedelijk zal het resultaat zijn een compromis als dat van de voetbaltoto: armzalig en magertjes. Feitelijk kan men voor al die compromissen, die nu eenmaal noodzakelijk zijn, slechts zeer ten dele verwijten over de regering uitstorten. Zij zijn in elke parlementaire democratie noodzakelijk, maar bij ons in Nederland drukken zij te zwaarder, omdat wij partijformaties bezitten, die te verbrokkeld en te verouderd zijn voor de moderne samenleving en de snel veranderende werkelijkheid van die samenleving niet meer kunnen dekken.

A.F.L.

Niet overdrijven

In zijn afscheidscollege te Amsterdam heeft prof. G. van den Bergh die Nederlandse partijen juist geprezen voor hun volstrekte huldiging van het beginsel der geestelijke verdraagzaamheid. Ik geloof dat het met die geestelijke verdraagzaamheid in de politiek niet zo verschrikkelijk prachtig is gesteld als prof. Van den Bergh meent. Zo op het

[p. 12]

eerste gezicht lijkt het wel mee te vallen, maar bij nader inzien is vooral in de kringen van de confessionele partijen die verdraagzaamheid niet zo groot dat men zijn hoed ervoor af hoeft te nemen. Ik denk slechts aan de subtiel intolerante houding tegenover het humanisme en het gescharrel met de crematie (één van de compromissen van de socialisten). En wat er in tal van overwegend confessionele gemeenten gebeurt, verdient helemaal niet met het begrip geestelijke verdraagzaamheid te worden versierd.

Prof. Van den Bergh heeft in zijn afscheidscollege ook gewaarschuwd tegen de bedreiging van onze democratische staat door ‘rechts’, vooral via de rancunejournalistiek, die altijd smaalt op het democratische bestel. Hij achtte dit gevaar groter dan het gevaar van de niet-democratische groeperingen van ‘links’.

Hoewel ik zijn afkeer van de rancunejournalistiek volkomen kan delen, geloof ik toch dat prof. Van den Bergh twee dingen verwart. De rancunejournalistiek wordt niet bedreven door de een of andere partij, maar door een betrekkelijk onsamenhangende groep mensen, die nu eenmaal rancunes hebben en die rancunes uitleven op de aan elke democratie inherente onvolmaaktheid. De rancunejournalistiek heeft volume, maar ze is toch niet gebaseerd op een hechte organisatie. Alle werkelijke pogingen tot organisatie van deze mensen in Nederland zijn de laatste jaren volkomen mislukt. Hun macht is niet zo groot als de aangevallenen, nogal paniekerig, soms willen doen geloven. Deze buitenparlementaire activiteit heeft op het staatkundige terrein bitter weinig resultaat gehad. Dat er mensen zijn, die de rancunejournalistiek graag lezen, is een andere zaak, die men trouwens ook in verband moet zien met een aantal ernstige psychologische tekortkomingen van de welvaartsstaat. Maar een gevaar, nee, daar geloof ik niet in. Men moet het rancuneuze geschrijf (overigens, schreef Kleerekoper niet rancuneus in de oude tijd?) in zijn ware proporties zien en er geen overspannen zaak van maken. Het kan gevaarlijk worden in moeilijke tijden, maar dan zullen vermoedelijk de niet-democratische linkse groeperingen met hun goede organisatie en hun verbindingen met het buitenland veel en veel gevaarlijker zijn voor de democratische instellingen.

A.F.L.

Morele herbewapening

Precies een jaar geleden verscheen in alle kranten van ons halfrond een levensgrote advertentie van de Morele herbewapening waarin een aantal opvallende onwaarheden werden gedebiteerd. Ik voelde mij toen verplicht daar een zeer kort stukje in dit weekblad tegen te schrijven. Sindsdien hoorde men niet veel meer uit Caux (of het moest zijn dat Oberländer erheen trok als het in Bonn te heet werd) maar dat kwam, zo besef ik nu, niet door dat stukje. Men wachtte slechts de 82e verjaardag van Buchman af en plaatste toen wéér in alle kranten op nog steeds hetzelfde halfrond een advertentie met andere, maar nog steeds aantoonbare onwaarheden. Moest daar nu weer op gereageerd worden? Ik geloofde van niet. Daar kwam nog bij dat een moreel herbewapende mij op intelligenter wijze dan ik verwachtte, zei dat ook als ik er niet in geloofde zijn beweging een kracht was van groot belang voor Azië. En voor Azië heb ik natuurlijk alles over.

Inderdaad stond in de advertentie dat de Times of India, het meest vooraanstaande blad in dat land, met een kop over twee pagina's Buchmans schepping had toegejuicht. Dan moet een Hollands weekblad niet flauw doen. Maar nu lees ik in de Times, ditmaal de Engelse, een hele boze ingezonden brief van de hoofdredacteur van de Times of India die zegt dat dat grote artikel een betaalde advertentie was en dat zijn redactie nog nooit een goed woord voor de Morele herbewapening had overgehad. Dit werpt een vreemd licht op het adjectief moreel.

Ook dit stukje zal Caux niet overtuigen. Daarom een advies voor een nieuwe leugen ter gelegenheid van de 83e verjaardag van Frank Buchman. In enkele Franse bladen is geschreven over een onderhoud van de Algerijn Ben Tami met Houphouet-Boigny in Caux. Als er dus werkelijk vrede mocht komen ligt hier weer mooie stof voor een advertentie: maandenlang onderhandelen, Abbas, De Gaulle, Soustelle, Bourguiba, het is allemaal façade: eigenlijk is het Buchman die de Algerijnse vrede heeft gemaakt.

B.C.

Kolen

De kolenvoorraden aan de Ruhr nemen af, doordat er meer wordt verkocht dan geproduceerd. Niettemin was de heer Guthermuth, voorzitter van de westduitse mijnwerkersbond, de Industriegewerkschaft Bergbau, op de jaarvergadering van zijn (socialistische) organisatie j.l. zondag in Dortmund verre van optimistisch. Een van de dingen, die de mijnwerkers veel zorgen baren, is de sterk toenemende invoer van aardolieprodukten met name uit Nederland, waar de grote raffinaderijen zijn, die goedkoop ingevoerde aardolie kunnen verwer-

[p. 13]

ken. Intussen staat de mijnwerker er materieel toch niet zo slecht voor; hij is met het loon nog steeds de best betaalde arbeider in West-Duitsland en hij is de enige, die na een werkweek van vijf dagen van acht uur elke zaterdag een betaalde vrije dag heeft. Door het instituut van de vrije zaterdagen zijn de verzuimdiensten wegens overproduktie niet langer nodig. De industrie zelf heeft veel zorgen over de ‘Nachwuchs’. Geen jonge mensen worden meer bereid gevonden het mijnwerkersvak te kiezen, hoewel de mechanisering veel van het moeizame aan dit soort arbeid heeft ontnomen. Een achteruitgang van de vakbekwame bezetting met meer dan 10 pct per jaar leidt weliswaar op korte termijn tot kleinere produktie, die meer aan de vraag is aangepast, maar kan toch niet te lang duren daar anders het kader ontbreekt. Ondanks de opmars van de olie maken de kolen nog altijd ruim 60 pct uit van de Duitse energiebalans, zodat een bezetting van de kolenfronten met tussen de 500.000 en 600.000 mijnwerkers de eerste jaren noodzakelijk zal blijven. Wanneer deze bezetting te snel en te sterk daalt, is een kolentekort niet onmogelijk...

E.D.