Hollands Weekblad. Jaargang 1

[p. 8]

Korte commentaren

Aanslag op Chroestsjov

Omdat ik door het leger nog steeds achter de hand word gehouden om in geval van oorlog direct in het vuur geworpen te kunnen worden volg ik de bewegingen van Chroestsjov met een argwaan, die moeilijk in overeenstemming is te brengen met de rondborstige jovialiteit die de man zelf onder de meest benarde omstandigheden weet op te brengen.

Begrijpt u mij goed: ik verwacht geen moment dat hij, met het hem eigen gevoel voor de historische daad, een lont in de vlam bij het graf van de onbekende soldaat zal steken, maar ik houd wel mijn hart vast als hij zich handenschuddend tussen de menigte begeeft, die immers voor een aanzienlijk percentage uit communistenhaters bestaat en voor een gering percentage uit rare snuiters die nu eens een doek van Rubens stuksnijden om in het nieuws te komen en dan weer een Russisch staatsman doodschieten. Want je kunt nog zoveel mensen naar Corsica of Sint-Helena sturen, er blijft er altijd wel eentje over die al juichende kans ziet een handgranaat ter grootte van een aardappel over een afstand van twintig meter weg te werpen.

Omdat de dood van Chroestsjov de Russen gemakkelijk tot een derde wereldoorlog zou kunnen verleiden heb ik dus mijn gedachten laten gaan over de maatregelen die zo'n oorlog zouden kunnen voorkomen. Er lijkt mij er slechts één voldoende te zijn, en dat is een spectaculaire zelfmoord van het ontvangende staatshoofd. Bij Chroestsjovs bezoek aan Amerika heb ik, met slechts deze ene remedie achter de hand, een paar moeilijke dagen doorgemaakt, want laten we eerlijk zijn: Eisenhower was een groot generaal en hij is een nog groter president, maar hij is niet de figuur voor het grote gebaar.

In die dagen speet het mij voor het eerst dat Nixon geen president was. Hij zou, na een aanslag op Chroestsjov, met vrouw en hond voor de televisie zijn verschenen, zich huilend tot zowel het Amerikaanse als het Russische volk hebben gewend en zich daarna, in close up, en met een deels verheerlijkte, deels vastberaden uitdrukking op het gezicht, een kogel door het hoofd hebben gejaagd. Chroestsjov en Nixon zouden samen begraven zijn, en er zou nooit meer oorlog zijn geweest.

Met De Gaulle ligt het iets moeilijker. Als dat nodig en nuttig was zou hij natuurlijk geen moment aarzelen om zelfmoord te plegen, maar hij zou toch wel even overdenken of zijn dood, behalve aan de wereld en de vrede, ook aan Frankrijk ten goede zou komen. En hij zou misschien twijfelen. Tenslotte echter zou hij inzien dat de geschiedenis meer waard is dan Frankrijk en hij zou op een bijzonder waardige en litteraire wijze zelfmoord plegen. Niet vulgair voor de televisie, maar in stilte, op een plek bijvoorbeeld waar Clemenceau een historische daad heeft verricht, of in Verdun, om verband te leggen tussen zijn daad en de verschrikkingen van een oorlog. En hij zou een brief achterlaten waarin hij in sobere bewoordingen de reden van zijn zelfmoord aangaf, en die hij zou eindigen met de woorden: ‘Vive la France! Vive la paix!’

N.S.

Een fijn schooltje

Het kan niet op. In Den Haag wordt een schooltje gebouwd voor buitengewoon lager onderwijs. Het bevat acht klassen, een paar kamertjes en een gymnastiekzaaltje. Het kost - dat staat zwart op wit in de raadsstukken - dik negen ton. Als het klaar is praktisch een klein miljoentje dus. Het voorbereiden door de gemeentediensten alleen al heeft meer dan een ton gekost.

U moet dat eens becijferen. Laat nu elke klas eens evenveel kosten als een forse bungalow in het Gooi. Die kost f 25.000. En laat de gymnastiekzaal nu eens tweemaal zo duur zijn als die bungalow. Dan wordt dat acht maal f 25.000 is twee ton plus f 50.000 is twee en een halve ton. Nemen we er nog een slordige ton bij voor de kamertjes, de WC's en dergelijke, dan komen we op drie en een halve ton, afgerond op vier ton. Maar het kost twee en een half maal zoveel.

Een fijn schooltje. Voor het BLO is niets goed genoeg; daar ben ik gauw voor te vinden. Maar is het geld voor het BLO of voor onefficiënte gemeentediensten? Daar lijkt het toch wel erg veel op. Tegen dit soort destructief-demagogisch geschrijf is natuurlijk altijd wel op te treden, te argumenteren en te straffen. Maar toch ben ik van mening dat het een duur schooltje is. Geen wonder dat er geen cent van de belastingen af kan.

Maar wie interesseert zich daarvoor? Het gaat er blijkbaar om zoveel mogelijk uit te geven; het geld is er toch wel. Dankzij een efficiënte staatssecretaris voor de fiscus en een onverbiddelijke dienst.

E.D.

[p. 9]

Treinstoring

Op een avond, bij het begin van de avondspits, liep onder Lisse een trein uit de rails, waardoor een van de drukste spoorlijnen ter wereld gedurende circa zeven uren buiten bedrijf werd gesteld. In zo'n geval berichten de Nederlandse Spoorwegen de reizigers, dat er ‘met aanzienlijke vertraging moet worden gerekend’, en om die op te vangen weten ze niets beters te doen dan hun dochtermaatschappij de NZHVM in te schakelen met alles aan autobussen waarop men in Haarlem snel de hand kan leggen.

Het vervoer van tienduizenden mensen die naar huis willen, tussen de twee belangrijkste steden van het land, gaat dan over dijkjes en landwegen met bussen die nauwelijks weten waar ze heen moeten, want voor een precieze instructie is geen tijd. Voordat de eerste bussen in bedrijf waren was het al bijna donker.

Zo'n storing heeft het karakter van een ramp. De duizenden mannen die enkele uren later thuis kwamen - in Amsterdam waren de tramkaarten voor de avondspits niet meer geldig en menige weekloner had geen geld op zak - hebben gezinnen, en in die gezinnen staat het avondeten koud te worden, afgezien van de onzekerheid bij vrouw en kinderen.

Als de NS ergens volstrekt maling aan hebben sinds de huidige voorzitter van het verbond van Nederlandse werkgevers hun erkende hoofdpotentaat was, is het de publieke opinie. Deze publieke opinie vraagt zich namelijk af of bij een dergelijke storing op zulk een hoofdlijn geen treinen beschikbaar kunnen komen tussen Den Haag en Amsterdam (Den Haag SS - Woerden - Amsterdam-Amstel). Dat ontkennen de NS natuurlijk, want de dienst moet regelmatig verlopen en de onregelmatigheden knappen de bussen wel op. Daarvoor heb je dochtermaatschappijen.

Er is echter meer. Bij Lisse klopt er al jarenlang iets niet. Herhaaldelijk moeten daar treinen stilstaan, staan er seinen op ‘rood’, gebeuren er kleinere incidenten. Ditmaal is het voorgesteld als een gevolg van een menselijke fout: verkeerde wissel. Maar was dat zo? Sinds de dagbladpers door de NS-directie in een plechtige zitting terdege onderhouden is over de bezwaren van de NS-directie tegen onwelwillende publiciteit houden de meeste kranten zich koest. Er is trouwens bij ongevallen na vijf uur geen voorlichting (op andere tijden evenmin van betekenis).

Het meer kritische deel van de natie rijdt niet met de trein, want een auto heb je al gauw. Vandaar ook de enorme controle in de treinen en bij de uitgangen van de stations. Het is de heffe des volks die de NS vervoert. Die komt er niet zo op aan en moet je verder in de gaten houden. Dat het druk is op de oude lijn tussen Amsterdam en Rotterdam is de schuld niet van de NS, vindt men daar. Het oplossen van het vervoersprobleem in het westen des lands is echter wel de taak van de spoorwegen, maar dan moet je natuurlijk competent zijn.

E.D.