Hollands Weekblad. Jaargang 1

Een ongelooflijk boek
H. Brandt Corstius

‘Op het postkantoor ligt voor u een boek uit Peking, dat wegens zijn afmetingen niet bezorgd kon worden’, stond op het bruine kaartje. Zo dom ben ik nu ook weer niet, dat is een te bekende McCarthy-truc. Ik heb niets in Peking besteld en ga dus ook niets afhalen. Na een week blijkt het boek toch bezorgd te kunnen worden. Het is een deel uit de China Knowledge Series over de Chinese revolutie, dat wil zeggen de Chinese geschiedenis tussen 1918 en 1956^*). Er is waarschijnlijk geen land ter wereld dat in die jaren zoveel meemaakte en het zou dus een boeiend boek kunnen zijn. Dat is het ook, maar om een andere reden: het overtreft verre elke parodie die op sovjetgeschiedschrijving te maken zou zijn.

Laat ik voorop stellen niets van de Chinese geschiedenis af te weten, en dat is maar goed ook, want dat bespaart ergernis over vervalsingen. Want na lezing van het boek staat één ding onomstotelijk vast: hoe het ook gegaan is, zó zeker niet.

De laatste veertig jaren in China blijken beschreven te worden door hineingeïnterpreteerde notulen van de partijcongressen (het eerste van een partij met 57 leden, in 1922 gegroeid tot 123 leden). Op deze congressen wordt onveranderlijk een groot aantal fouten begaan: gemiddeld twee afwijkingen naar links en drie naar rechts. Hoewel de hele partijleiding dus steeds uit verraders en imperialistische agenten blijkt te bestaan, blijft de partij steeds een autonoom leven voeren. Tussen de schurken en lafaards is er echter één heilige, waarover wij bij herhaling met ontroerende naïveteit lezen: ‘Comrade Mao Tse-Tung attended the congress, upholding the correct opinions and opposing the wrong ones.’ Ofwel: ‘Comrade Mao Tse-Tung did not attend the congress. After the congress comrade Mao Tse-Tung both in practice and theory solved correctly the important problems which the congress had left unsolved or had dealt with incorrectly’.

Het is goed dat de driedelige namen ons eraan herinneren dat het over China gaat, want dat blijkt verder nergens uit. De beschrijving is volstrekt abstract, alsof de geschiedenis zich op de maan of op een halmabord afspeelde in plaats van onder zeshonderdmiljoen mensen. Alle gebeurtenissen worden rechtstreeks afgeleid uit de partijresoluties. Het is een volkomen theologisch boek, en dan theologie zoals men haar tegenwoordig niet meer zou durven beoefenen. Overgebracht op onze tachtigjarige revolutie zou men het volgende krijgen: ‘Op zondag 4 september ging dominee Chang voor in de hervormde kerk van Ouderkerk. In zijn preek verkondigde hij de foute mening dat de slang in het paradijsverhaal niet gesproken had. Drie dagen later ging Bergen op Zoom aan de vijand verloren. Chang werd ontmaskerd als agent van Rome en het bleek dat hij al sinds iiii geld uit Spanje kreeg. To strengthen the solidarity of the church and to crush the plots of the enemy, who aimed at destroying and splitting the church, a struggle had to be waged within church against such erroneous ideological tendencies as not-talking snakes, because members with such ideas were liable to be won over and made tools of by the enemy. At the fourth synode in Dordrecht a final warning was given to the antichurch elements: whoever deliberately disrupted the solidarity of the church, resolutely opposed the church and stubbornly stuck to their own errors, or even stooped so low as to engage in sectarian and splitting activities or other activities detrimental to the interest

*) HO KAN-CHIH, A history of the modern Chinese revolution.

[p. 7]

of the church, would be sevelery punished and even expelled from the church. Comrade prins Maurits completely exposed the plot of this anti-church bloc of Chang and smashed it to pieces. Een week later was Bergen op Zoom door de geuzen bevrijd.’

De 627 pagina's bevatten waarschijnlijk niet meer dan tweehonderd woorden, die u hierboven hebt kunnen lezen en die in nauwelijks wisselende volgorde steeds terugkomen.

Tweemaal komt er iets voor waar de Nederlandse lezer iets van kan weten en dat is dan tweemaal fout. ‘Nazi troops started their attack on the English Channel in May and invased Holland, Belgium and Luxemburg in August’, lezen we op pagina 361. De oorlog in Korea wordt behandeld zonder dat de woorden United Nations vallen. ‘The American agressors pushed ahead in Korea and directed their spearhead towards the northeastern frontiers of China’. Deze situatietekening is niet helemaal in overeenstemming met de krantenkaartjes, waarop nog slechts een klein puntje van het schiereiland in Amerikaanse handen is.

Grappig is nog dat we op pagina 560 lezen dat in mei 1951 het Tibetaanse volk bevrijd werd uit de imperialistische slavernij, terwijl de positie en de autoriteit van de Dalai Lama gegarandeerd werden. Triomfantelijk wordt ons verhaald hoe heerlijk de Tibetanen het toen kregen. Het boek is dus kennelijk vóór 1959 uitgegeven, toen de Tibetanen nogmaals uit de slavernij bevrijd moesten worden. We vrezen het ergste voor de heer Ho Kan-Chih, die zich in deze vergissing ook al als een volksverrader ontpopt.

De Chinese editie is waarschijnlijk nuttig voor de mensen die het zelf meegemaakt hebben en nu willen weten wat zij volgens het officiële standpunt meegemaakt hebben. Dat men het echter vertaalt en naar het buitenland durft te sturen is onbegrijpelijk en onheilspellend.